PlusUit het archief
Waarom stoppen mensen niet na een aanrijding?
Het gebeurt regelmatig in Amsterdam: scootterrijders of automobilisten die na een ongeluk doorrijden. Waarom stoppen zij niet? ‘Grofweg zijn er twee redenen om door te rijden na een aanrijding: niet gepakt willen worden en in shock zijn.’
Op het Rembrandtplein vluchtte woensdagavond een scooterrijder te voet na een dodelijke aanrijding met een fietser. De politie heeft inmiddels een 19-jarige verdachte aangehouden. Op de Overtoom reed een automobilist door na ongelukken met een motorrijder en een fietser. De automobilist is nog altijd spoorloos.
Volgens het Waarborgfonds Motorverkeer, dat zich onder andere bezighoudt met ongevallen waarvan de veroorzaker is doorgereden, gebeurde het in 2021 zo’n 1200 keer dat mensen doorreden na een aanrijding die (licht) letsel als gevolg had. Dat komt neer op zeker drie doorrijders per dag. Waarom komt dit zoveel voor?
Bewust of onbewust
Volgens verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen zijn er grofweg twee redenen om door te rijden na een aanrijding: niet gepakt willen worden en in shock zijn. In het eerste geval rijdt de bestuurder, die zich waarschijnlijk heel goed realiseert wat er zojuist is gebeurd, door om een straf te ontlopen. “Of ze hebben drank of drugs op en denken: als ik later nog word gepakt, komt de politie daar in elk geval niet achter.”
In het andere geval spreekt Tertoolen van een ‘primitieve vluchtreactie’. “Mensen hebben overlevingsmechanismen die worden bepaald door het meest primitieve deel van ons brein, het zogenaamde reptielenbrein: vechten, vluchten of bevriezen.”
Reflex
Dat is dus niet zozeer een keuze, maar een reflex, zegt hij. “Dat noemen we ook wel ‘in shock zijn’, je kunt dan niet meer logisch redeneren. Deze doorrijders geven zichzelf vaak later alsnog aan. Ze komen thuis, beseffen wat er is gebeurd en dan neemt het rationele deel van het brein het over.”
De wet houdt hier zelfs rekening mee: wie zich binnen twaalf uur na het doorrijden aangeeft, is niet meer strafbaar voor het doorrijden – enkel nog voor het verkeersdelict zelf. Die regel geldt overigens niet als het slachtoffer acute medische hulp nodig had, want iemand in zo’n toestand achterlaten is hoe dan ook een misdrijf.
Onder invloed
De Tweede Kamer stemde in 2022 in met een motie om die twaalfuursregel af te schaffen. Dat zou moeten voorkomen dat doorrijders tijd rekken voordat ze zich melden. Het kan nu voorkomen dat mensen die alcohol of drugs hebben gebruikt zich nét binnen de twaalf uur melden.
Hoe langer ze wachten, hoe minder goed sporen van drank en drugs in het lichaam zijn terug te vinden. Tertoolen vindt dat de meldtijd in elk geval verkort zou kunnen worden naar bijvoorbeeld zes uur. “In twaalf uur kan veel gebeuren. Misschien weet je inmiddels dat de politie je op de hielen zit.”
Kan het ook nog voorkomen dat iemand zich helemaal niet realiseert wat er is gebeurd? Tertoolen heeft daar zo zijn twijfels over. “Dat wordt achteraf weleens gezegd, maar een aanrijding met een persoon geeft echt een enorme klap. Dat heb je waarschijnlijk wel door, zeker als je niet onder invloed of zwaar vermoeid bent.”
Straf voor doorrijden na aanrijding
Wegrijden na een verkeersongeval is strafbaar om twee redenen: het is verplicht om je identiteit kenbaar te maken na een ongeval waarbij iemand letsel of schade oploopt en het is verboden om iemand in hulpeloze toestand achter te laten na een ongeluk. In beide gevallen is het irrelevant wie er schuld heeft aan het ongeluk.
De straf voor doorrijden is afhankelijk van de situatie en kan variëren van een geldboete of taakstraf tot een gevangenisstraf van enkele maanden. Ook kan het rijbewijs voor langere tijd worden afgenomen. Daarbovenop komt de straf voor het verkeersongeval zelf, als de bestuurder daar schuld aan heeft. In dat geval komt de straf hoger uit als er sprake is van verdovende middelen, te hard rijden of roekeloos rijgedrag.
Tip Het Parool via Whatsapp
Heeft u een tip of opmerking voor de redactie? Stuur een bericht naar onze tiplijn.
