Charismatische Rudolf Noerejev knalt van het scherm

Rudolf Noerejev (1938-1993) was niet ­alleen één van de grootste dansers van de twintigste eeuw, hij belichaamde ook de ongemakkelijke spagaat tussen Rusland en het Westen. In 1961 werd hij wereldberoemd toen de KGB hem vanwege zijn te vrije omgang met Parijzenaars terug wilde sturen naar de Sovjet-Unie, waar hij vermoedelijk in de gevangenis was beland. Noerejev vroeg op het vliegveld haastig asiel aan en vervolgde zijn carrière in Frankrijk.

Nureyev heeft wel iets weg van Amy, de documentaire die Asif Kapadia vier jaar geleden maakte over Amy Winehouse. We zien geen mensen over de danser praten, maar horen ze alleen. Ondertussen kijken we naar archiefbeelden. Van Noerejevs eerste performances tot zijn vele optredens in talkshows en zelfs enig privémateriaal.

Wat de aard van het beeld ook is, hij knalt altijd en overal van het scherm. Noerejevs danskwaliteiten staan buiten kijf, maar het is toch vooral zijn vastberaden, ondeugende charisma waardoor hij ook nu nog in het collectieve geheugen zit.

Vorige maand verscheen al een fictiefilm over Noerejev: The White Crow van Ralph Fiennes. Dat, is een vrij sentimentele kijk op zijn jonge jaren die het rebelse karakter van de danser, vooral door de matige hoofdrol, niet echt weet te vatten.

Dat lukt ­David en Jacqui Morris wel. Ze hebben aandacht voor zijn arme jeugd, voor zijn enorme talent, voor zijn langdurige samenwerking met de veel oudere Margot Fonteyn en, cruciaal, ook voor zijn homoseksualiteit. Fiennes durfde daar alleen naar te hinten, hier is uitgebreid aandacht voor zijn relatie met de Deense danser Erik Bruhn, Noerejevs grote liefde.

Tegelijk laat de documentaire zich bekijken als een mooie geschiedenisles. Noerejev mocht zich dan gedragen als een vrije geest, de belangrijke ontwikkelingen in zijn leven hingen nauw samen met wat er destijds op het wereldtoneel gebeurde.