Dit weten we tot nu toe over de zware aardbevingen in Turkije en Syrië

1. Wat is er gebeurd?

De eerste aardbeving vond plaats op maandagochtend om 04.17 uur lokale tijd (02.17 uur Nederlandse tijd) op een diepte van 17,9 kilometer. Het epicentrum van de aardbeving lag 26 kilometer ten noordwesten van de Turkse stad Gaziantep, dicht bij de grens met Syrië. Vijftien minuten na de beving vond een naschok plaats van 6,7 op de schaal van Richter.

Aan het eind van de ochtend, rond 11.30 uur, vond nog een aardbeving plaats in het zuidoosten van Turkije met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter. Dit keer lag het epicentrum in de provincie Kahramanmaraş, een stuk noordelijker dan de locatie van de eerste aardbeving.

Sinds de zware aardbevingen vonden al honderden naschokken plaats. Dinsdagochtend was er een naschok met volgens het Europees-Mediterraan Seismologisch Centrum (EMSC) een kracht van 5,3. De zwaarste naschok die woensdag werd gemeten bereikte een kracht van 5,4. Naschokken van dit kaliber zijn ten opzichte van de verwoestende aardbevingen die maandag plaatsvonden licht, maar kunnen gebouwen die al instabiel zijn doen instorten.

In ons liveblog blijft u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

2. Hoeveel slachtoffers zijn er gevallen?

In Turkije en Syrië zijn zeker ruim 33.000 mensen om het leven gekomen door de zware aardbevingen. In Turkije hebben zeker 29.605 mensen de ramp niet overleefd en in Syrië kwamen ten minste 3575 mensen om, volgens tellingen van autoriteiten en hulpverleners.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zegt dat er alleen in zijn land al bijna 64.000 mensen gewond zijn geraakt door de verwoestende aardbevingen. Bovendien zijn meer dan 8000 gebouwen ingestort.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dat er zeven Nederlanders in het aardbevingsgebied als vermist zijn opgegeven, waarvan er donderdag twee levend zijn teruggevonden. De families hebben dit laten weten aan het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het contact met een achtste als vermist opgegeven persoon in Turkije is inmiddels hersteld.

Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken is er zeker één Nederlander, een man uit Deventer, omgekomen. De Gelderlander meldt dat er nog twee Nederlanders, uit Zutphen, zijn omgekomen, maar dat kan het ministerie nog niet bevestigen.

3. Hoe verloopt de hulpverlening?

Turkije
De Turkse president Erdogan heeft andere landen en de Navo om hulp gevraagd. Tientallen landen hebben daarop hulp toegezegd. Reddingswerkers en speurhonden vanuit bijvoorbeeld Griekenland, Hongarije, Zwitserland, Mexico en Duitsland zijn onderweg naar Turkije of daar inmiddels aangekomen en aan het werk.

Het Nederlandse Urban Search and Rescue Team (USAR) is dinsdagochtend in Turkije gearriveerd. Het team bestaat uit mensen van politie, brandweer, ambulance en defensie en wordt vaker bij rampen ingezet. Zo waren de hulpverleners ook actief in Beiroet, nadat een explosie in de haven enorme schade had aangericht. Sinds dinsdag heeft het team in de regio Hatay in het zuidoosten van Turkije elf mensen levend onder het puin vandaan gehaald.

Om ervoor te zorgen dat de zoek- en reddingsoperaties in Turkije snel kunnen worden uitgevoerd, heeft Erdogan dinsdagmiddag voor drie maanden de noodtoestand in de getroffen gebieden afgekondigd.

Syrië
Door de versplinterde politieke situatie in Syrië is het leveren van noodhulp daar ingewikkeld. De afgelopen negen jaar hebben de Verenigde Naties slechts één grensovergang tussen Turkije en Syrië goedgekeurd voor internationale hulp. Die weg, bij Bab al-Hawa, was de afgelopen dagen gesloten door aardbevingsschade.

Nu de schade aan die weg is hersteld, is het voor de hulpverleners mogelijk om door te reizen naar Syrië. Donderdag is het eerste konvooi met hulpgoederen van de VN daar aangekomen. Veertien vrachtwagens zijn de grensovergang inmiddels overgestoken.

Geld ophalen
Op Giro 7244 van het Rode Kruis was dinsdag in 24 uur ruim twee miljoen euro binnengekomen voor de slachtoffers van de aardbevingen in Turkije en Syrië. Hoe hoog dat bericht nu is, is niet bekend. Diezelfde dag werd door samenwerkende hulporganisaties Giro555 opengesteld. De voorlopige opbrengst daarvan was donderdagmiddag 9 miljoen euro. Woensdag is een landelijke actiedag gepland.

4. Waarom komen er vaker aardbevingen voor in dit gebied?

Turkije ligt op een plek waar verschillende aardplaten aan elkaar grenzen: door bewegingen van deze platen ontstaan aardbevingen. In de zomer van 1999 vielen er 17.000 doden bij een beving in Izmit en nog eens bijna 900 bij een aardbeving in Düzce drie maanden later. Bij twee verschillende aardbevingen in 2020 kwamen meer dan 150 mensen om.

De beving van zondagnacht is de zwaarste sinds 1999. De schok werd tot in Palestina en Cyprus gevoeld. De Italiaanse autoriteiten waarschuwden eerst voor een tsunami, maar die waarschuwing werd later ingetrokken.