Ik verkeer niet met stalinisten

Wij dragen dezelfde schoenen: suède desert boots van Bally. We zijn allebei groot bewonderaar van de Joods-Britse filosoof Isaiah Berlin. We bezitten sterk overlappende boekenkasten. We delen een fascinatie voor de hoogmoed die voor de val komt. We hebben tot wederzijds genoegen het podium van De Balie gedeeld.

We hebben elkaar door toeval, die godengift waaruit schrijvers hun verhalen spinnen, leren kennen. Maar we staan lijnrecht tegenover elkaar als het om Europese integratie gaat.

Ik heb het over Arnon Grunberg, die in zijn Voetnoot van donderdag ongemeen fel uithaalde naar de initiatiefnemers van het Burgerforum EU - onder wie ondergetekende. Volksverhetzung verweet Grunberg ons: ophitsing. In Duitsland een strafbaar feit, bedoeld om nazi's en antisemieten te kunnen muilkorven. Door Grunberg toegepast op een groep keurige burgers die zich zorgen maken over de uitholling van de Nederlandse soevereiniteit door het noodverband dat om de euro wordt gelegd. En die hun zorgen bovendien op democratische wijze en in keurig Nederlands kenbaar maken.

Iets aan het Burgerforum EU is Grunberg in het verkeerde keelgat geschoten. Ik kan alleen maar gissen welke graat dat kan zijn geweest. Afgaand op zijn Voetnoot is dat de stupiditeit waar hij iedere vorm van populisme mee associeert. Het volk moet volgens Grunberg de mond worden gesnoerd omdat, ik citeer: 'wij anders nog steeds aan aderlatingen en heksenverbrandingen zouden doen'.

Oftewel, het volk is dom en verdient het vermorzeld te worden onder het wiel der vooruitgang. Dit zijn zinnen een Hegel, Stalin of Mao waardig.

Met spijt moet ik bekennen dat deze Voetnoot mij in het verkeerde keelgat is geschoten. De eerste Voetnoot die Grunberg aan het Burgerforum EU wijdde, was namelijk de aanleiding voor onze wonderlijke ontmoeting. Op de ochtend van 27 maart 2013 vond ik mijzelf terug in stoel 3E van de Air Lingusvlucht naar Dublin. Driemaal raden wie er naast mij op stoel 3F zat? Arnon Grunberg, verdiept in Isaiah Berlins Twee concepten van vrijheid.

Onwetend van mijn onwetendheid van de zure Voetnoot van die ochtend (ik ben geen Volkskrant-abonnee) vroeg Grunberg naar mijn weerzin tegen de euro. Ik antwoordde dat ik het een product van typisch Franse maakbaarheid vond, onverenigbaar met het mij veel dierbaardere, voorzichtige liberalisme van Isaiah Berlin.

Drie dagen later ging Grunbergs Voetnoot over onze toevallige ontmoeting. Ik was de man met wie hij bij de bagageband graag wat langer over soevereiniteit had gepraat.

Wat mij betreft is dit een Eindnoot. Ik verkeer niet met stalinisten. En zeker niet met stalinisten die goede sier maken met een onbegrepen Isaiah Berlin.

Dit was de laatste bijdrage van Ewald Engelen. Zijn plek wordt overgenomen door Roos Schlikker.