Louis van Gaal denkt bij Oranje met vier creatieve spelers en zeven soldaten juiste balans te hebben gevonden

De Braziliaanse scheidsrechter bij Nederland - Amerika is voor Oranje een bekende. Wilton Sampaio leidde ook de eerste poulewedstrijd tegen Senegal. Louis van Gaal begint vrijdag uit zichzelf over de arbitrage in de groepsfase. Die is naar zijn idee niet bepaald in het voordeel van Nederland geweest.

“We kunnen daar een boom over opzetten,” zegt de bondscoach, tot twee keer toe in een zaal vol wereldpers. “Elke keer hadden wij meer overtredingen dan de tegenstander. En dat met meer dan 50 procent balbezit.”

In één adem noemt hij ook Arsène Wenger. Voor het WK schreef hij een boze brief naar de man die nu in Doha meekijkt als hoogste Fifa-functionaris voor technische ontwikkelingen en spelregels. “In de Nations League werden wij ook zo vaak afgefloten, terwijl voetbal een contactsport is. Daar heb ik het met Wenger over gehad.”

Alles of niks

Het is de coach Van Gaal ten voeten uit. Nu het WK in de knockout-fase is aangekomen, begint er in feite een nieuw toernooi. Het is voetballen zonder vangnet. Een kwestie van alles óf niks en dus kan elk detail van invloed zijn. Zaterdag winnen van Amerika betekent – waarschijnlijk – een kwartfinale tegen Argentinië.

Verliezen is met de staart tussen de benen naar huis en een berg kritiek. Voor Van Gaal zelf komt dan wellicht ook een definitief einde aan een trainerscarrière van meer dan dertig jaar. Maar aan het doemscenario denkt nog niemand.

Alles is gericht op succes tegen de VS. Ook bij de spelers. Daley Blind zat bij de persconferentie naast zijn trainer. Alleen hij, Memphis Depay en Stefan de Vrij kennen al de druk in deze fase van het WK. Daarnaast zijn er spelers die de ervaring van een EK meenemen. Vorig jaar volgde op dat podium na een probleemloze poulefase een genadeloos demasqué: 2-0 verlies tegen Tsjechië. Er was geen energie, geen cohesie, geen veerkracht na tegenslag.

Amerika is nu op papier een soort Tsjechië. Geen wereldtop. Wel gevaarlijk en topfit. Van Gaal zegt dat hij na het bekijken van hun eerste poulewedstrijd ‘al dacht dat Amerika verder zou gaan’. Hij ziet een coach ‘met een duidelijke visie’ en een team dat die visie wil uitvoeren. “En als je kijkt met welke energie en overtuiging! Dat moet fantastisch zijn voor die coach.”

Wereldkampioen

Zijn eigen team? Dat krijgt dit WK de nodige kritiek. Ook dat zet Van Gaal in als extra motivatiemiddel. “In 2014 was het niet anders, ook toen was de stemming negatief. Ik ben eraan gewend. En mijn spelers ook. Wij gaan rustig verder op de weg die we zijn ingeslagen.”

Vervolgens valt opnieuw het woord ‘wereldkampioen’, voor de zoveelste keer deze weken. “Als ik de Nederlandse media moet geloven worden we dat niet, wereldkampioen. Maar we hebben een team dat bij balbezit van de tegenstander al heel goed speelt en vorderingen maakt bij eigen balbezit. Tegen Qatar vond ik het al een stuk beter dan tegen Ecuador.”

Naar verwachting start Oranje tegen Amerika met hetzelfde basisploeg als tegen Qatar. Van Gaal gebruikte de poulefase als de WK-voorbereiding die hij niet had. Er is uitgeprobeerd, geboetseerd, herschikt en nu denkt hij de juiste balans te hebben gevonden met vier creatieve spelers en zeven soldaten.

Met een spitsenduo Depay/Gakpo en een middenveld van Klaassen, De Roon en Frenkie de Jong. (De vierde creatieve speler naast Depay, Gakpo en De Jong is overigens Daley Blind, met zijn passing van achteruit.) Dat Depay openlijk zei dat hij persoonlijk het liefst met Steven Bergwijn voorin speelt en Gakpo ‘op 10’, doet Van Gaal haast schouderophalend af. “Iedereen mag zijn mening hebben hè, zéker in Nederland.”

2014

In 2014 werd de knockout-fase ook het toernooi van de wisselspelers. In de achtste finale schoot invaller Klaas-Jan Huntelaar Oranje naar een 2-1 zege op Mexico. Kwartfinale: de heldenrol van Tim Krul in een penaltyserie tegen Costa Rica. Op pingels is Oranje nu weer voorbereid, na een traject van maanden, inclusief een testmiddag in Zeist waarbij Van Gaal de karakters van zes potentiële WK-keepers in kaart liet brengen door prestatiemanager Peter Murphy.

“We kunnen de loterij bij een penaltyserie niet zomaar vervangen door een wetenschappelijke benadering,” klinkt het nu. “Maar ik leer altijd van mijn – tussen aanhalingstekens – fouten. In 2014 zijn we de WK-finale misgelopen op penalty’s. Terwijl we wel het beste team waren in de wedstrijd. Wat je wil, is de kans vergroten dat degene die een penalty neemt zoveel mogelijk vertrouwen heeft bij het schieten. Garanties zijn er niet, maar we hebben in elk geval alles gedaan wat we konden.”