Ook ons BMI of hoe goed we Engels spreken bepaalt nu onze plaats op de maatschappelijke ladder, volgens het SCP

De ongelijkheid in Nederland is groot, blijkt ook uit de nieuwe studie van het SCP. De verschillen gaan bovendien veel verder dan alleen het inkomen. Zo maakt het voor je positie in de samenleving óók uit wie je kent: zijn er bijvoorbeeld mensen in je omgeving die als ‘kruiwagen’ kunnen dienen om een betere baan te krijgen? Of die handig zijn en bij je thuis iets kunnen repareren?

Of neem de vraag: waar pas je bij? Ben je goed met computers en spreek je een aardig woordje Engels? Dan kun je je in de huidige digitale samenleving al gauw redden. En ook wíe je bent doet ertoe: ben je gezond of zegt je bodymassindex (BMI) dat je kampt met overgewicht? In dat laatste geval ga je statistisch gezien eerder dood.

Het SCP heeft daarom een duidelijke boodschap voor het kabinet: om ongelijkheid te verkleinen is meer nodig dan inkomensbeleid. Zo moet de overheid ervoor zorgen dat diensten ook zonder internet te bereiken zijn. En wie te ziek of te oud is om naar school of aan het werk te gaan heeft vaak meer aan een project tegen eenzaamheid dan een omscholingstraject.

Werkende bovenlaag

2,7 miljoen mensen (19,9% van de bevolking)

Dit is de groep voor wie bijna alles meezit, en dat vinden ze zelf ook. Ze heten opvallend vaak Sanne en Tim of hebben ‘elitenamen’ als Floris en Charlotte. Ze geven hun leven een 8,1. Deze klasse is gemiddeld het hoogst opgeleid en verdient in doorsnee het meest. Qua vermogen hoeven ze alleen de rentenierende bovenlaag voor zich te dulden. Ze zijn mentaal en fysiek gezond en hebben vaak minderjarige kinderen. Ze stemmen vooral op de VVD, al zijn ook D66 en GroenLinks populair.

Jongere kansrijken

1,2 miljoen mensen (8,6%)

Deze relatief jonge groep loopt overal in voorop, behalve op economisch gebied. Een relatief groot deel studeert nog of werkt in een flexbaan en meer dan de helft heeft schulden. 97 procent woont in een huurhuis. Ze zijn heel fit, maar vinden zichzelf mentaal kwetsbaar en geven hun leven een 7,4. Ze hebben alles in zich om toe te treden tot de werkende bovenlaag: niemand beheerst het Engels beter dan zij en ze zijn digitaal zeer vaardig. Bij verkiezingen stemmen ze relatief vaak GroenLinks, gevolgd door D66.

Rentenierende bovenlaag

1,7 miljoen mensen (12,2%)

Ze zijn vaak al met pensioen en zitten er in hun koopwoning warmpjes bij. Bijna een op de vijf heeft een vrij vermogen van een half miljoen euro. Hun leven waarderen ze met een 7,9. De meerderheid is hoger opgeleid en ze hebben veel contact met familie, vrienden en buren. Vaak hebben ze traditionele voornamen als Aaltje en Johannes en ze worstelen nog weleens met hun computer. Ze gaan trouw naar de stembus en stemmen dan vaak op de VVD of – in mindere mate – CDA en GroenLinks.

Werkende middengroep

3,4 miljoen mensen (24,9%)

De grootste sociale klasse van Nederland scoort op bijna elk gebied gemiddeld. De mensen in deze groep zijn vaak middelbaar opgeleid en wonen met hun kinderen meestal in een koophuis. Bijna allemaal zijn ze aan het werk, doorgaans met een vast contract in loondienst. Ze kennen relatief weinig mensen op invloedrijke posities die hen in het leven vooruit kunnen helpen. Hun leven geven ze een 7,5. Ze stemmen op veel verschillende partijen, al is de VVD licht favoriet.

Laagopgeleide gepensioneerden

2,5 miljoen mensen (18,1%)

De gemiddeld oudste van de zeven groepen. Drie op de vier hebben alleen lagere school of een opleiding op lbo- of vmbo-niveau gedaan. Ze heten vaak Willem of Maria en wonen doorgaans in een koophuis. Ze hebben weinig schulden maar hebben ook geen groot vermogen. Hun levensgeluk waarderen ze met een 7,7. Ze hebben goede banden met familie, buren en vrienden. Hun leefstijl is niet altijd gezond. Slechts een derde van de mensen in deze groep heeft een gezond gewicht. Bij verkiezingen stemmen ze vaak op CDA, PvdA en 50Plus.

Onzekere werkenden

1,4 miljoen mensen (10,0%)

Geen enkele groep geeft zijn leven zo’n laag rapportcijfer: een 6,3. Het gaat om mensen met een laag zelfbeeld, die sneller kampen met sombere gevoelens. Ze worden ook vaker werkloos en als ze een baan hebben, is het vaak als tijdelijke kracht of zzp’er. In doorsnee hebben ze 900 euro op hun spaarrekening staan. Ze heten vaak Mark of Laura, al komen ook Fatima en Mohamed voor. Een op de drie heeft een niet-westerse migratieachtergrond. Stemmen doen ze lang niet altijd, maar als ze wél naar de stembus gaan zijn PVV, SP en GroenLinks favoriet.

Precariaat

860.000 mensen (6,3%)

Letterlijk is deze naam een samenvoeging van precair en proletariaat. Het is een groep, vaak alleenstaand en vrouw, die gepensioneerd is of werkloos is zonder op zoek te zijn naar werk. Bijna de helft heeft alleen de basisschool doorlopen en bijna allemaal wonen ze in een huurwoning. 70 procent heeft (ernstig) overgewicht en het sociale netwerk is klein. Toch geven ze hun leven met een 6,8 een voldoende. Bij verkiezingen stemmen ze vooral op de PvdA en in mindere mate op PVV en CDA.