Een doorsnee postzegelverzamelaar is minimaal 50 jaar

Laatst stond Hugo Brieffies bij een kiosk toen de baliemedewerkster vroeg of hij misschien spaarzegels had ­bedoeld toen hij vroeg om postzegels. Nee, nee, hij had het toch echt over postzegels. Volgens de overlevering keek het meisje, ongeveer zestien jaar oud, glazig. Van post­zegels had zij niet eerder gehoord.

'Wat menigeen ziet als een clubje oubollige leden op een stoffige veilingzolder, vormt de facto een gespecialiseerde geschiedkundige vereniging op het gebied van het postwezen,' schreef Brieffies een paar weken daarvoor in een mail.

De laatste ontdekkingen
Het is een uitnodiging om langs te komen bij de ­Amsterdamse Postzegelsociëteit, die tachtig jaar bestaat. De club wil laten zien dat de filatelie (het verzamelen van postzegels en -stukken) leeft, hoewel er steeds minder post wordt verstuurd.

De heer Brieffies blijkt bij aankomst bij Postzegelveiling Corinphila in Amstelveen geen oudere heer, maar een student klassieke talen aan de UvA van 23. Hij is wel het enige lid van de postzegelclub dat zo jong is, moet hij onmiddellijk bekennen. Ook landelijk vormt Brieffies een uitzondering. Een doorsnee postzegelverzamelaar is toch wel ­minimaal vijftig jaar.

In een ruimte van veilinghuis Corinphila komen de 25 ­leden (24 heren en één dame) van de Amsterdamse Postzegelsociëteit tien keer per jaar een avond bijeen. Ze gaan dan in gesprek over de laatste ontdekkingen op het gebied van post en elkaars verzamelingen. Per toerbeurt houden ze een voordracht.

Dierenplaatjes
Wie thuis nog een verzameling postzegels met dierenplaatjes uit de kinderjaren heeft liggen, is geen kandidaat voor de postzegelsociëteit. Het is een beetje een exclusieve club, zegt voorzitter Arend Bultman (71).

Alle leden hebben een specialisme en lid worden kan alleen op uitnodiging. Bultman weet bijvoorbeeld alles van Duitse treinstempels. Dat zijn de stempels die op poststukken werden gezet die per trein door Duitsland werden vervoerd. Er zijn er achttienduizend. Bultman heeft er ongeveer 1200 in ­bezit.

"De lol van het verzamelen zit in de bijzondere verhalen die een poststuk vertelt," zegt hij. "Dat kan zijn vanwege de postzegel zelf, maar ook vanwege de geschiedenis of het traject dat een stuk heeft afgelegd. Vooral die laatste twee zaken zijn belangrijk."

Zeldzaam
Vincent Prange (77) is gespecialiseerd in Italiaanse post en luchtpost. Hij laat een oude envelop zien in een plastic hoesje. Het poststuk is geadresseerd aan Benito Mussolini.

Prange haalde hem in een winkel uit een doos, hij weet niet eens meer waar. De envelop kocht hij voor de postzegel die erop zit: de hoogste in waarde van een lijn over ­koning Vittorio Emanuele de derde. "Die is zeldzaam." Pas later zag hij aan wie het stuk geadresseerd was. Helaas ontbreekt de bijbehorende brief.

Jeffrey Groeneveld (54), specialisme koninklijk huis en Tweede Wereldoorlog, heeft een ansichtkaart die is ­geschreven door een jonge prinses Beatrix. 'Hier is weinig sneeuw,' staat er op de kaart uit het Oostenrijkse St. Anton. De kaart is gericht aan een docente, mejuffrouw Erdman-Schmidt. Op de voorkant staat een foto van een skilift.

Hokjesplakken
Er valt iets op aan de verzamelaars: ze lijken enthousiaster over poststukken dan over postzegels. Hoe zit dat? Verzamelen is ook in de wereld van de postzegel trendgevoelig, legt Arend Bultman uit. "Het hokjesplakken is niet zo leuk meer."

Hij verwijst naar de traditionele verzamelboeken en vellen waarop je een verzameling compleet probeert te krijgen, bijvoorbeeld van alle postzegels van Nederland. "De mensen die dat allemaal vroeger hebben gedaan, sterven nu een beetje uit. Dus er is heel veel aanbod. Gespecialiseerde verzamelingen zijn nu veel interessanter."

Een veilingmedewerker legt zo'n interessant stuk op ­tafel. Het komt uit de nalatenschap van een verzamelaar. Het is een envelop inclusief brief uit 1911 die vanuit Lhasa in Tibet aan een adres in Parijs is verstuurd. Enorm zeldzaam, vertelt de medewerker, want er staan allemaal Tibetaanse stempels op in combinatie met stempels uit Brits-Indië.

Duizenden euro's
Bovendien: wie heeft er nu post uit 1911 die het traject Tibet-Parijs heeft afgelegd? Het stuk is duizenden euro's waard, vertelt de medewerker, waarna hij een dramatische stilte laat vallen. "En we hebben er twee van."

Gaan de heren hier nu direct van watertanden? Jazeker, zegt Arend Bultman, hoewel hij erop laat volgen zelf nooit zo veel geld uit te geven aan stukken. Het moet wel leuk blijven.

Jeffrey Groeneveld en Hugo Brieffies schudden eveneens van nee op de vraag of ze duizenden euro's neerleggen voor een enkel object. Maximaal een paar honderd euro, zegt Groeneveld. Bij Vincent Prange blijft het opvallend stil. Hij wil nog weleens gek doen, geeft hij dan schouderophalend toe.

Prange houdt sowieso van verzamelen. Hij zit ook in de strips en de voetbalpoppetjes, en hij verzamelt asbakken. Waar thuis de wasmachine hoort te staan heeft hij stellingkasten gebouwd om alles in uit te stallen. De was doet hij bij zijn vriendin.

Stempels uit verre landen
Hij is niet de enige in het gezelschap die gevoelig is voor meerdere verzamelingen. Jeffrey Groeneveld verzamelt alles wat verder met de Nederlandse post te maken heeft en heeft ook een verzameling over het koninklijk huis met sjaaltjes, bordjes en blikjes. Binnenkort gaat een van zijn twee dochters het huis uit.

Groeneveld heeft al bedacht dat hij dan mooi vitrinekasten in haar kamer kan zetten. Hij moet er alleen nog strijd voor leveren met zijn vrouw. Die wil een inloopkast.

Even terug naar Hugo Brieffies. Hoe komt een 23-jarige student aan een uitnodiging voor een club van verder toch wat oudere mannen?

Brieffies heeft een originele manier van verzamelen en krijgt op die manier bijzonder materiaal in handen. Zo ligt ten noordwesten van de Schotse kust de Saint Kilda-archipel, een verzameling eilandjes. Er woont maar één persoon, een opzichter.

Een postkantoor is er niet. Brieffies stuurt brieven naar dergelijke onherbergzame bestemmingen. Meestal verzint hij daarbij het adres en de geadresseerde, in de hoop dat de brief wordt teruggestuurd inclusief stempels uit verre landen.

Hij heeft op die manier al post verstuurd naar Groenland, een eiland waar alleen monniken wonen onder de kust van Wales en een Amerikaans vliegdekschip voor de kust van Noord-Korea. Doorgaans schrijft Brieffies een verhaal waaruit enige urgentie blijkt, zodat de kans groter is dat hij zijn post terugkrijgt; iets met geld dat hij nog aan iemand moet betalen bijvoorbeeld.

Ledenstop
Brieffies maakt zich een beetje zorgen over de toekomst van de filatelie. Veel verzamelaars hebben als kind verzameld en beginnen weer als ze in de vijftig zijn. Maar zijn generatie is niet opgegroeid met post en postzegels.

Arend Bultman denkt dat het belangrijk is om de vereniging gezellig te houden en dat het dan met de rest wel goed komt. Uiteindelijk gaat het namelijk natuurlijk over meer dan poststukken. Een vereniging is ook een fijne plek waar je vrienden en kennissen maakt. De Amsterdamse Post­zegelsociëteit heeft over leden niet te klagen en heeft zelfs een ledenstop.

"En bij hen is het helemaal druk." Bultman wijst naar Groeneveld. Die woont in Purmerend en is daar secretaris van een andere postzegelclub, die ruim 200 leden heeft. Als er een bijzondere beurs is, wordt een busreis geregeld. "De laatste keer gingen we met zijn vijftigen naar Essen." Elke maand komt een trouwe groep van zo'n 80 leden bij elkaar. Een tijdje terug vierde een lid zijn 90ste verjaardag. De visite werd vroegtijdig naar huis gestuurd; het was de dag dat de club vergaderde.