Mountain toont de obsessie en fascinatie van klimmers

Tussen 1922 en 2014 zijn bij het ­beklimmen van de Mount Everest
265 doden gevallen. In sommige ­jaren, zoals in 2014 en 2015, kwamen bijna twintig mensen om het leven. Vorig jaar was het rustig met 'maar' zes doden. Waarom blijven mensen niet veilig op de grond en willen ze uit alle macht bergen beklimmen?

Over de fascinatie en obsessie voor bergen gaat de documentaire Mountain van de Australische Jennifer Peedom, die drie jaar geleden Sherpa maakte, over de dood in 2014 van zestien sherpa's, de lokale helpers van bergbeklimmers, in een lawine op de Mount Everest.

Betoverende aantrekkingskracht
Die film keek met verbijstering naar de relatie van de rijke westerse bergbeklimmers met de sherpa's, waarbij het woord neokoloniaal de verhouding goed ­samenvat. Mountain kijkt met een andere blik naar de wereld van het bergbeklimmen: niet naar de wantoestanden, maar naar de betoverende aantrekkingskracht die bergen op mensen uitoefenen.

Wat drijft mensen om hun leven in waagschaal te stellen voor het bereiken van een bergtop? Stervelingen die het leven op de begane grond al mooi genoeg vinden, zullen het nooit begrijpen, blijkt uit een tekstje in het begin van de film: 'Degenen die dansen, worden voor gek versleten door degenen die de muziek niet kunnen horen.'

Dat neemt niet weg dat Mountain een indringende poging doet om de niet-bergbeklimmer iets te laten voelen van de fascinatie voor bergen. De film doet dat met spectaculaire (drone)beelden van majestueuze, ongenaakbare bergen met klimmers, die langs steile rotsen klauteren of zich in gletsjers een weg omhoog hakken.

Met gevaar voor eigen leven
Ook zien we mountainbikers met ­gevaar voor hun leven over berg­richels fietsen en zich met fiets en al aan een parachute van een berg storten. En mensen in windsuits zweven als grote vleermuizen over bergen en door dalen.

De beelden krijgen extra dramatische kracht door de speciaal voor de film door het Australian Chamber ­Orchestra ingespeelde klassieke ­muziek. Voor duiding zorgt Willem Dafoe, die te horen is als voice-over van door de Britse schrijver en wetenschapper Robert Macfarlane ­geschreven teksten.

Macfarlane putte ervoor uit zijn boek Mountains of the Mind - A History of Fascination, dat de geschiedenis schetst van de westerse blik op bergen. Die veranderde van bergen als gevaarlijke plekken, die je moet mijden, in bergen als uitdagingen, die je moet overwinnen.

Van het bewust opzoeken van ­gevaar gaat een grote aantrekkingskracht uit in onze steeds veiliger wordende samenleving, stelt de film. Je voelt je nooit zo levend als je weet dat je elke minuut kunt sterven, zegt voice-over Dafoe.

Ironisch is dat het bergbeklimmen als unieke ervaring door de groeiende populariteit steeds meer een massagebeuren wordt. "Dit is geen klimmen meer, maar in een wachtrij staan," zegt Dafoe bij beelden waarin bergbeklimmers in ­file over een bergpaadje lopen. Tijd voor een McDonald's op de Mount Everest?