Consumenten gaan waarschijnlijk betalen voor hun spaargeld

De verwachting is dat de Europese Centrale Bank (ECB) de depositorente de komende maanden verder gaat verlagen. Nu is die rente al – 0,4 procent en die kan mogelijk dalen naar – 0,7 procent. 

Europese banken moeten de depositorente betalen voor het stallen van hun overtollige geld. Enkele jaren geleden kregen de banken nog rente over dat geld, maar nu moeten ze daarvoor betalen. De ECB hoopt op die manier te bereiken dat de banken het geld zullen uitgeven in plaats van op te potten.

500 miljoen aan rente

In het geval van Nederland lijkt dat niet te lukken. Per saldo stallen de Nederlandse banken zo’n 138 miljard euro aan overtollig kasgeld bij de ECB. En dat kost ze ruim 500 miljoen euro per jaar aan rente. Als de rente nog negatiever wordt kan die rekening oplopen tot ruim één miljard.

Een deel van dat overtollige geld is spaargeld. Banken klagen al langer dat ze geld toeleggen op de minimale rente die ze spaarders uitkeren. Sommige banken, met name Zwitserse, rekenen vermogende klanten al een negatieve rente over hun spaargeld. Maar alle spaarders geld vragen durft nog geen bank.

Nog niet, verwachten analisten die het Financieele Dagblad heeft gesproken. Als de rente nog verder daalt zal een negatieve spaarrente onvermijdelijk worden denken ze. Tot voor kort was het uitgesloten dat de banken geld zouden vragen voor spaargeld. Maar onlangs riep ING-topman Ralph Hamers dat een negatieve spaarrente misschien nodig zal zijn in de toekomst.

Nieuw geld

Elwin de Groot, econoom bij de Rabobank, ziet het probleem nog groter worden. “De ECB heeft heel veel geld in het financiële systeem gepompt. Veel van dat geld komt bij Nederlandse banken terecht. Die staan te boek als veilig en betrouwbaar, dus daar wil iedereen zijn geld stallen.’’ Nu de ECB heeft aangekondigd opnieuw geld in de economie te gaan pompen is de kans dus levensgroot dat er nog meer geld richting Nederland stroomt. En dat gaat de banken nog meer geld kosten als de rente verder daalt.

In feite draait de Nederlandse spaarder dan op voor het geld dat ECB-president Mario Draghi over Europa uitstrooit. De vraag is wat er gebeurt als de spaarrente negatief wordt. Geld van de bank halen is gemakkelijk gezegd, maar spaargeld thuis bewaren heeft ook risico’s. Het geld kan gestolen worden of verloren gaan bij een woningbrand.

De dalende rente heeft natuurlijk ook voordelen. Lenen wordt goedkoper, zoals mensen die een hypotheek willen afsluiten de afgelopen tijd gemerkt hebben. Maar voor spaarders en pensioenfondsen zijn de gevolgen desastreus. Pensioenfondsen waarschuwen dat er door de lage rente mogelijk tot wel 10 procent gekort moet worden op de pensioenen.