Elke dag drie gewonden in Amsterdams stadsverkeer

Uit een meerjarig onderzoek door kennisinstituut SWOV in opdracht van de gemeente blijkt dat het aantal slachtoffers van ernstige verkeersongevallen de laatste jaren met 2 procent is toegenomen. Amsterdam heeft de ambitie vastgelegd dat het aantal verkeersgewonden in 2020 juist met 25 procent moet zijn gedaald in vergelijking met 2010.

Het goede nieuws is dat Amsterdam voor wat betreft verkeersveiligheid beter scoort dan de landelijke statistieken: in dezelfde periode steeg in heel Nederland het aantal verkeersgewonden met 12 procent.

Verkeerswethouder Sharon Dijksma is niet blij met de jongste cijfers. Dat Amsterdam het minder slecht doet dan de landelijke trend kan haar niet opbeuren. "We moeten zeggen dat het zo dus niet goed gaat. De komende jaren zullen we van verkeersveiligheid nog meer werk moeten maken."

Dijksma wil actiever vooraf maatregelen nemen op plekken waar de inrichting van de openbare ruimte en het gedrag van verkeersdeelnemers verkeersrisico's opleveren. "Niet meer alleen maar reageren als er iets gebeurt, maar proberen ongelukken voor te zijn. Daarbij kijken we naar de risico's op wegen en naar risico's in gedrag van verschillende weggebruikers, en daar passen we onze maatregelen op aan."

Flexibele paaltjes
Vooral fietsers raken vaker ernstig gewond in het Amsterdamse verkeer: van 1040 gewonden in 2010 steeg het aantal gemelde slachtoffers naar 1190 in 2016, ruim drie per dag. Dat zou een gevolg kunnen zijn van het toegenomen fietsgebruik in de stad: de stijging in de groep fietsende jongeren (15-29) bedraagt bijna 65 procent.

Ook ­ouderen stappen veel vaker op de fiets (plus 30 procent). Daar komt bij dat het aantal Amsterdammers in de onderzochte periode behoorlijk is toegenomen door de groei van de stad.

Uit een begeleidend onderzoek door de dienst Onderzoek van de gemeente blijkt dat fietsers zich in toenemende mate onveiliger voelen. Voor vrijwel alle leeftijdsgroepen fietsers geldt een lagere 'beleefde veiligheid'.

Jongeren onder de 15 jaar voelen zich het onveiligst op de fiets: zij, of hun ouders, geven die gemiddeld een 5,3, wat een daling is in vergelijking met 2015. Ook 75-plussers voelen zich aanmerkelijker onveiliger dan twee jaar geleden.

Eerder al bleek dat fietsers vooral gewond raken door 'eenzijdige ongevallen', waarbij dus geen andere verkeersdeelnemers zijn betrokken: meestal het gevolg van botsingen met paaltjes of stoepranden. Paaltjes worden zoveel mogelijk verwijderd, zegt Dijksma. "Maar soms kan dat echt niet.

Daarom testen we nu al flexibele paaltjes, dat zou na een botsing minder ernstige verwondingen opleveren. Dit najaar starten proeven met verschillende hoogtes van stoepranden."

Ouderen kwetsbaarder
Terwijl het niet lukt om de cijfers rond verkeersveiligheid voor tweewielers te verbeteren, raakten in de afgelopen periode juist minder automobilisten betrokken bij ernstige ongevallen: het aantal daalde met 33 procent. Ook het aantal gewonden onder voetgangers nam tussen 2010 en 2016 af met 12 procent: alleen oudere voetgangers raakten vaker dan ooit (60 keer) ernstig gewond in het verkeer.

Opvallend aan de onderzoeksresultaten is dat met name oudere fietsers vaak zwaar gewond raken door verkeersongevallen. Een verklaring hiervan kan zijn dat het aantal 65-plussers in Amsterdam in dezelfde periode is toegenomen met 17 procent.

Volgens de gemeente kiezen oudere Amsterdammers vaker voor een elektrische fiets, maar op basis van de huidige cijfers valt nog niet te achterhalen wat precies de invloed is op de verkeersveiligheid van e-bikes. Wel werkt de gemeente aan cursussen voor berijders van elektrische fietsen. Dijksma: "Daarin sluiten we aan bij een landelijke campagne."