Tweeduizend producten getest: meeste kindervoeding in supermarkt ongezond

Dat concludeert kinderrechtenorganisatie Unicef, na onderzoek van de samenstelling van zo’n tweeduizend producten voor kinderen verkrijgbaar in verschillende supermarkten. Van bijvoorbeeld babypapjes, ontbijtgranen, tussendoortjes en kindertoetjes is nagegaan in hoeverre die producten passen binnen de richtlijnen voor gezonde voeding van het Voedingscentrum, bekend als ‘de schijf van vijf’.

Volgens het Voedingscentrum en Unicef is het voor het eerst dat in Nederland op zo’n grote schaal kinderproducten zijn onderzocht. “Het feit dat driekwart van de producten niet binnen de schijf van vijf past, vind ik schokkend,” reageert Unicef-directeur Suzanne Laszlo. “Veel kinderen hebben geen gezond voedingspatroon. Ze eten te weinig wat goed voor ze is en te veel van wat ze niet nodig hebben. Dit maakt ze vatbaar voor bijvoorbeeld diabetes en overgewicht.”

Voor het onderzoek zijn verschillende groepen producten geanalyseerd. In sommige categorieën, zoals de ontbijtgranen, zijn de kinderproducten minder gezond dan de producten voor volwassenen. In de categorieën meeneemkoeken en kinderdranken, bevatten de meeste producten te veel suikers, energie, zout of te weinig vezels. Op de toetjesafdeling blijkt zelfs geen enkel kinderproduct binnen de schijf van vijf te vallen.

Ouders staan in de supermarkt niet voor een gemakkelijke opgave als zij hun kinderen gezonde voeding willen geven, blijkt uit onderzoek van Unicef. Geen enkel kindertoetje voldoet aan de richtlijnen van het Voedingscentrum. Ook het babyschap kwam slecht naar voren. Ruim twee derde van de producten die in dit schap ligt, sluit niet aan bij de richtlijnen voor een gezond voedingspatroon voor deze leeftijdscategorie. Wat is dan wél oké?

Van de kinderdrankjes bijvoorbeeld zijn er maar elf van de 148 binnen de schijf van vijf. Dit zijn de richtlijnen die het Nederlandse Voedingscentrum hanteert voor gezonde voeding. Wil je een vrolijk toetje serveren bij de avondmaaltijd, dan blijkt van alle veertig onderzochte kindertoetjes geen enkel product aan de richtlijnen te voldoen, zo toont het nieuw onderzoek van kinderrechtenorganisatie Unicef naar ongeveer tweeduizend producten aan.

“Dit wil niet zeggen dat het allemaal ongezond is, maar dat betekent wel dat er in die producten bijvoorbeeld te veel suiker, zout of verzadigde vetten zitten,” licht Unicef-directeur Suzanne Laszlo toe. Het grootste risico van ongezonde voeding voor kinderen is volgens Unicef en experts van het Voedingscentrum overgewicht. Daardoor is de kans dat mensen chronische ziekten, zoals suikerziekte, ontwikkelen ook groter.

RIVM

Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) eet liefst 95 procent van de basisschoolkinderen in Nederland dagelijks minder groente dan de aanbevolen hoeveelheid, bij fruit is dat 80 procent. “Goede voeding is een kinderrecht,” benadrukt Unicef-directeur Laszlo.

“Als de balans in de voeding een keertje afwijkt is dat natuurlijk niet zo erg,” verklaart de Unicef-directeur. “Maar het recht op gezonde voeding is een heel belangrijk kinderrecht. Vroeger richtten wij ons vooral op landen met lage inkomens, maar we moeten ons ervan bewust zijn dat het recht op gezonde voeding ook in Nederland beschikbaar moet zijn.”

Eye-opener

Het Voedingscentrum is blij met het onderzoek van Unicef. “Ik denk dat dit voor veel mensen een eye-opener kan zijn,” betoogt voedingsexpert Iris Groenenberg. Ouders die zich nu afvragen wat zij dan wél aan hun kinderen kunnen geven, hoeven zich volgens haar geen zorgen te maken. “Supermarkten proberen allerlei producten te slijten die speciaal voor kinderen zijn. Maar de geruststellende boodschap is: je hebt al die speciale kidsproducten helemaal niet nodig! Als een kind gezond en gevarieerd eet volgens de schijf van vijf krijgt het alle voedingsstoffen binnen die het nodig heeft.”

De voedingsexpert adviseert kinderen rustig te laten wennen aan bepaalde smaken. “Als je kinderen gewoon water laat drinken, wordt dat normaal. En dan kun je daarna best een keer limonade geven. Maar als je al jong begint met te veel zoet en zout, dan ontwikkel je zoete en zoute smaakvoorkeuren. Begin bijvoorbeeld ook met de groenten zoals ze zijn, dan raken kinderen dat gewend. Sultana’s, liga’s, maar ook eierkoeken en ontbijtkoeken hebben een gezond imago, terwijl daar eigenlijk ook amper iets gezonds in zit. Geef liever een volkoren cracker.”

Unicef wil dat supermarkten het babyschap anders inrichten en alleen de verantwoorde producten laten staan. De kinderrechtenorganisatie pleit voor ‘eerlijkere’ en ‘duidelijkere’ communicatie en een verbod op kindermarketing voor ongezonde producten. Voorvrouw Laszlo: “Zo maken we het ouders makkelijker om de juiste voedingskeuzes te maken.”

Geen van de veertig onderzochte kindertoetjes voldoet aan de maximaal toegestane 6 gram suiker per 100 gram product. Mocht je toch voor de bijl gaan en je kroost willen trakteren op zo’n kindertoetje, waar kun je dan op letten? “Laat je niet misleiden als er bijvoorbeeld op staat dat er vitamines in zitten, want vaak zitten er ook veel verzadigde vetten en suikers in,” betoogt Groenenberg. “Verder kun je het beste gaan voor een kleine verpakking. De calorie-inname wordt dan beperkt door de grootte van de porties. Zo kan het dat een toetje per verpakking tóch nog onder de 6 gram suiker uitkomt.”

‘Niets staat een gezonde keuze in de weg’

De brancheorganisatie van supermarkten, het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), noemt het ‘jammer’ dat Unicef zich in het onderzoek beperkt tot specifieke ‘kinderproducten’. “In de supermarkt staat niets een gezonde keuze in de weg. Appels, snoeptomaatjes, melk en volkoren brood zijn er immers ook voor kinderen,” verklaart CBL-woordvoerder Liane ter Maat. “Af en toe iets eten dat niet in de schijf van vijf past, is ook niet erg.”

Wat zijn de alternatieven voor het mierzoete kindertoetje? “Je kunt beter kiezen voor een schaaltje magere of halfvolle yoghurt en dat aantrekkelijk maken,” licht de voedingsexpert toe. “Ik doe dat thuis ook: een buffetje noemen we dat. Wij zetten dan van alles op tafel, zoals fruit, een handje rozijntjes, zaadjes en pitjes. Als de kinderen wat ouder zijn kun je er ook nootjes bij doen. Je hebt dan zelf in de hand wat je neerzet en de kinderen hebben wat te kiezen. Bij ons valt het in de smaak.”

In de Kies ik gezond-app van het Voedingscentrum is van een hele reeks producten te zien of ze voldoen aan de schijf van vijf. Daarin kun je producten zoeken en vergelijken of streepjescodes scannen. Door producten te vergelijken zie je de verschillen in voedingswaarde op een rij. Ook zie je of de producten binnen de schijf van vijf vallen en worden er geregeld alternatieven aangeraden. Hieronder een greep uit de - soms gezond ogende - kinderproducten met bijvoorbeeld te veel suiker of verzadigde vetten.

In de Kies ik gezond-app van het Voedingscentrum is van een hele reeks producten te zien of ze voldoen aan de schijf van vijf. Daarin kun je producten zoeken en vergelijken of streepjescodes scannen.