Belofte: snel veiliger opslag data Amsterdammers

Het was een harde tik op de vingers die de gemeente begin dit jaar kreeg. Volgens de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) doet Amsterdam veel te weinig om de beveiliging van de database Suwinet op orde te krijgen. De gemeente was verrast, want de interne accountantsdienst ACAM had net geconstateerd dat alles prima in orde was. Maar de Inspectie SZW is onverbiddelijk: Amsterdam schiet tekort.

"Ik leefde in de veronderstelling dat we het op orde hadden, maar dat blijkt dus niet zo te zijn," zegt wethouder Arjan Vliegenthart (SP). "Dus het is nu zaak om het zo snel mogelijk op te lossen." Suwinet is het systeem waarmee gemeenten en overheidsinstanties onderling gegevens uitwisselen, onder meer over uitkeringen van burgers. Privacygevoelige informatie dus, waarmee secuur moet worden omgegaan. En dat blijkt al jaren lastig, en niet alleen in Amsterdam.

Snuffelen
In 2014 deed de Inspectie SZW een opmerkelijke steekproef. In tachtig gemeenten werd nagegaan of ambtenaren hadden lopen snuffelen in de gegevens van honderd Bekende Nederlanders. En inderdaad, in 146 gevallen was zonder reden, anders dan nieuwsgierigheid, gekeken naar de alimentatiebetalingen, bezittingen of schulden van BN'ers.

Sindsdien staat de beveiliging van Suwinet hoog op de agenda, maar gemeenten krijgen het maar niet voor elkaar. De Inspectie SZW hanteert zeven normen waaraan moet worden voldaan. Vorig jaar bleek dat maar 13 van de 78 onderzochte gemeenten aan alle zeven voldeden. Uit onderzoek van radioprogramma Argos bleek dat in Amsterdam was gekeken naar gegevens van vrouwen die in blijf-van-mijn-lijfhuizen zaten.

Daarom neemt de inspectie nu alle 393 gemeenten onder de loep. In de loop van het voorjaar worden de definitieve bevindingen naar buiten gebracht, maar vaststaat dat Amsterdam er niet gunstig op staat.

Pijnlijk
Aan slechts twee van de zeven normen wordt voldaan, constateert Inspectie SZW. Zo ontbreekt het aan een beveiligingsbeleid en worden bevindingen over de beveiliging van het systeem niet doorgegeven aan het management. Ook blijken te veel ambtenaren toegang te hebben tot het systeem, ook als daar geen noodzaak toe is. Zo houden mensen die van functie veranderen de mogelijkheid om een kijkje te nemen.

Pijnlijk, vindt GroenLinksfractievoorzitter Rutger Groot Wassink, die opheldering eist van het college. Eerder trok ook D66 al aan de bel om de beveiliging van Suwinet te regelen. Veel effect heeft dat niet gehad.

Orde op zaken
Staatssecretaris Jetta Klijnsma sommeert Amsterdam nu om zo snel mogelijk orde op zaken te stellen. Zo niet, dan kan ze de gemeente een 'aanwijzing' geven. Maar volgens wethouder Vliegenthart hoeft dat niet meer: naar aanleiding van het rapport van de inspectie is 'direct actie ondernomen', schrijft hij aan Klijnsma. In een plan van aanpak, dat tot stand is gekomen na overleg tussen de gemeente en het ministerie, staat dat voor het einde van volgende maand aan alle normen zal zijn voldaan.