Minister De Jonge ontkent bemoeienis met omstreden mondkapjesdeal Van Lienden

Momenteel loopt er een onderzoek naar de deal waarbij het ministerie van Volksgezondheid in 2020 voor zo’n 100 miljoen euro aan mondkapjes kocht van Sywert van Lienden en zijn partners. Het ministerie stond onder druk om de deal te sluiten omdat Van Lienden beweerde dat hij dit uit liefdadigheid deed. Later bleek dat niet te kloppen en bleken hij en zijn partners zo’n 20 miljoen euro in eigen zak te hebben gestoken. Ook bleken de mondkapjes ondeugdelijk.

“Ik zie uit naar dat onderzoek. Tot die tijd kan ik niet reageren. Maar alles is altijd met de beste bedoelingen gebeurd en in de context van dat moment,” zegt De Jonge.

De minister ontweek tot nu toe vragen over zijn bemoeienis met de omstreden mondkapjes-deal van Van Lienden en zijn partners. “Ik ben er niet bij betrokken,” zei hij vorig jaar mei nog. Hij verwees naar de portefeuilleverdeling op het ministerie van Volksgezondheid: de inkoop van beschermingsmiddelen viel onder zijn toenmalige collega-minister Martin van Rijn.

Slechte publiciteit

Maar uit onthullingen van De Volkskrant blijkt dat De Jonge weliswaar niet zelf onderhandelde met Sywert van Lienden, maar dat hij zijn ambtenaren wel aanspoorde om te proberen om tot een overeenkomst te komen. Een week later sloot zijn ministerie inderdaad een overeenkomst.

Het lijkt erop dat De Jonge bang was voor de slechte publiciteit. In het voorjaar van 2020 was er een enorm tekort aan beschermingsmiddelen voor personeel in de zorg. Er was een wereldwijd tekort en Van Lienden klaagde openlijk in de media dat hij met zijn Hulptroepen Alliantie in staat was mondkapjes te leveren, maar dat hij werd tegengewerkt door ambtenaren. Inderdaad waren er twijfels op het ministerie over Van Lienden wel zo filantropisch was als hij zich deed voorkomen voor de camera.

De Jonge appte het telefoonnummer van Van Lienden naar een van de betrokken topambtenaren en sprak de hoop uit dat het alsnog goed zou komen. Hij schreef: ‘Je kunt die Sywert beter inside pissing out hebben dan outside pissing in. Met een klein beetje verdraagzaamheid moet dat lukken. Hoop echt dat het lukt.’

Ook zou De Jonge bang zijn geweest dat Van Lienden zou concurreren met het ministerie op de krappe mondkapjesmarkt. Al meermaals waren voorraden voor de neus van Nederland weggekaapt door opkopers die meer geld boden.

‘Zo snel en zo veel mogelijk’

Het ministerie van Volksgezondheid laat weten dat het doel was ‘zo snel en zo veel mogelijk beschermingsmiddelen van goede kwaliteit voor de zorg te verkrijgen’. Daarom is ervoor gekozen ‘om leads serieus na te gaan’. Vanwege de ‘potentiële grote omvang van het voorstel van de heer Van Lienden zijn de partijen verder met elkaar in gesprek gegaan’.

Voor vragen over ‘ieders rol en verantwoordelijkheid’ verwijst het ministerie naar een onderzoek van Deloitte dat momenteel wordt verricht. Dat is vertraagd, meldde verantwoordelijk minister Conny Helder maandag, maar moet voor het zomerreces klaar zijn. De appjes van De Jonge waar de Volkskrant over schrijft worden daarin volgens het ministerie meegenomen.

Een aantal oppositiepartijen lijkt de bemoeienis van De Jonge wel degelijk te zien als een vorm van betrokkenheid bij de deal. De PvdA en JA21 willen een debat over de kwestie. Denk-leider Farid Azarkan zegt dat het vertrouwen in de politiek op het spel staat. Fleur Agema van de PVV spreekt van een doofpot en noemt De Jonge een leugenaar.

Van Lienden: documenten mondkapjesdeal geven ontluisterend beeld