Raad van State verwijst nareismaatregel naar de prullenbak, gezinnen asielzoekers mogen direct komen

‘De maatregel is in strijd met Nederlands en Europees recht,’ zo stelde de Raad van State woensdagochtend. ‘De staatssecretaris mag de maatregel niet toepassen. Hij moet mensen die een verblijfsvergunning hebben direct de kans geven hun gezin hierheen te brengen.’ Tegen het vonnis van de Raad van State is geen beroep meer mogelijk.

Staatssecretaris Eric van der Burg laat weten zich aan de uitspraak te houden en de nareismaatregel per direct in te trekken. Volgens hem mogen 1200 mensen nu direct naar Nederland komen.

De nareisbeperking hield in dat asielzoekers die een verblijfsvergunning in Nederland hebben gekregen hun gezin pas naar Nederland mochten halen nadat ze eigen woonruimte buiten een asielzoekerscentrum toegewezen hadden gekregen. Ze moesten daar dan maximaal zes maanden op wachten.

De maatregel was bedoeld om de hoge aantallen nareizigers tijdelijk omlaag te brengen en zo de overvolle azc’s wat leger te krijgen. Voor de asielzoekers hield het echter in dat zij hun gezinnen nog maanden langer niet zouden zien, gezinnen die soms nog in gevaarlijke omstandigheden in het land van herkomst verblijven.

Hoger beroep

Eind vorig jaar maakten vier rechtbanken gehakt van de nareisbeperking en oordeelden dat zeker vier gezinnen, onder meer uit Turkije, Afghanistan en Myanmar, alsnog per direct naar Nederland mochten komen. De rechters oordeelden dat de maatregel van het kabinet tegen tal van wetten en internationale verdragen in ging. Staatssecretaris Van der Burg legde zich niet bij die uitspraken neer en ging in hoger beroep bij de Raad van State.

Bij de behandeling van de zaak, half januari, stelde de landsadvocaat dat het niveau van asielopvang in Nederland nog steeds te slecht is om meer mensen op te vangen. “De nareisbeperking is ingesteld om te voorkomen dat de situatie in de opvangcentra nog slechter wordt en zo het Europese verdrag ter bescherming van de rechten van de mensen wordt geschonden,” aldus de landsadvocaat, verwijzend naar de opvangcrisis. Tussen oktober en januari was de nareisbeperking al op ruim 1800 mensen toegepast.

Advocaten van de asielgezinnen reageerden er fel op. Om de mensenrechten te beschermen schendt het kabinet volgens hen juist een ander mensenrecht: het recht op gezinshereniging. “Het gaat er simpelweg om dat ook de overheid zich aan de rechtsstaat moet houden,” zei advocaat Corrien Ullersma van een van de gezinnen. “De nareismaatregel valt buiten de wet en dat was allang bekend. De staatssecretaris kiest een geitenpaadje. Die manier moet hier en nu een halt worden toegeroepen.”

Geen goede oplossing

De Raad van State spreekt niet van een asielcrisis in haar vonnis, maar van ‘tekortkomingen in de opvang’. ‘De asielopvang staat onder grote druk. Veel vreemdelingen verblijven in noodopvanglocaties. Maar het Europees recht kan alleen opzij worden gezet ten gunste van hogere belangen. De tekortkomingen in de opvang voldoen niet aan de bijzonder hoge drempel die daarvoor vereist is.’ En, zo meldt de Raad ook nog: ‘Uit de feiten blijkt niet dat de nareismaatregel een noodzakelijke en geschikte oplossing is voor de problemen in de asielopvang.’

De staatssecretaris voelde de bui al hangen en schortte vlak voor de zitting bij de Raad van State de maatregel tijdelijk op. Asielzoekers die vanaf dat moment hun verblijfsvergunning kregen, mochten wél weer hun gezin over laten komen. “De hoogste rechter heeft gesproken. Wij voeren uit wat de rechter vraagt. De nareismaatregel komt te vervallen. Het betekent dat nareizigers bericht zullen ontvangen dat zij een inreisvisum kunnen ophalen. Zij hoeven niet meer te wachten op geschikte huisvesting,” aldus de staatsecretaris na de uitspraak. “Circa 1200 mensen zullen een inreisvisum gaan ontvangen. Van 3 oktober 2022 tot en met 11 januari 2023 vielen in totaal 1780 mensen onder de verlengingsmaatregel. Een deel van hen is al overgekomen.”