Overlastgevers Amsterdamse horeca mogelijk op zwarte lijst

Het initiatief om de zwarte lijst te herintroduceren in Amsterdam komt uit de gezamenlijke koker van Koninklijke Horeca Nederland (KHN), gemeente en de politie.

Met het systeem van de zogeheten collectieve horecaontzegging (CHO) zouden horecaondernemers zelf overlastgevers kunnen weren en zo de veiligheid van medewerkers en gasten beter garanderen. Wie bijvoorbeeld steelt, iemand aanrandt, mishandelt of een wapen gebruikt, kan bij een volgend bezoek rekenen op weigering aan de deur. Dan maar een bezoek aan de club ernaast of kroeg om de hoek? Door de CHO is ook daar geen sprake van. Het systeem deelt namelijk de persoonsgegevens van de overlastgever met alle deelnemers aan de CHO, dus ook op andere plekken in het horecagebied wordt de toegang ontzegd.

Afhankelijk van de ernst van de overlast kan de periode van ontzegging oplopen tot twee jaar. De mildste ontzegging – een voor drie maanden – krijg je voor het aantreffen van meer dan de gedoogde hoeveelheid softdrugs, het niet betalen van de rekening of betalen met vals geld. Op vernieling, vechten, aanranding, poging tot diefstal, het aantreffen van harddrugs of een wapen (anders dan een vuurwapen) staat een ontzegging van zes maanden.

Vuurwapen

Een langer toegangsverbod geldt voor bezoekers die een vuurwapen bij zich dragen, een wapen gebruiken of als sprake is van diefstal, handel in harddrugs, mishandeling van gasten of geweld tegen medewerkers. Dan volgt een ontzegging van twaalf maanden. De zwaarste sanctie staat op het gebruik van een vuurwapen of mishandeling van een medewerker: daarna mag je twee jaar de horecazaken niet in.

De horecaondernemer is ‘baas in eigen huis’, is te lezen in het protocol, en bepaalt zelf wie een CHO krijgt opgelegd. Dat gaat wel in samenspraak met de politie; een overlastgever kan een ontzegging krijgen als hij een delict heeft gepleegd en hiervoor ook is aangehouden. Probeert iemand met een ontzegging op zak toch bij een van de aangesloten zaken binnen te komen, dan kan de politie de persoon verwijderen en kan aangifte worden gedaan van huisvredebreuk.

Volgens de KHN blijkt de CHO een van de effectiefste maatregelen om overlast in uitgaansgebieden aan te pakken. “Het is een bewezen goed instrument dat we weer zo snel mogelijk willen introduceren,” aldus de Amsterdamse regiomanager Eveline Doornhegge van KHN. “De kracht zit hem in het collectief.”

Wachten op ondertekening

Het is in Amsterdam alleen nog wachten op ondertekening van het nieuwe protocol door gemeente en politie. De gemeente heeft bevestigd dat het proces in de afrondende fase zit. Hierna kunnen ondernemers hun vergunningen aanvragen en zich aansluiten bij het collectief. Door 137 ondernemers in zeven horecagebieden, waaronder Haarlem, is dit al gedaan, zo meldde Trouw woensdag. “Die gebieden zijn al verder in het proces,” zegt Doornhegge.

Ook dan is het CHO-systeem er nog niet direct. “Alle mogelijke deelnemers moeten hun verklaringen invullen; die bedrijven benaderen we een-op-een. Dan is Amsterdam met de hoeveelheid bedrijven complexer dan een klein uitgaansgebied.”

Een exact tijdstip voor de invoering van het systeem kan de regiomanager daarom niet geven. Volgens de gemeente wordt het naar verwachting in het voorjaar ingevoerd.

Invoering AVG

Vanaf 2017 werd in de Leidsebuurt al gewerkt met een zwarte lijst. Veroorzakers van ernstige overlast of geweld uit de toen 46 horecazaken en culturele instellingen rond het uitgaansplein kon destijds een CHO worden opgelegd. Daar kwam in 2018 een einde aan toen de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) werd ingevoerd, die het werken met een dergelijke zwarte lijst onmogelijk maakte.

“Privacy is sindsdien een steeds belangrijker issue geworden,” vertelt Doornhegge. Aangezien de horecazaken persoonsgegevens uitwisselen zoals de naam, geboortedatum en een pasfoto, is veiligheid een noodzaak. “Om te voorkomen dat privégegevens op straat komen te liggen, moest het systeem veiliger worden.”

Doornhegge: “Sinds 2018 is gewerkt aan nieuw protocol, dat vorig jaar is afgerond.” Met het vernieuwde registratiesysteem, die voldoet aan de AVG, wordt met persoonsgegevens omgegaan op een manier waarbij de privacywet niet wordt geschonden. De lijst met ontzeggingen kan niet door elke ondernemer zo maar worden ingezien.

Hoeveel Amsterdamse horecaondernemers zich willen aansluiten bij de CHO is nog niet bekend, maar Doornhegge verwacht ook nu weer grote deelname: “In de Leidsebuurt hebben we eigenlijk nooit gehad dat ondernemers die in de nachtelijke uren open zijn, niet willen deelnemen. Het is dan ook een instrument waar je een preventieve werking van uit kunt laten gaan, dus het komt de veiligheid van het gebied enkel maar ten goede.”

Eigen beleid

Op het moment hanteren sommige kroeg- en clubeigenaren een eigen beleid. “We hebben nu een lijst voor de echte raddraaiers die meermaals vervelend zijn; die ontzeggen wij de toegang aan de deur,” aldus Steven Vermaas, eigenaar van Oliva en Disco Dolly. “Dat kan voor een langere periode zijn of soms zelfs voorgoed.”

Ook Bas Louwers, eigenaar van de Bitterzoet, werkt met een ‘soort smoelenboek’. “Er zijn een aantal mensen die de club niet binnen mogen. Dat zijn mensen die zich misdragen hebben en zich niet geroepen voelen om excuses aan te bieden.”

De clubeigenaren hebben tot dusver nog niets over de waarschijnlijke invoering van de CHO vernomen, maar beiden zijn positief over deelname. Nu al wordt binnen Overleg van Amsterdamse Clubs, waar de horecaondernemers allebei deel van uitmaken, geregeld geattendeerd op overlastgevers. Vermaas: “Dan gaat het bijvoorbeeld over zakkenrollers waar we samen op moeten letten.”

Luister naar onze wekelijkse podcast Amsterdam wereldstad: