Free State Of Jones is een uitstekende geschiedenisles

Plotseling valt het kwartje bij de arme boer Newton Knight (uitstekende Matthew McConaughey, Dallas Buyers Club, Interstellar), die in de Amerikaanse Burgeroorlog in het Zuidelijke leger vecht.

Als hij na een bloedige slag met verlof thuiskomt, is hij verbijsterd als hij hoort dat boeren die meer dan twintig slaven bezitten, niet in het leger hoeven.

Zij blijven letterlijk buiten schot. Als hij ook nog eens hoort dat het leger een groot deel van de oogst en het vee van arme boeren confisqueert, deserteert hij. Met andere deserteurs sluit hij zich in het moerasgebied rond de Mississippi aan bij een groep gevluchte slaven.

Geschiedenisles
Onder leiding van Knight, die getrouwd is met een blanke vrouw, maar naast haar een liefdesrelatie met een gevluchte slavin krijgt, veroveren de rebellen een gebied ter grootte van de provincie Utrecht, dat zij uitroepen tot Vrijstaat Jones. Pogingen van het Zuidelijke leger om de rebellie te smoren, mislukken.

De uitstekende geschiedenisles Free State of Jones kijkt naar de Amerikaanse Burgeroorlog vanuit het klassenaspect. "Arme lui vechten een rijkeluisoorlog," vat Knight de situatie in het Zuiden kernachtig samen.

Dat perspectief komt zelden aan bod in Amerikaanse Burgeroorlogfilms en alleen daarom al is Free State of Jones interessant.

Maar wat de film echt bijzonder maakt, is dat hij niet eindigt met het einde van de Burgeroorlog, waarna wij als publiek opgetogen naar huis kunnen omdat de voorstanders van slavernij in de pan zijn gehakt, maar ook aandacht besteedt aan de gruwelperiode erna in het Zuiden.

Als reactie op de afschaffing van de slavernij wordt de Ku Klux Klan opgericht, die met lynchpartijen dood en verderf zaait onder de zwarte Amerikanen. Lof voor regisseur Gary Ross (The Hunger Games), die de schaamtevolle gruwelijke werkelijkheid niet verhult.

Hoe diep het Zuidelijke racisme geworteld was, toont het filmlijntje naar 1950, als een nazaat van Knight voor de rechter staat omdat hij met een blanke vrouw is getrouwd. Een zwaar misdrijf onder de rassenwetten, want er stroomt voor een achtste deel 'negerbloed' door zijn aderen. Amerika komt van ver.