Gedetineerden zoeken én vinden penvriendinnen via rubriek

'Ik ben Driekus, een leuke, lieve, spontane, jonge, verzorgde man. Ik sport graag, ik hou van lekker koken. Ik hou, dames, van zon, zee en strand. Ik ben best een romantisch type maar ook een bad boy. Ik zoek een lieve spontane dame om mee te schrijven en wie weet, misschien meer.'

Dit is een contactadvertentie zoals we die wel vaker zien. Andere bevatten opmerkelijkere passages, zoals 'Ik heb een levenslange straf en ik zoek een zorgzame vrouw' of 'Ik zit tot 2017 in Zwolle, daarna ga ik mijn tbs in.' Er zijn vrouwen die dan helemáál meteen in de pen klimmen.

Elke twee maanden verschijnt De Bonjo, over strafrecht en detentie van de belangenvereniging van (ex-)gedetineerden Bonjo. Daarin staan oproepen aan penvrienden en vriendinnen.

Charles Manson
Met de rubriek Bonjo Contact Bureau zijn ze in 2010 begonnen, vertelt voorzitter/ directeur Jaap Brandligt, omdat onder gedetineerden 'veel eenzaamheid' heerst - zeker onder langgestraften. 'Ze hebben behoefte aan contact met de buitenwereld. Ze zijn, laten we eerlijk zijn, ook een beetje geil, maar het gaat om eenzaamheid die door de geestelijk verzorgers niet altijd wordt gezien. Met deze rubriek voorzien we in een serieuze behoefte.'

Schrijven met gevangenen is populair. We wisten al dat met name Amerikaanse gedetineerden op death row vanuit de hele wereld brieven van vrouwen krijgen. Seriemoordenaar Charles Manson, inmiddels een deels tandeloze tachtiger, trouwde onlangs in de gevangenis met een 26-jarige penvriendin.

Een disclaimer op de website
Zware jongens zijn voor sommige vrouwen bijzonder intrigerend. Brandligt: 'Als er is geschoten, zegt iedereen: 'oh, wat erg', maar mensen vinden de bajes ook erg spannend. Open dagen zijn altijd een groot succes, tv-series daarover ook.'

Op de website van Bonjo staat dan ook een disclaimer (zie foto boven), waarin wordt gewaarschuwd: 'Bonjo heeft de adverteerders op deze pagina niet op delict geselecteerd. Sommige van de contactadvertenties op deze pagina's zijn afkomstig van gedetineerden die veroordeeld zijn wegens ernstige misdrijven, denk aan gewelds- of zedendelicten. Bonjo behoudt zich het recht voor om advertenties zonder opgaaf van redenen te weigeren (...) Bonjo aanvaardt geen enkele verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot de uit deze advertenties voortvloeiende contacten.'

Zoeken allemaal aandacht
De contactzoekers zijn bijna allemaal 'spontaan' en 'gezellig', houden van koken, fitness en van kickboksen, en soms van zingen. En humor, daar houden ze ook van.

De ene heeft kort blond haar, blauwe ogen en is 'een beetje' gespierd, een andere heeft 'bruine pretogen'. Ze zoeken allemaal aandacht en als het kan een beetje liefde: 'Door recente ervaringen geloof ik niet meer zo in de liefde, maar wel in schoonheid van binnenuit.'

Bijna allemaal van de vrouwen
Elke keer na het verschijnen van het blad hebben ze het druk op het kantoor van Bonjo, in een achterhuis aan de Keizersgracht. In reactie op de brievenrubriek komen er soms wel tweehonderd reacties binnen. Bijna allemaal van vrouwen, aldus Jaap Brandligt en Derk Vogelzang, een vrijwilliger die over de contactbureau hoedt.

Daarna krijgen de enkele vrouwelijke gedetineerden die in de rubriek een penvriend zoeken het helemaal druk. Ook onderling wordt er veel gecorrespondeerd. Gedetineerden hebben geen beschikking over internet, dus veel te e-mailen valt er niet.

Leuk, spontaan en eerlijk
Er is grote vraag naar 'spontane', 'betrouwbare' vrouwen. 'Hallo dames, mijn naam is Rida. Ik ben een leuke, spontane jongeman van Marokkaanse afkomst. Ik ben 22 jaar en ik zit in voorarrest in de penitentiaire inrichting Zoetermeer. Mijn hobby's zijn kickboksen, fitness, zwemmen en vooral van het leven genieten. Ben jij een leuke dame van tussen de 18 en de 25 jaar, twijfel dan niet en stuur een reactie om elkaar beter te leren kennen en wie weet, meer.'

'Omdat het hier wat eenzaam is, ben ik op zoek naar een leuke, spontane maar bovenal eerlijke meid voor contact.'

Niet altijd synchroon
Wat de contactbehoeftige gedetineerden in hun oproep zetten, wordt niet op waarheid geverifieerd, staat er verder. Brandligt: 'Je ziet wel aan de oproepen dat bij gedetineerden het zelfbeeld en dus het beeld dat ze presenteren in hun oproep, niet altijd synchroon loopt met de feiten.' De vrouwen die graag schrijven met gedetineerden zijn, zo blijkt volgens Derk Vogelzang uit de brieven, jonge vrouwen van twintig tot halverwege de dertig. Ook zij zijn vaak eenzaam en verkeren niet altijd in de meest gelukkige omstandigheden.

'Zelf ben ik ex-gedetineerd,' schrijft een vrouw. 'Het is heel fijn om weer een vrije vrouw te zijn maar makkelijk is het niet. Ik heb wel de behoefte om over 'binnen' te praten, maar dat kan met weinig mensen.' (...) 'Ik zie voor mij hoe deze brief bij je terecht komt. Ik vond het altijd zo fijn als er post voor me was. Als we contact krijgen, is de volgende brief een stuk langer!'

Niet doen
Toch is er dat gevoel bij die contactadvertenties: het gevoel van linke soep. Voor je het weet, ben je met je grote hart in correspondentie met een psychopaat. Soms, erkennen Brandligt en Vogelzang, ís het ook linke soep. Vogelzang: 'Er zijn vrouwen die meteen hun hele hebben en houden opschrijven, die rustig hun adres weggeven. Wij zeggen dan: niet doen. Verder hebben we allerlei veiligheidskleppen ingebouwd. De correspondentie verloopt in eerste aanleg via Bonjo, brieven gaan onder nummer. Alle oproepen worden hier bekeken. Dubbelzinnige en seksueel getinte brieven plaatsen we sowieso niet en als ik ook maar enigszins het gevoel heb dat het niet in de haak is, kijkt onze selectiecommissie er nog eens extra naar.'

Die selectiecommissie bestaat uit een paar mensen die Brandligt slechts beschrijft als 'zeer goed thuis in de wereld van gedetineerden en bovendien handig op het internet'. 'Er zijn websites over misdaad en grote zaken vind je daarop terug - met naam en al. Wij hebben natuurlijk geen inzage in de bestanden van politie en justitie, maar zware jongens halen we er doorgaans uit. Ook de reacties bekijken wij. In principe gaat alles door, behalve adressen. Ik heb nooit gehoord van ontsporingen.'

Fred Teeven
Ja, één keer kwam er een telefoontje van Fred Teeven, voormalige staatssecretaris van justitie, over een correspondentieoproep van een man die is veroordeeld voor veelvoudige moord op vrouwen. Brandligt: 'Teeven zei: 'Nog één keer zo'n advertentie en je kunt de subsidie voor het blad op je buik schrijven.' Die oproep was er tussendoor geglipt, toen hebben we meteen die extra selectie ingevoerd.'

Derk Vogelzang houdt de oproepen en reacties secuur bij; alles wordt ingezien. 'Penvriendinnen willen ook wel eens naïef zijn. Vorige week kregen we een brief van een zeventienjarig meisje. Toen hebben we wel even gebeld met de ouders.'

Brandligt: 'Wij adviseren altijd: schrijf bij de eerste keer niet te veel over jezelf. Wij adviseren alle correspondentie via het contactbureau te laten lopen, maar als penvriendinnen later hun adres geven, hebben wij er geen zicht meer op. Dat is hun keuze. Kijk, gedetineerden zijn natuurlijk ook maar gewone mensen hè, maar je moet ze toch niet meteen aan je deur hebben. Dat kan link zijn.'