Dit zijn de verklaringen van Hidir K. over Endstra, Holleeder en Soerel
Hidir K. is een cruciale en omstreden getuige in de strafzaak over de liquidatie van Willem Endstra. Vandaag wordt hij verhoord. Het Parool las zijn politieverklaringen.
Crimineel Hidir K. uit Amsterdam-West (1 januari 1975 geboren in het Turkse Kulu) stond in nauw contact met sleutelspelers uit een groep criminelen van voornamelijk Turkse origine. Prominenten uit die groep worden verdacht van betrokkenheid bij verscheidene liquidaties, waaronder die van vastgoedmagnaat Willem Endstra op 17 mei 2004.
Dat staat buiten kijf, maar dat is ook zo'n beetje het enige wat buiten kijf staat sinds de verklaringen van de in een beschermingsprogramma opgenomen getuige zijn toegevoegd aan de dossiers tegen vermoede uitvoerders van de liquidatie van Endstra; tegen Willem Holleeder en diens oud-compagnon Dino Soerel.
Niet te volgen
Vandaag en waarschijnlijk morgen getuigt Hidir K. voor het eerst in het openbaar, in de extra beveiligde rechtbank in Osdorp, in het proces over de liquidatie van Endstra. In november 2012 en januari 2013 legde hij uitvoerige verklaringen af, die in de kluis bleven tot langdurige onderhandelingen een voor hem bevredigend beschermingsprogramma hadden opgeleverd.
Zijn verhalen zijn ook voor de recherche geregeld niet te volgen, blijkt uit de woordelijke uitwerkingen van de verhoren die Het Parool las. Een hoofdrol in het relaas speelt crimineel Ali T. (Turkije, 1969), die hij in 1999 heeft leren kennen in de koepelgevangenis van Haarlem. Die vriend van zijn 'stiefoom' zit dan vast voor betrokkenheid bij de moord op Mahmut Pinar.
Hidir K. krijgt 'veel respect' voor T. Als K. in 2000 is vrijgekomen, krijgt hij via familie een baantje in een groentezaak op de Amsterdamse Dappermarkt. Als Ali T. is vrijgekomen, neemt die K. op sleeptouw. Hij leert zo naar eigen zeggen ook Ziya 'Pasja' G. kennen (Turkije, 1974) - die momenteel bij verstek wordt berecht. In '2005 of 2006' voegt zich Murat K. (Turkije, 1976) bij het gezelschap, in Hidirs woorden 'the King of the Godfather'. Van dat driemanschap van Turkse criminelen met inmiddels een geduchte reputatie hoort Hidir K. naar eigen zeggen gaandeweg over liquidaties, als hij hun vertrouwen heeft gewonnen.
Enige status
In de verhoren waarin de rechercheurs steeds de grootste moeite hebben de breedsprakige getuige op het hoofdpad te houden, vertelt hij dat zijn Turkse vrienden in contact staan met Surinaamse en Nederlandse criminelen ('niet zomaar jongens van de straat') die zich veelal ophouden in een eetcafé in de Van Woustraat in De Pijp.
Uiteindelijk leidt hij de recherche naar café Chris Scholten, op een steenworp van het huis van een van die Surinamers: 'Jerry' B. De ander is Patrick R., die in het milieu enige status geniet. De Surinamers fungeren als brug naar Willem Holleeder, die ook in het café komt en weer in nauw contact staat met Soerel en Stanley Hillis (inmiddels geliquideerd). Jerry B. is de schakel van de groep rond Holleeder naar de Turken 'als iemand gestraft moet worden'.
Krant in de hand
Een tweede uitvalsbasis van de groep is grillroom Lili Can in de Jan Everstenstraat - op de hoek met de Balboastraat, waar Hidir K. in die tijd woont. Over de hiërarchie in de organisatie leert K. op een dag in 2006 van Murat. 'We waren in de Jan Evertsenstraat. Toen werd er gebeld, door wie weet ik niet, van koop de krant. Ik moest De Telegraaf halen.'
Er stonden foto's in van Holleeder, Hillis en Soerel. Met de krant in de hand merkt K. op: 'Die Willem Holleeder heb ook wel ballen, weet je. Hij heb het wel te zeggen hier.' Dat is niet de visie van Murat. 'Die zei: fuck die klootzak! Weet je.. neuk z'n moer.. schijt aan hem. Hij is de man! Toen wees hij mij Dino Soerel aan. Snap je?' Murat vertelt dat Holleeder 'maar de tussenpersoon' is die van Soerel en Hillis moet doorgeven wie 'op de ladder staan': de lijst van te vermoorden mensen. Uiteindelijk vertelt Ali T. dat híj de man is die Endstra heeft doodgeschoten - in het bijzijn van Ziya G. en Namik Abbasov, die alleen zouden schieten als dat nodig was.
Eerst hint T. op zijn rol als hij K. bezoekt in de gevangenis. Die moet maar kijken naar de compositietekeningen van de daders 'in de Metro of de Spits' waarop hij T. en Abbasov zal herkennen. Inderdaad: K. herkent in zo'n gratis krant T. en Abbasov, die hij kent als 'Yakiser uit Azerbeidjan'.
Van de rol die Ali T. zich zou hebben toegedicht, kijkt de recherche op, want tot dan toe is de aanname dat Abbasov dé schutter is. (Hij is 2012 overleden in zijn cel na een hersenbloeding.) Van Abbasov zaten volop sporen op het moordwapen, een kogelhuls, auto's en spullen die bij de liquidatie gebruikt zijn. Ziya G. was op de dag van de liquidatie volgens K. 'in vrouwenkleren' gehuld.
Beschermingsprogramma
De getuige neemt het verhaal van Ali T. echt serieus als die tijdens een uitzending van Opsporing Verzocht de moordscène naspeelt nog voordat de reconstructie zover is. ('Kijk, tak, tak, twee kogels bij Endstra erin en dan om de motorkap heen.') Zijn bewegingen kloppen precies met de daaropvolgende bewegingen op televisie.
T. zegt het petje van zijn stiefzoon te hebben gedragen. Ziya G. bevestigt het verhaal volgens K. ook en zegt dat de nu terechtstaande Ali N. en Özgür C. in zijn opdracht ondergeschikte rollen speelden als observanten. De eerste kent K. zelf niet, Özgür heeft hij wel eens gezien. De uitvoerders krijgen van 'Jerry' B. volgens K. 'twee- tot tweeënhalve ton' - waarvan ze snel een groot deel uitgeven.
Als Hidir K. eenmaal in een getuigenbeschermingsprogramma zit en justitie zijn verklaringen na jaren kan inbrengen, wordt Ali T. alsnog gearresteerd voor betrokkenheid bij de liquidatie van Endstra. Gebrek aan bewijs dat de getuigenissen van K. ondersteunt, leidt al binnen een paar dagen tot zijn vrijlating. Ook andere door K. genoemde betrokkenen zijn nog op vrije voeten.
De recherche heeft zeer uitvoerige pogingen gedaan om Hidir K.’s verklaringen te verifiëren. Uit de resultaten zullen zowel de officieren van justitie als de advocaten munitie halen om zijn betrouwbaarheid óf juist zijn onbetrouwbaarheid te benadrukken.
K. herkent de belangrijkste door hem genoemde personen van foto’s – ook als die niet publiek bekend zijn en kan tijdens rondritten verscheidene door hem genoemde locaties aanwijzen. Andere sleutelspelers herkent hij weer half of helemaal niet en ook kan hij sommige door hem genoemde plekken desgevraagd níet terugvinden. Getuigen bevestigen soms belangrijke delen van zijn relaas en soms (vrijwel) niets van wat hij heeft verteld.
De kranten waarover hij spreekt, waarin foto’s en compositietekeningen aanleiding zouden zijn geweest voor onthullingen, zijn niet teruggevonden. Dat Ali T. zijn haar had laten groeien rond de liquidatie, terwijl hij normaal zowat kaal is, blijkt niet uit foto’s, zoals K. heeft voorspeld. Van een aanvankelijk warrig klinkend verhaal dat hij heeft verteld over de dag waarop Cleon D. was gearresteerd, blijkt overigens de kern te kloppen. Het arrestatieteam had D. klemgereden en was daarbij voor en achter op diens Fiat Bravo gebotst. K. moest ‘van Murat’ een Peugeot 307 naar D.’s vrouw brengen. Navraag leert de recherche dat D.’s auto inderdaad voor en achter beschadigd is geraakt bij de arrestatie, hetgeen níet in de media aan de orde is geweest.
Zo kunnen de verschillende procespartijen naar hun goeddunken grasduinen in de onderzoeksresultaten.
Hidir K. beschuldigt zijn gewezen vrienden en kennissen, in wisselende samenstellingen, van zes moorden:
De moord op Mahmut Pinar (46), eigenaar van een Turks koffiehuis, die op 18 mei 1998 in Zaandam op straat werd doodgeschoten.
De liquidatie van ex-politieman Martin Hoogland (47), moordenaar van maffiabaas Klaas Bruinsma, die op 18 maart 2004 in Hoorn van zijn fiets werd geschoten.
De liquidatie van de afgegleden vastgoedmagnaat Willem Endstra (51) en het in zijn knie schieten van diens zakenrelatie David Denneboom, rond het middaguur van 17 mei 2004 voor zijn hoofdkantoor aan de Apollolaan in Amsterdam-Zuid.
De liquidatie van ex-advocaat en ‘consigliere’ van criminelen Evert Hingst (36), in de vooravond van 31 oktober 2005 bij zijn woning in de Gerrit van der Veenstraat in Amsterdam-Zuid.
De liquidatie van de Amsterdamse beroepscrimineel Johnny Mieremet (45), op 2 november 2005 in de onder sekstoeristen geliefde Thaise badplaats Pattaya.
De moord op crimineel ‘Karateci’ (karateka) Hakki Adnan Yesilkagit (48) in de nacht van 22 op 23 juni 2006 in Tilburg-Noord.
11,5 jaar na dato staan dan toch drie verdachten terecht voor betrokkenheid bij de liquidatie van vastgoedbaron Willem Endstra. Het proces besluit een even moeizaam als kleurrijk onderzoek. Voorlopig. Wie staan er terecht?
