Een van de laatste drumfanfares trommelt er nog op los

"Let op jullie uitstraling. Laat die Amsterdamse bluf zien! Ik heb daarover nog een mooie spreuk van Loesje," zegt showinstructeur Rob Boon. Hij vouwt een briefje open en leest voor: "Waarom zou je binnen je comfortzone blijven? Daarbuiten valt veel meer te beleven." Hij laat een stilte vallen. "Kijk, dát is showbizz."

De muzikanten van drumfanfare Marchingband ATM knikken. Iemand peutert aan het mondstuk van zijn trompet, een ander tuurt naar zijn trom. Het is de generale ­repetitie voor een optocht in winkelcentrum Boven 't Y op het Buikslotermeerplein.

Hans Zirschky (69) is tamboer-maître: degene die voor de fanfare uit loopt. Met een goudkleurige stok met een bol aan het eind geeft hij aan wat er moet gebeuren. "Korps, geef acht! Korps, voorwaarts mars!" Zirschky zet de pas erin, linkerhand op de gesp van zijn broek­riem, de rechter ferm zwaaiend op de maat. Achter hem marcheren zo'n 25 blazers en slagwerkers in hetzelfde ritme.

Hoewel achter Zirschky's soldateske passen een jarenlange ervaring lijkt schuil te gaan, is hij slechts een tijdelijke kracht. "We zoeken een nieuwe, jongere tamboer-­maître. Dat is beter voor ons imago. Anders krijgen de mensen het idee dat wij een club van ouwe mensen zijn," zegt Ruud van Neck (59), oprichter van Marchingband ATM.

De Marchingband ATM (Amsterdamse Twirling- en Marchingband) ontstond in 1984 uit een fusie tussen de noodlijdende verenigingen TTA (Tamboer en Trompetter Amsterdam) en ADSPOK (Amsterdam Drum- en ShowPeleton door Oefening Kunst). ATM voluit wordt niet veel meer gebruikt, omdat twirlen er niet meer wordt ­gedaan. "Onze majorettes werden te oud en voelden er niet meer voor in een kort rokkie te twirlen."

Naarstig op zoek naar jonge leden
Marchingband ATM is uitgegroeid tot een ervaren drumfanfare. "Al drie keer namen we deel aan het beroemde Wereld Muziek Concours in Kerkrade, dus we tellen mee in de Nederlands muziekwereld," zegt Van Neck, die bariton speelt en al sinds zijn jeugd actief is in fanfares en muziekverenigingen. "Ik begon als tienjarige jongen met trommelen, totdat mensen zeiden: 'Misschien is het beter dat jij gaat blazen.' Toen werd het trompet."

Zoals bij veel verenigingen wachten ze ook bij Marchingband ATM op jonge leden. "De fysieke inspanning is zwaar, zeker als je bedenkt dat een bariton zo'n zestien kilo weegt en je soms drie uur moet lopen. Bijna topsport."

Trompettist Fokke Kleuver (50) werkt als voorzitter van het WSMB Jeugdorkest dan ook hard aan de toekomst van Marchingband ATM. "We hebben een kidsprogramma. Zij kunnen doorstromen naar de drumfanfare." Tenorsaxofonist Alexandra van Neck (38), dochter van Ruud van Neck, speelt al sinds haar twaalfde mee. "Ik weet niet beter. Mijn moeder, die ook bij de fanfare zit, liep al met mij in de kinderwagen achter de optocht aan."

Enkele uitzonderingen daargelaten, is het animo onder tieners mee te doen echter niet groot. Vroeger waren hier zo'n dertig drumfanfares, nu nog twee: Marchingband ATM en Drumfanfare Ons Genoegen.

"Jammer," zegt Fokke Kleuver. "De drumfanfare leeft buiten Amsterdam enorm!" Volgens hem wordt ten onrechte vaak spottend gedaan over de fanfare: "Hoempapamuziek, apenpakkies, zeggen ze dan. Maar wij treden wel overal in Europa op. Ons Amsterdamse muziekprogramma slaat daar erg aan." Ruud van Neck knikt: "Vooral in Duitsland gaat het erin als koek."

Om het niveau verder te verhogen trok Van Neck twee jaar geleden show- en exercitie-instructeur Rob Boon uit Amersfoort aan. "Hier konden we niemand vinden."

Boon is al vijftig jaar trompettist en showinstructeur bij de Amersfoortse muziek-en showband Juliana, met zestig spelers een flinke maat groter. Kordaat beent hij langs de muzikanten, als een voetbaltrainer op het trainingsveld. Hij geeft afgemeten aanwijzingen, richt een wijsvinger op lijnen en figuren die gemaakt dienen te worden.

"Pak die ruimte. Die heb je straks ook. En til je benen goed op bij het marcheren. Straks in uniform valt het veel meer op als dat verkeerd gaat."

Meeslepende klanken
Dan is het zover. Een gure wind waait door Winkelcentrum Boven 't Y. De muzikanten stemmen hun instrumenten, drentelen rond in uniform. Nieuwsgierig kijken de bezoekers naar de blinkende trompetten, saxofoons, sousafoons en trombones. Een echtpaar installeert zich op een bankje. Een man poetst een klodder mayonaise uit zijn jack en ziet hoe de muzikanten op Zirschky's commando in de houding gaan staan.

Met een luide slag op de grote trom zet de drumfanfare zich in beweging. De koperblazers jagen een golf van meeslepende klanken het winkelcentrum in. Een vrouw slaat krachtig de maat op de leuningen van haar rolstoel. Een paar keer blijft de fanfare in formatie staan, speelt nummers van André Hazes en marcheert vervolgens met tromgeroffel verder. Sommigen trippelen erachteraan.

Twintig minuten wordt winkelcentrum Boven 't Y boven het alledaagse uitgetild. Ter hoogte van een wat tochtige hoek bij snackbar Friet Plaza stopt de muziek. Het publiek waaiert uiteen. De magie is verbroken.

Boon staat de groep met een rechte rug op te wachten, de handen over elkaar gevouwen. Hij is te spreken over de prestatie: "Je ziet dat ze in uniform net wat meer geven. Wij spelen met ons muziekkorps Juliana soms voor acht- à negenduizend man in Duitsland. Gaan al die handjes de lucht in. Daarom zeg ik: kom uit je comfortzone. Pak het groot aan, laat zien wat in je hebt. Ik zie progressie."

Ook Van Neck is opgetogen over het optreden: "Het ­publiek was enthousiast! Al is dit nog niks. Op Koningsdag staan ze met zes- à zevenhonderd man aan de kant." Niet in Amsterdam, maar in plaatsen buiten de Randstad, waar Marchingband ATM dan naar uitwijkt. "Amsterdam is dan veel te druk. Tijdens dodenherdenking zijn we nog wel van de partij." Voorafgaand aan de twee minuten stilte speelt Fokke Kleuver op het Columbusplein het taptoe­signaal. Kleuver: "Daarna spelen we stemmige muziek en het Wilhelmus tijdens de kranslegging."

Cor Beems (57), voorzitter en medeoprichter van Marchingband ATM, staat verderop uit te blazen. "Het is een gezellige vereniging, maar we worden allemaal ouder. Het komt nu aan op de jeugd. En op gemotiveerd blijven."

Dat valt soms niet mee, zegt hij. Dan heeft Beems het over de optochten tijdens dorpsfeesten in Frankrijk en België. De drumfanfare loopt dan drie à vier uur tussen uitgestrekte zonnebloemvelden en landerijen door, plekken waar geen mens te bekennen is. Met repertoire dat wegsterft in een niemandsland. "Dan denk ik weleens: waar doe ik het eigenlijk voor?"

Marchingband ATM treedt 4 mei op tijdens dodenherdenking op het Columbusplein in De Baarsjes.