Geen vrouw is rechteloos

Jaarlijks keren zo'n tachtig vrouwen en honderd kinderen na de zomervakantie in Marokko en Turkije niet terug naar Nederland. Achtergelaten door hun man, zonder paspoort, rechteloos. Deze zomer riep wethouder Andrée van Es vrouwen op zich goed voor te bereiden op hun vakantie naar het moederland. Door kopieën van het paspoort mee te nemen bijvoorbeeld, en het telefoonnummer van de Nederlandse ambassade. Niet bepaald vakantievoorpret.

Ikram Chiddi: 'En dan zijn dat nog maar de cijfers die ons bereiken. Veel achtergelaten vrouwen hebben geen mogelijkheid om ons te informeren.'

De Marokkaanse Vrouwen Vereniging Nederland (MVVN) bestaat precies dertig jaar. Sinds 2008 staat Chiddi aan de leiding. De vereniging heeft als missie de positie van Marokkaanse vrouwen te versterken, in Marokko en in Nederland. De MVVN biedt directe opvang, hulpverlening, rechtskundige begeleiding. Concreter: Chiddi rent van rechtbank naar rechtbank, naar politiebureaus, GGD en opvanghuizen.

Ze heeft wel eens een vrouw die met haar kinderen in Marokko opgesloten zat, met een taxi laten ophalen. En de MVVN maakt zich sterk voor nieuwe wetgeving die achtergelaten vrouwen beter moet beschermen. Chiddi: 'De moeder kan in sommige gevallen wel terugkomen naar Nederland, maar ze krijgt haar kinderen niet mee. In Marokko valt de voogdij altijd toe aan de man. En de Nederlandse overheid wil Marokko niet dwingen het familierecht aan te passen. Het is blijkbaar niet belangrijk genoeg.'

Behalve voor achtergelaten vrouwen in Marokko, zet de MVVN zich ook in voor vrouwen die in Amsterdam achter slot en grendel zitten. Die groep is moeilijk te bereiken, en daarom opende ze het Meldpunt Verborgen Vrouwen. Veel vrouwen weten ook niet wat hun rechten zijn, zeker importbruiden niet. Ze horen alleen wat hun man zegt: de politie kan mij niets maken, of: je wordt zo teruggestuurd naar Marokko. Chiddi: 'En terug in Marokko krijgen ze de terreur van de familie: je bent een slechte vrouw, je krijgt de kans er iets van te maken in West-Europa en dan ga je lastig lopen doen.'

Maar er is ook goed nieuws. Slachtoffers van huiselijk geweld kunnen tegenwoordig aanspraak maken op een onafhankelijke verblijfsvergunning. Chiddi: 'Dat is nieuw, maar de boodschap moet die vrouwen wel bereiken.' De MVVN heeft inloopspreekuren en biedt hulp bij psychosociale problemen, juridisch advies bij een echtscheiding en hulp bij een verblijfsvergunning. Voor een verblijfsvergunning moet een vrouw wel in Amsterdam staan ingeschreven, en dat is bij deze verborgen vrouwen regelmatig niet het geval.

Een voorbeeld. Een oudere man wil hertrouwen en haalt een jonge bruid uit Marokko. De man wordt ernstig ziek en de vrouw verzorgt hem tot zijn dood, zeven jaar lang. Dan blijkt: ze is nooit ingeschreven. Dus haar woning bij de wooncorporatie vervalt, ze heeft geen verblijfsvergunning, geen nabestaandenuitkering. De zoon van de man blijkt al die jaren duizend euro per maand te hebben gekregen, persoonsgebonden budget, omdat hij zogenaamd zijn vader verzorgde. De vrouw dreigt te worden uitgezet. 'Er komen veel schrijnende zaken voorbij, maar laten we vooral niet de nadruk leggen op het piëteitsgehalte van deze verhalen. Het gaat om de kracht van deze vrouwen.'