Amsterdamse start-up Metrica Sports ziet meer dan voetbalanalist

Zodra de backs van Villarreal zich met minder dan twintig kilometer per uur terugtrekken in de verdedigende stellingen, worden ze betrapt door de computer. De software van hun trainer geeft een seintje als de mandekkers van de Spaanse voetbalclub bij een voorzet op meer dan een meter van hun tegenstander stonden. Dat gebeurt ook elke keer als de verdedigers bij balbezit van de tegenstander verder dan vijftien meter uit elkaar stonden.

En dat allemaal dankzij een in Amsterdam ontworpen computerprogramma met de naam Footmapp. In Startup Village op het Science Park is het na elke wedstrijd een drukte van belang. Bij Metrica Sports zijn soms wel twintig mensen in touw om de wedstrijdbeelden om te zetten in computerdata, zodat de coaches van Villarreal en Barcelona meteen de volgende dag hun tactiek kunnen evalueren. En de uitvoering door hun spelers, niet te vergeten.

Mourinho en Guardiola
Marcelino, de deze zomer vertrokken succescoach van Villarreal, wilde dat zijn spelers na het heroveren van de bal meteen met de eerste of tweede pass het spel zouden verleggen naar de andere kant van het veld. Door het veld virtueel te verdelen in vijf stroken laat Footmapp precies zien welke speler die afspraak even vergeten was. Voor een Italiaanse club werd Footmapp zo geprogrammeerd dat de trainer alle momenten op een rij krijgt waarop zijn elftal minder spelers binnen tien meter van de bal had dan de tegenstander.

"Dan heb je het dus over dingen die met het blote oog niet te zien zijn. Met computerdata is het heel makkelijk," zegt de uit Spanje afkomstige Rubén Saavedra. Met twee Argentijnse vrienden begon hij drie jaar geleden Metrica Sports. Het viel ze op dat er wel statistieken werden verzameld, bij Champions Leaguewedstrijden bijvoorbeeld, maar met weinig detail. Dat kan beter, wisten ze van hun promotieonderzoek op het Science Park.

Zelf deed Saavedra biotechnologisch onderzoek, waarvoor hij de computer de bewegingen van muizen en ratten in kaart liet brengen. Zijn compagnon Bruno Dagnino liet de computer oogbewegingen vastleggen en analyseren voor neurowetenschappelijk onderzoek. "Uiteindelijk maakt het geen verschil welke bewegingen je vastlegt in data, van een oog, een rat of een voetballer. Voor de computer is het gewoon een x-coördinaat en een y-coördinaat."

Ingeslepen spelpatronen
Ze ontdekten dat clubs wel computerprogramma's en statistieken gebruiken, maar vooral om de inspanningen van spelers te registreren en af te zetten tegen gemiddelden. Om het samenspel en de strategie tegen het licht te houden zijn meer data nodig. En een handig computerprogramma dat meteen de videobeelden oplepelt waarmee de trainer het aan zijn spelers kan demonstreren. Videoanalisten moeten daar dagenlang beelden voor terugkijken.

Footmapp laat zich zo programmeren dat een trainer precies die momenten krijgt voorgeschoteld waarop de door hem ingeslepen spelpatronen niet goed zijn uitgevoerd. "Toen we begonnen was José Mourinho nog de trainer van Real Madrid en Pep Guardiola die van Barcelona. Wij waren stomverbaasd: die gebruikten dus hetzelfde softwarepakket! Mourinho heeft meer belangstelling voor de verdediging en de counter. Guardiola wil alles weten over de korte passes. Dat is bijna een andere sport."

Te duur voor Nederlandse clubs
Over andere sporten gesproken: op den duur wil Metrica Sports zich niet tot voetbal beperken. Maar vooralsnog ligt daar alle nadruk. Met Barcelona is er een overeenkomst voor drie jaar, zegt Saavedra. Bij Villarreal is het contract voor de derde keer verlengd, nu voor twee jaar.

Met hulp van de investeerders die belangstelling hebben getoond, wil de start-up volgend jaar doorgroeien naar een klantenbestand van tien grote clubs. In verschillende landen liefst, zodat Metrica Sports daar ook weer van leert. "Elke voetbalcultuur is anders."

Het heeft nog geen Nederlandse clubs als klant. De kosten zijn ook aan de hoge kant voor de Nederlandse competitie. Aan de andere kant: "Ik zie hier nog heel wat spelers op de bank zitten die meer verdienen dan de clubs aan ons kwijt zouden zijn."

'Als het al te laat is'
De techniek staat ook niet stil. Sinds vorig jaar is het toegestaan gps te gebruiken tijdens wedstrijden. De positiebepaling is nu nog niet nauwkeurig genoeg, maar over een jaar of drie moet het mogelijk zijn de data al tijdens de wedstrijd te verzamelen, schat Saavedra. Dan kan de trainer meteen bijsturen. "Nu komt ons seintje altijd pas na de wedstrijd, als het al te laat is."

Als ICT-bedrijf kan Metrica Sports eigenlijk overal zitten waar een goede internetverbinding is, maar het bevalt wel in Amsterdam, zegt Saavedra. Het enige nadeel is dat het in Nederland niet meevalt goede ICT'ers te vinden. Dat ze in Amsterdam zijn begonnen, heeft alles te maken met het Instituut voor Neurowetenschappen, waar ze hun promotieonderzoek deden en elkaar vonden. "Wij waren op het instituut de enige nerds die van voetbal hielden."