PlusAchtergrond
Vakbonden zien kansen: ‘Met de NS is het eerste schaap over de dam’
De loonsverhoging die is afgesproken bij de NS, is een doorbraak zeggen de vakbonden. En dat succes smaakt bij hen naar meer.
“Staken loont,” zegt Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV. “Het is voor het eerst dat er in een grote cao zulke substantiële loonsverhogingen zijn afgesproken. Maar we hebben het bepaald niet cadeau gekregen.”
Een loonstijging van bijna 10 procent in anderhalf jaar komt ver boven het gemiddelde uit. “In augustus was de gemiddelde loonstijging bij nieuwe cao’s zo’n 4 procent,” zegt een woordvoerder van werkgeversvereniging AWVN.
Inspiratie
Als het aan de bonden ligt, gaat dat gemiddelde de komende maanden flink omhoog. “Met de NS is het eerste schaap over de dam,” zegt Fortuin. Ook de FNV verwacht meer te kunnen binnenhalen de komende tijd. “We denken dat dit resultaat onze leden inspireert,” zegt een woordvoerder van de bond.
Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, beseffen de bonden wel. Bij het spoorbedrijf hebben de vakbonden veel leden en die leden zijn ook bereid te staken voor verbeteringen. Maar dat is niet overal het geval, weet Fortuin. “Het is spannend om te zien hoe groot de stakingsbereidheid is in de diverse sectoren.”
Cao voor grootmetaal
De ogen zijn nu gericht op de cao voor de grootmetaal. Dat is een grote cao voor 220.000 mensen. “Daar zal onze inzet op een vergelijkbaar niveau liggen als bij de NS,” zegt Fortuin.
De actiebereidheid is traditioneel groot in de grootmetaal. “De cao-onderhandelingen in de grootmetaal zorgen traditioneel voor veel spektakel,” weet ook de woordvoerder van de AWVN. De afgelopen jaren werd er in de sector ook meermalen gestaakt om de cao-eisen kracht bij te zetten.
De kans op succes is in die sector dan ook aanzienlijk. Maar het is de vraag of dat ook geldt voor andere grote cao’s, zoals die voor de algemene ziekenhuizen en de kinderopvang.
Werkloosheid
Zelfs als in de nieuwe cao’s forse loonsverhogingen worden afgesproken, is er niet direct sprake van een loongolf. “Wij denken dat de gemiddelde loonstijging dit jaar op 3 procent uitkomt,” zegt Piet Rietman, econoom bij ABN Amro. “Dat komt doordat veel cao’s nog doorlopen. Bovendien verwachten we dat de werkloosheid volgend jaar zal stijgen. Dat heeft ook een drukkend effect op de loonstijgingen.”
De AWVN wijst erop dat meer dan 90 procent van de werknemers nog onder een lopende cao valt. Daarvoor werden destijds gematigde loonstijgingen afgesproken, omdat toen nog geen sprake was van een hoge inflatie.
