PlusInterview
Yesilgöz over de excuses aan nabestaanden De Vries, Wiersum en broer kroongetuige: ‘Het is ons menens’
Minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid heeft excuses aangeboden voor de vele fouten van de overheid in de aanloop naar de moorden op broer Reduan, advocaat Derk Wiersum en vertrouwensman Peter R. de Vries van kroongetuige Nabil B. ‘Ik betreur dit ten diepste.’
U heeft gesprekken met de nabestaanden gevoerd en ze brieven geschreven. Hoe ervoer u het contact?
“Voor mij was het zeer waardevol. Ik ben heel dankbaar omdat ze me te woord hebben willen staan. De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft natuurlijk een stevig rapport gemaakt over alles wat mis is gegaan, waaronder het niet delen van belangrijke informatie en het onvoldoende wegen van de zorgen van personen die gevaar liepen en hun naasten.”
“Voordat ik minister werd, leefde ik al zeer met ze mee, maar zeker ook deze dagen weer. Al het leed dat hen is aangedaan door meedogenloze criminelen en door wat vanuit de overheid is misgegaan, komt weer omhoog. Dan is luisteren één, maar handelen twee. Nadat ik het rapport goed had bestudeerd en wist wat ik met de aanbevelingen kon, was het tijd om te zeggen dat ik dit allemaal ten diepste betreur. Dat ik mijn excuses aanbied.”
De familie van kroongetuige Nabil B. voerde na de moord op zijn broer Reduan 5 jaar lang strijd met de overheid, die niet wilde luisteren. Is dat vertrouwen nog te herstellen?
“Daar zal ik alles aan doen. Fouten erkennen, excuses aanbieden. Ik weet dat ik het leed niet weghaal dat de verschillende families is aangedaan, maar ik ben volop aan de slag met de totale hervorming en verbetering van het stelsel Bewaken en Beveiligen. Zo hoop ik te laten zien dat het ons menens is.”
Is de overheid bereid de nabestaanden van de drie slachtoffers schadevergoeding te betalen?
“Dat is een vraag die ik in de media nooit kan beantwoorden.”
Verantwoordelijken voor het bewaken en beveiligen luisterden jarenlang niet of slecht naar degenen die beveiligd moeten worden. Alleen een cultuuromslag kan dat verbeteren. Hoe denkt u die te bewerkstelligen?
“Dat is een kernpunt. Het is een klacht die ik al jaren hoor van mensen die beveiligd worden, als Tweede Kamerlid al, en nu als minister. Daarom ben ik als minister meteen begonnen met hervormen. We moeten de persoon die beveiligd moet worden véél meer centraal stellen. Meer informatie delen. Uitleggen waarom je bepaalde informatie níét kunt delen. Mensen begrijpen dat. We zetten forse stappen, en leren van de mensen die in de beveiliging zitten of zaten, maar dat is nooit af.”
Voor u als minister was de portefeuille Bewaken en Beveiligen meteen topprioriteit. Wat trof u aan?
“Het beeld dat de dreiging enorm is veranderd. De georganiseerde misdaad, de geradicaliseerde eenlingen… Het dreigingsniveau is zó fors anders dan jaren geleden. We zijn te lang naïef geweest en moeten op alle vlakken slagen maken. Of het nu gaat om preventie die jonge jongens van het criminele pad moet houden of het zorgen dat de zwaarste jongens in de Extra Beveiligde Inrichting hun misdrijven niet meer kunnen voortzetten: elke pijler moet naar een hoger niveau.”
In lijn met de aanbevelingen van de Onderzoeksraad draagt het OM de verantwoordelijkheid voor het bewaken en beveiligen over aan de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Hoe zorg je dat zo’n centraal orgaan dicht op degenen zit die beveiliging nodig hebben?
“Dat is misschien wel het belangrijkste aandachtspunt. De NCTV is niet nieuw in het veld en we gaan de taken rustig en gefaseerd overdragen, maar het is voor iedereen duidelijk dat de lijnen naar de te beveiligen personen kort moeten zijn. De communicatie moet goed zijn.”
“We moeten ook slimmer verschillende beveiligingspakketten ontwikkelen waardoor zo’n te beveiligen persoon steeds de beveiliging krijgt die bij zijn of haar agenda past. Soms wat meer, soms wat minder. Dat goed uitleggen. Maatwerk leveren, binnen de menselijke maat, dáár gaat het om.”
Nabestaanden blij met erkenning
De nabestaanden van Peter R. de Vries zijn blij met de excuses van de minister. “Dit is een heel belangrijke stap, die voor ons fijn is, en voor de familie van Nabil B.,” zegt zoon Royce de Vries. “Dat de overheid de misstanden omtrent de beveiliging van de familie B. nooit had willen erkennen, was misschien wel de belangrijkste drijfveer van mijn vader om als vertrouwensman op te treden. Die strijd lijkt hem zijn leven te hebben gekost; ik ben mijn vader kwijt en ook nog een deel van mijn vrijheid.”
De Vries hoopt dat de problemen in de beveiligingssituaties van vele betrokkenen worden opgelost. “De huidige houding van de minister is na het verschijnen van het rapport 180 graden anders dan die van de overheid de afgelopen jaren. Hiervoor is jaren gestreden. We zijn er nog niet, maar dat de minister nu erkent wat fout is gegaan, is misschien de belangrijkste stap.”
De familie B. heeft ook nieuwe hoop. “We hebben als familie jarenlang geknokt om de waarheid naar boven te krijgen en om erkenning te krijgen voor het onrecht dat ons is aangedaan. We zijn dankbaar dat dit nu is gebeurd,” reageert een familielid (van wie de identiteit bij de redactie bekend is). “Aan de andere kant blijft gelden dat wij onze Reduan er niet mee terugkrijgen. Hetzelfde geldt voor Derk, Peter en onze vrije levens. Die pijn zal altijd blijven…”
De spijtbetuiging raakt de familie B.: “Wij hopen dat de hervormingen van het systeem ervoor zorgen dat anderen behoed worden voor ons lot. Dat minister Yesilgöz-Zegerius de moed heeft om hiervoor erkenning te geven, daar waar anderen wegkeken, heeft ons diep geraakt en geeft ons hoop voor de toekomst.”
De nabestaanden van Derk Wiersum hebben geen behoefte aan een publiekelijke reactie.
