Buurtsociëteit Het Open Huis ontvangt al 50 jaar alleenstaanden

Hij liep aan de overkant van de straat, langs de kale eikenbomen. Een februariavond van niets. De rood verlichte pijl van het uithangbord 'HOH', Het Open Huis, wees dwingend naar de ingang. Toch was Harry van Hartingsveldt (61) die eerste keer vlug doorgelopen. Hij durfde niet.

In een advertentie had hij iets gelezen over Het Open Huis, een sociëteit voor alleenstaanden op het Bilderdijkplein. "Ik was gescheiden en na een jaar vond ik dat er maar weer eens wat moest gebeuren. De tweede keer ben ik wél naar binnen gegaan," vertelt Van Hartingsveldt.

"Zeventien februari was het. Schoorvoetend stapte hij binnen," herinnert Jannie Lemstra (70) zich. Ze werkte die avond als gastvrouw achter de bar en begreep dat Harry nerveus was. "Ook ik vond de drempel hoog de eerste keer."

Het Open Huis was destijds iets nieuws. Voor gescheiden mensen, weduwes en weduwnaars was er volgens Lemstra toen niet veel. Het idee om iets voor alleenstaanden te gaan doen ontstond in de jaren zestig bij Louise Holthuijsen en Loes Vonhoff-Luijendijk, de vrouw van VVD-prominent Henk Vonhoff.

Dankzij hun inspanningen werd op 23 april 1968 Het Open Huis opgericht. Alleenstaande leden konden er dansen en deelnemen aan activiteiten zoals biljarten, klaverjassen, bridgen, kienen, gymnastiek en sjoelen.

Hoogtijdagen
Het werd een doorslaand succes. Het Open Huis telde in zijn hoogtijdagen ruim zeshonderd leden en hanteerde vanwege de overweldigende belangstelling zelfs een wachtlijst. Wie lid wilde worden moest wel kunnen aantonen dat hij niet getrouwd was.

"Toen ik lid werd, ging dat vrij soepel. Later werden we strenger, nadat we ontdekten dat de Joegoslavische vriend van een van onze leden in zijn vaderland getrouwd bleek te zijn. Zulke dingen konden we natuurlijk niet hebben," vertelt Dini de Braal (83), die sinds 1987 lid is.

"Mijn vriend Henk heeft destijds borg voor mij gestaan," zegt Maaike Faber (74). Voorheen was ze getrouwd. "Drie jaar maar, hoor. Drie jaar en een uur. Om negen uur zijn we getrouwd en drie jaar later om tien uur weer gescheiden."

Nu is ze met Henk, die, zoals veel mannelijke leden, dj was bij Het Open Huis. "We zijn samen de hapjes gaan doen. Tijdens dansmiddagen zorgen wij voor kaas, worst en toastjes."

Ook Dini de Braal vond haar geluk op de sociëteit. "Eerst met Philip, daarna met Henk."

Faber: "Dat wist ik niet. Welke Henk was dat?"

"Henk Swerissen. Met hem was ik veertien jaar samen."

Het Open Huis zat eerst in de Simon Willemsstraat, een straat in Oud-West die niet meer bestaat, en verhuisde in 1990 naar de voormalige Potgieterschool op Bilderdijkpark 12.

De vereniging kocht het pand en is er tot op de dag van vandaag eigenaar van. De bovenverdieping wordt verhuurd aan kunstenaars. Beneden is de sociëteit, die bestaat uit een tuinzaal en een danszaal van elk honderd vierkante meter.

Projectontwikkelaars en vastgoedbeheerders kwamen vaak polsen of ze het pand konden kopen. Maar bij Het Open Huis peinst niemand daarover: "Wij verkopen niets!"

Hoewel het ledenaantal terugloopt, redt de sociëteit het al bijna vijftig jaar zonder subsidie. "We bestaan van de zalenverhuur aan sociaal-maatschappelijke organisaties en de contributie," zegt Lemstra.

Oudere verenigingsbulletins getuigen van het roemruchte, bruisende verleden en trouwe, jubilerende leden. Latere edities weerspiegelen ook de toenemende lichamelijke gebreken en de vergankelijkheid van het leven: veel in memoriams, overlijdensberichten en bedankjes van leden die een fruitmand of kaart in het ziekenhuis ontvingen.

Enkele activiteiten verdwenen bij gebrek aan animo en ook de dansmiddagen worden minder goed bezocht, mede door de concurrentie van buurthuizen en vertier op internet. Desondanks beleven nog zo'n honderdtwintig leden voor slechts vijf euro per maand plezier aan Het Open Huis.

Dans en bridge
Naast de bingomiddagen met de door Lemstra samengestelde levensmiddelenmand als prijs, zijn vooral het linedansen en de danszondagen met live muziek populair.

De sfeervolle danszaal heeft een houten vloer, bronskleurige spiegels, kerstverlichting, een vuilwitte piano met kandelaars en weelderige kunstbloemen en wijnranken aan het plafond. Achter de bar hangt een aanplakbiljet: '3 bitterballen voor 1 euro.'

"De zaal is altijd in jarenzeventigstijl gebleven. Daar krijgen we veel complimenten over," zegt Lemstra trots. "De kerstverlichting heeft Leo vorig jaar opgehangen," zegt Dela Tiggeler (77). "Toen hij daarmee klaar was, zei hij: 'Ik heb de Mount Everest beklommen', dus toen hebben we alles maar laten hangen."

Op dinsdag verzamelen zich zo'n twintig vrouwen in de zaal om onder leiding van Jannie Peterson een paar uur te gaan linedansen. Peterson is tevens dj, wat inhoudt dat ze nu en dan hijgend, met rode konen van inspanning, naar de muziekinstallatie beent. Kordaat, met een duim in haar broekzak: "Wat zeggen jullie van de Crazy Postman?!"

Intussen klinkt in de keuken een langdurig geritsel van zakjes. Even later sluipt een vrouw met gekromde rug naar buiten. Ze draagt een dienblad vol besmeerde toastjes naar de tuinzaal. Daar wordt die middag bridge gespeeld.

Nu en dan komt een van de bridgespelers de danszaal binnenlopen, om vervolgens gehurkt achter de bar te verdwijnen. Hierna volgt het geluid van een piepende ijskastdeur en gerammel van flesjes en openers. Hoewel oude zwart-witfoto's veel mannen met biljartkeus, kopstootjes en speelkaarten tonen, wordt Het Open Huis tegenwoordig vooral door vrouwen bezocht.

Een van de uitzonderingen daarop is Van Hartingsveldt, al jaren dj, voorzitter en penningmeester van Het Open Huis, en onlosmakelijk verbonden met Hannie Lemstra. "Harry en Jannie zijn vaker hier dan thuis," zegt De Braal.

Dat bevestigt het stel. Het Open Huis is nauw verweven met hun leven. Lemstra's kinderen weten inmiddels dat zij er op Tweede Kerstdag nooit zijn. "Dan verzorgen Harry en ik hier een kerstdiner voor alleenstaanden," vertelt ze.

"Vroeger bestelden we dat via de catering van Chinees restaurant Pagode. Maar dat kan alleen vanaf vijftien personen, terwijl er tegenwoordig hooguit tien mensen komen. Daarom haalt Harry nu miniporties bij de Chinees."

Kerstdiner
Lemstra koopt dan een bak ijs en bonbonnetjes voor bij de koffie. "Voor tien euro hebben de mensen een leuk kerstdiner. We hebben wel eens overwogen ermee te stoppen, omdat er zo weinig animo is. Maar je stelt dan toch die paar mensen die er wél van genieten teleur," zegt Lemstra.

Daar is Van Hartingsveldt het roerend mee eens.

Wat weemoedig memoreren ze de talrijke keren dat ze samen dansten, de drukbezochte feesten en de bustochtjes, waarbij koffie, gebak, een warme lunch en diner voor een zacht prijsje waren inbegrepen. Lemstra: "Die warme lunch was een kroket."

"Het diner bestond uit worteltjes, doperwtjes en aardappelpuree," herinnert Van Hartingsveldt zich.

Toch mopperen ze onderling ook wel eens over de last die op hun schouders ligt: de ordners met boekhouding, het onderhoud, de bestellingen, de bardiensten. Maar loslaten zou als verraad voelen.

"Dit is iets van ons samen. Zonder Het Open Huis waren we nooit bij elkaar gekomen. We hebben zo hier veel dierbare herinneringen aan. Als we ergens doperwtjes en worteltjes zien, kijken we elkaar aan en weten we meteen: het busreisje."