Scholen wachten met smart op richtlijn over ventileren: welke ventilatie is nodig?

In vele nieuwsbrieven van scholen stond begin dit schooljaar een uitzonderlijk kledingadvies: geef uw kind een extra trui mee. De ramen blijven ook in de winter open om de klassen te ventileren. Maar wat is nu precies noodzakelijk qua ventilatie en Covid-19?

Middelbare scholen vroegen in augustus om meer duidelijkheid. Ze kijken reikhalzend uit naar een advies van een speciaal opgericht Landelijk Coördinatieteam Ventilatie op Scholen (LCVS) dat donderdag verslag uitbrengt aan onderwijsminister Arie Slob. “Hopelijk blijkt dat het voldoende is om bijvoorbeeld tien minuten per les de ramen open te hebben of zelfs alleen tussen de lessen door flink te luchten,” zegt André Hol, directeur van het Ashram College in Alphen aan den Rijn.

Scholen maken zich zorgen over hoe het verder moet als de temperatuur buiten straks verder daalt. Leerlingen zitten nu al met lange mouwen en jassen aan in de klas. “In de oude gebouwen hebben we alleen natuurlijke ventilatie. Als we daar systemen in moeten bouwen kost dat enorm veel geld en tijd,” zegt Frits Hoekstra, bestuurder bij SCOL (Leiden). “In principe is dat niet nodig zoals het nu is. Maar ik maak me wel zorgen om de winter als het kouder wordt. Dan zullen de ramen open moeten blijven. Dus de stookkosten zullen ook verder oplopen want de verwarming zal harder moeten draaien.”

Punt van zorg

Al jaren is het binnenklimaat op basis- en middelbare scholen een punt van zorg. Het gros van de schoolgebouwen is sterk verouderd en voldoet allang niet meer aan de moderne eisen. Tegelijkertijd hebben veel nieuwe scholen een ventilatiesysteem dat niet altijd naar behoren werkt. Of er is een storing in het systeem zonder dat iemand het doorheeft, maar het gebeurt zelfs dat scholen de stekker eruit trekken omdat het te veel energie kost.

De afgelopen weken hebben alle basis- en middelbare scholen op verzoek van Slob de ventilatie tegen het licht gehouden. Voldoet die aan het Bouwbesluit van 2012? En wat moet er gebeuren om de ventilatie te verbeteren? Want hoewel het RIVM nog niet zeker weet of het coronavirus via aerosolen - kleine deeltjes in de lucht die blijven zweven - wordt overgedragen, adviseren deskundigen wél om ruimtes goed te ventileren. Door een luchtstroom slaan die aerosolen sneller naar de grond.

Het LCVS maakt vandaag bekend hoe het is gesteld met de ventilatie. Scholen die er de afgelopen weken achter kwamen dat die niet aan het bouwbesluit voldeed, moesten advies inwinnen bij de GGD en een verbeterplan schrijven. Als scholen niet aan de eisen voldoen, komt Slob met maatregelen, zo is de verwachting.

Wat is goed?

De afgelopen weken was er een run op CO2-meters. Scholen wilden die in de lokalen hangen, zodat docenten zelf de luchtkwaliteit kunnen beoordelen. Maar wat is goed in tijden van corona? Daarop krijgen de scholen geen duidelijk antwoord. Want voldoen aan het Bouwbesluit is aardig, maar die regels zijn niet gemaakt voor een coronavirus dat rondwaart.

De afgelopen weken voerde Daniel Bonn, hoogleraar Natuurkunde aan de UvA, metingen uit op onder meer een school. Daar waren de meeste plekken in orde. “Het was een modern gebouw met een goed ventilatiesysteem. Alleen twee vergaderzalen, zonder ramen, waren niet in orde,” zegt hij. Volgens de hoogleraar is het een kwestie van gezond verstand. “Als het ergens muf ruikt, weet je al dat de ventilatie niet oké is. Dan kan je daar beter wegwezen.”

Met name in gebouwen waarin géén modern ventilatiesysteem zit, blijft het belangrijk om toch die ramen en deuren open te houden, weer of geen weer, zegt Bonn. “Ja, dat gaat moeilijk worden. En anders kunnen scholen toch mondkapjes overwegen. Dat is even wennen, maar het is niet anders.”

Nieuwe installaties

Op het Stedelijk Dalton Lyceum in Dordrecht zijn een paar jaar geleden nog nieuwe installaties in de oude gebouwen geplaatst. Daar plukken de scholen nu de vruchten van. “Een extern bureau heeft alles doorgemeten en het was gelukkig in orde,” zegt bestuurder Marlies van der Krogt. “Daarnaast ventileren we veel. Dat is dan weer het voordeel van oude gebouwen: de ramen kunnen open. In nieuwe gebouwen kan dat overigens ook. Ik vrees dat we straks alleen de ramen open hebben én de verwarming aan als het kouder wordt.”