WHO zegt dat einde pandemie in zicht is, RIVM waarschuwt: ‘Verwachten nog steeds najaarsgolf’

Viroloog Marion Koopmans wijst erop dat Tedros méér vertelde: “Eigenlijk zegt hij dat we nog flink aan de bak moeten, maar wel alles in huis hebben om langzaam maar zeker uit de pandemie te komen. Oftewel: geen tijd om achterover te leunen, maar actie.”

“Nooit was de wereld in een betere positie om een einde te maken aan de pandemie,” stelde de WHO-baas letterlijk. Vorige week stierven sinds het begin van de uitbraak in 2020 de minste mensen aan corona. Toch moeten landen zich blijven voorbereiden op nieuwe varianten, zei hij erbij. Hij hamerde erop dat vaccinaties en testen nodig blijven.

Nog niet stabiel

Maar de nuance sneeuwt onder bij het vooruitzicht dat corona binnenkort een endemie is, ook al is er geen datum genoemd. Het verschil: een pandemie is een nieuwe ziekte die wereldwijd een gevaar voor de volksgezondheid vormt en zich makkelijk verspreidt. Bij een endemie moet een virus nog altijd bestreden worden, maar wordt het beschouwd als stabiel.

Daarvoor is corona nog veel te onvoorspelbaar, vindt het RIVM. “Van de griep weten we een beetje wat we kunnen verwachten,” zegt een woordvoerder. “Dat hebben we nog niet bij corona.”

Ook al ziet de volksgezondheidsdienst dat corona minder erg is dan voorheen, toch wijst de woordvoerder op de afgelopen zomerpiek. “We hebben gezien dat we in een gunstig seizoen nog behoorlijk wat besmettingen kunnen hebben, ook met overlijdens. Alleen waren er dit keer geen maatregelen nodig om de zorg toegankelijk te houden. Maar je ziet dat je nog een opleving kunt krijgen. En dan gaan we nu nog het seizoen voor de luchtwegvirussen in. We weten nog echt niet wat we kunnen verwachten.”

Eerst de herfst afwachten

Dat lijkt ook epidemioloog Frits Rosendaal verstandig. “Ik zou zelf zeggen: kijk eerst hoe het in de herfst gaat. We hebben al weinig quarantainemaatregelen. Laat die er even op los. Zo erg zijn ze niet, het is heel wat anders dan de avondklok. Daarnaast mag niet vergeten worden dat we vorige winter nog in de strengste lockdown van de hele coronatijd zaten. De maatregelen gingen er pas in februari dit jaar vanaf.”

Maar optimistisch is Rosendaal wel, omdat de overheersende omikronvariant niet erg ziek maakt. “Ik heb niet veel reden om aan te nemen dat het in de herfst weer erger wordt. Mensen zullen het wel krijgen, maar je ziet al een tijd geen groter percentage in het ziekenhuis. Tenzij er een nieuwe variant komt is het moeilijk voorstelbaar dat het virus weer groot wordt.”

Maar daarvoor moeten we wel actie blijven ondernemen, benadrukt Koopmans. “Er is geen tijd om achterover te leunen.” Zij hoopt ook op iets meer actie van de overheid. “Het is belangrijk dat de plannen helder zijn en dat er draagvlak voor is.”

Nederland neemt nog allerlei maatregelen tegen een eventuele nieuwe golf. Maandag begint de vaccinatieronde met de nieuwe boosterprik. Daarnaast wordt vrijdag meer bekend over de maatregelen die verschillende sectoren nemen als de druk op de zorg toch weer hoog zou worden. Ook is vorige maand het Maatschappelijk Impact Team (MIT) begonnen, dat naast het OMT het kabinet gaat adviseren op sociaal-maatschappelijk gebied.