Schipholwerkers eisen een einde aan het gegoochel: ‘We zijn pionnen op een koopje’

‘We moeten maar wat anders gaan doen’

Carl, grondmedewerker bij KLM en Transavia

Er is straks weer volop werk op Schiphol, maar niet voor hem. Carl (niet zijn echte naam) is na 32 jaar zijn werk als afhandelaar van vliegtuigen, passagiers en vracht bij Transavia kwijt. De vakantievlieger krijgt een nieuwe afhandelaar, na altijd door moederbedrijf KLM – waarvoor Carl werkt – te zijn bediend.

“Wij moeten maar wat anders gaan doen,” zegt hij. “Ik blijf, maar raak een heleboel collega’s kwijt. We zitten bij KLM al met een herstructurering waarbij 6000 man verdwijnen, dus die mensen worden nu ontslagen. Er is toch geen werk meer voor ze, zegt KLM. Maar daar hebben ze zelf voor gezorgd.”

Na een aanbesteding kwam de Nederlandse afhandelaar Viggo als winnaar uit de bus bij Transavia. “KLM heeft wel meegeboden maar dat was voor de bühne. Daarover zijn vast vooraf afspraken gemaakt. Zo kan KLM van de mensen af en Transavia bezuinigen.”

“Er is nooit over een overstap van het personeel gesproken. Dat paste niet, want bij KLM zijn de arbeidsvoorwaarden veel beter dan bij Viggo. Dus de deur sluit voor ons bij KLM en blijft dicht bij Viggo. Onze mensen mogen best overstappen, maar dan wel voor vier euro per uur minder.”

Met Viggo krijgt Schiphol zijn achtste afhandelaar, terwijl concurrenten als Swissport het al ver voor corona zo moeilijk hadden dat ze moesten saneren. “Door die voortdurende concurrentie holt de kwaliteit al twintig jaar achteruit. Het wordt steeds zwaarder. Ik ga niet zeggen dat de veiligheid in gevaar komt maar je merkt dat mensen gehaast zijn en meer fouten maken.”

“Het kan kennelijk elke keer weer goedkoper. Viggo zoekt nu massaal mensen. Maar die mensen moeten onder arbeidsvoorwaarden aan de slag die je niemand gunt. Als het al geen flexers worden, helemaal zonder zekerheid en pensioenopbouw.”

‘Elke vijf jaar is het gegoochel’

Grace, beveiliger bij de passagierscontrole

Vier jaar werkt Grace (niet haar echte naam) nu in de beveiliging op Schiphol. Ze is net begonnen bij haar derde opdrachtgever. “Bij de eerste ging ik zelf weg vanwege de nachtroosters. Bij de tweede werd door corona de vraag naar beveiligingswerk minder. Ik moest met 65 anderen overstappen naar een andere beveiliger. Dat was gewoon een stoelendans.”

Elke keer als er een aanbesteding komt, waren volgens haar angst en spanning rond onder de beveiligers. “Elke vijf jaar is het gegoochel. Het bedrijf dat de meeste objecten wint (plekken waar gecontroleerd wordt) heeft de meeste mensen nodig. Die worden dan weer van de andere bedrijven overgenomen om te voorkomen dat er ontslagen vallen.”

“Dat is op zich prima. Maar elk bedrijf heeft een andere cao, andere loonschalen, andere roosters. Ik ken echtparen die plots te horen krijgen dat de vrouw moet overstappen, terwijl de man achterblijft en dan roosters krijgen die niet op elkaar aansluiten. Persoonlijke afspraken die je maakt, worden terzijde geschoven.”

Op papier lijkt het overstappen goed geregeld. “Je mag er niet in arbeidsvoorwaarden op achteruitgaan, maar alleen als je in precies dezelfde functie overstapt. Bedrijven willen je altijd onder hun arbeidsvoorwaarden dwingen. Het is elke keer een hoop juridisch gesteggel. Bij mijn laatste overstap ging ik 10 procent in loon achteruit. Daar moest de bond tussenkomen. Daar ging wel een half jaar overheen. In de tussentijd zit je in de stress.”

“We hebben zó’n verantwoordelijke baan. Wíj maken het verschil of een kist naar beneden komt of niet. Dan lees je in de krant dat de Marechaussee een wapen heeft gevonden. Maar dat zijn wij. We halen zoveel ellende uit koffertjes. Ik heb een tijd geleden een speelgoedwapen uit een tas gevist. Maar we worden neergezet als pionnetjes, op een koopje.”

‘Je moet drie stappen harder rennen’

Mark, schoonmaker ‘achter de Douane’

“Ik werk al 21 jaar op Schiphol,” zegt Mark (niet zijn echte naam), die bij een van de vijf schoonmaakbedrijven in de terminals werkt. “Afgelopen september zijn vanwege corona 60 mensen ontslagen en overgeplaatst. Nu moeten we een avonddienst die we vroeger met 26 man deden, met 13 man doen.”

“Natuurlijk zijn er minder passagiers, maar dat betekent niet dat er minder schoonmaakwerk is. Schiphol is niet plotseling gekrompen en alles moet worden gereinigd. Plus dat we vanwege corona extra aandacht geven aan aanraakvlakken: leuningen, deurkrukken. Dat kost nog eens extra tijd.”

“Maar Schiphol blijft ons controleren of we nog op de oude manier werken. Als het dan niet goed is, krijg je een aantekening. Je moet dus drie stappen harder rennen om de vierkante meters schoon te houden.”

Hij weet niet hoe het straks moet, als er weer meer reizigers komen. “Dan moeten er dus ook weer schoonmakers bij. In principe hebben de medewerkers die zijn weggestuurd een terugkeergarantie tot eind dit jaar. Maar het bedrijf kan altijd zeggen dat er niet meer mensen nodig zijn en zo bezuinigen. En dan zijn wij de pineut.”

“Wij hebben al zo vaak actiegevoerd tegen de luchthaven. Wij vinden niet terecht dat Schiphol zegt dat de arbeidsvoorwaarden niet haar zaak zijn. De schoonmaakbedrijven spelen ook een kwalijke rol, maar die moeten wel meegaan in die race naar beneden, anders maken ze op Schiphol geen kans.”

“We laten met de actie van morgen zien dat we niet aan het slapen zijn. Dat we het zat zijn om tegen elkaar te worden uitgespeeld. Het is goed dat iedereen hier bij betrokken is. Beveiliging, schoonmaak, afhandelaars: we werken allemaal in hetzelfde huis, voor dezelfde opdrachtgever. We verdienen beter.”