Kleding die meedenkt is de toekomst

Kleding bedekt, verwarmt en of je wil of niet, je straalt er ook nog een identiteit mee uit. Dat is de functie van kleding, en dat is het al eeuwen. Tot nu.

Want als we de kenners mogen geloven, staan we aan de springader van iets heel nieuws: de introductie van slimme kleding. Intelligente kleding. Kleding met sensoren die de drager alarmeert, stuurt, corrigeert en informeert.

Wereldwijd wordt in laboratoria gewerkt aan textiel waarin zo subtiel mogelijk sensoren worden meegeweven. In een notendop werkt het als volgt: de slimme stof meet hartslag, bewegingen, vocht, druk, afstand en snelheid, voetstappen en wat al niet meer. Die informatie gaat draadloos naar bijvoorbeeld een mobiele telefoon of een tablet. En daar worden de metingen vertaald en in grafiekjes uitgedrukt.

Zo kan het dat een sportshirt vertelt dat de hartslag te hoog is. Sokken laten weten dat bij het laatste ommetje 350 calorieën zijn verbrand. En een rompertje waarschuwt de ouders als de temperatuur van hun baby stijgt. De meest uitzinnige ideeën - rijp en groen - komen voorbij.

Ziekenhuizen
Experts van het Amerikaanse onderzoeksbureau Gartner voorspellen dat de productie van slimme kledingstukken explosief zal stijgen van 100.000 in 2014 naar 26 miljoen stuks in 2016.

Ondertussen wordt druk geëxperimenteerd met slimme kleding, ook in Nederland. Iemand die door bedrijven met regelmaat daarbij wordt betrokken is modeontwerper Marina Toeters. Volgens haar hangen nog veel innovaties in de sfeer van de 'gadgeterie', terwijl de mogelijkheden eindeloos veel interessanter zijn. Samen met ziekenhuizen en nog een trits andere partners werkte zij aan intelligente kleding voor verpleegkundigen. In de kleding zit een sensor die houding registreert. "Een medewerker die te lang gebogen staat, krijgt een trillertje."

Via een app kan de verpleegkundige aan het einde van de dienst zien hoe vaak en wanneer het mis gaat. "Zo zijn we erachter gekomen dat op een van de afdelingen het keukenblok te laag was. Iemand anders zag dat ze elke dag tussen 15.00 en 16.00 uur een verkeerde houding aannam. Dat bleek net het uurtje te zijn dat ze de administratie deed. Als je dat weet, dan kun je er wat mee."

Uitknop
Allemaal mooi, maar zitten we wel op een betweterig kostuum te wachten? Ben je net lekker op dreef, komt je outfit met een vermanende trilling. Volgens Toeters is het inderdaad een valkuil. Slimme kleding moet empathisch worden ingezet. En er zit een uitknop op. "Want het kan natuurlijk ook afleiden. Dat je denkt: 'En nú wil ik ongestoord die bedden opmaken'."

Een andere prille noviteit is de gevoelige mouw, een uitvinding waar de Hogeschool van Amsterdam aan meewerkt. Bij deze innovatie is het de bedoeling dat twee mensen deze mouwen met aanraakgevoelige stof en vibramotor­tjes dragen. De mouwen zijn via een computer met elkaar verbonden. "Dus als iemand in Amsterdam zijn arm aanraakt, dan voelt de ander in Groningen dat," zegt Ben Kröse, lector digital life aan de HvA.

Nu is de grote vraag: Waar is 'aanraking op afstand' goed voor? Welnu, dat gaat verder dan alleen de seksindustrie, die inderdaad geïnteresseerd meekijkt, zegt Kröse. Hij denkt aan brandweermannen die in de rook moeilijk kunnen communiceren en op deze manier aanwijzingen krijgen. Of politieagenten en militairen tijdens een operatie. Of een coach die een sporter tijdens de wedstrijd brieft. "Maar bijvoorbeeld ook voor de communicatie tussen doofblinden en hun mantelzorgers. Iemand kan dan aangeven dat hij naar de wc moet."

Collega's aan de Fontys Paramedische Hogeschool in Eindhoven hebben een digitale handschoen ontwikkeld. De handschoen meet niet alleen hoeveel kracht de hand uitoefent, maar het legt ook de maten van driedimensionale vormen vast. Dat is bijvoorbeeld handig voor het 'meetwerk' aan een voet voor het maken van een orthopedische schoen.

De slimme handschoen zou ook heel goed ingezet kunnen worden op opleidingen tot fysiotherapeut, denken de makers. "Nu zeggen docenten tegen hun studenten: 'Je moet harder drukken'. Maar wat is harder? Met de nieuwe techniek kun je op een monitor, visueel, weergeven wanneer je precies hard genoeg drukt," zegt associate lector Fred Holtkamp. Hij volgt de ontwikkelingen en ziet veelbelovende uitvindingen voorbijkomen. "Incontinentie wordt met de vergrijzing een grote uitdaging. Als er ondergoed of een luier is die waarschuwt wanneer het tijd is voor verschoning, dan zou dat mooi zijn."

Ben Kröse verwacht ook dat kleding eindelijk, na eeuwen, nu eindelijk écht vernieuwt. De grote vraag is alleen: hoe snel gaat dat gebeuren? "Ik verwacht dat er veel meer textiel op de markt komt met leuke eigenschappen. Maar voor consumenten is het nog ver weg. Aan de andere kant: dat dachten we vroeger ook van de mobiele telefoon."

Dit is het vijfde deel uit een serie over de toekomst van de stad, eerder schreven we over het communiceren in emoji [+], een nieuw stratenplan voor Amsterdam [+] en hoe het leven eruitziet als je alles voor je laat beslissen [+].