NS stopt met verkoop tabak, alle stations worden rookvrij
De vierhonderd treinstations in Nederland worden dit jaar geheel rookvrij. Vanaf april stopt de NS met de tabaksverkoop in de eigen winkels.
Per oktober verwijdert ProRail rookzones en -zuilen op alle perrons. Over het gevoelige besluit is afgelopen maanden intensief door ProRail en de NS overlegd. De 400 stations trekken dagelijks circa 2,5 miljoen mensen. Tabak en de bijverkoop – veel rokers kopen tegelijk broodjes of koffie – brengen volgens de spoorwegen miljoenen euro’s per jaar in het laatje. De NS zegt de lagere omzet voor lief te nemen en spreekt van ‘een maatschappelijke keuze’.
Ook lag een deel van de machinisten en conducteurs dwars. Volgens de NS betreft het een minderheid: recent intern onderzoek laat zien dat slechts 23 procent van het NS-personeel rookt. Tweederde wil stoppen. De spoorwegen bieden medewerkers daarom hulp aan, bijvoorbeeld middels een stopcoach.
‘Voor een rookvrije samenleving’
Met het rookvrij maken zeggen NS en ProRail tegemoet te komen aan de grote meerderheid van de treinreizigers die overlast ervaren door roken. “Wij zijn voor een rookvrije samenleving,” zegt Ans Rietstra, directielid van ProRail. Directeur Stations Anneke de Vries zegt dat de NS reizigers een rookvrije reis wil bieden. “Daarbij willen de meest rokers stoppen. Door geen sigaretten meer te verkopen, kan NS het hen een stuk makkelijker maken.” Beiden wijzen op het Nationaal Preventieakkoord uit 2018 van staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid). Het kabinet streeft daarin naar een rookvrije generatie in 2040.
Sinds 2004 geldt al een gedeeltelijk rookverbod op het spoor. Om rokers tegemoet te komen stelde ProRail destijds op 100 grote(re) stations rookzones in. Daar komt in per oktober in overleg met de NS en regionale vervoerders definitief een eind aan. De spoorbeheerder sluit zo aan op ‘Stoptober’, de nationale stoppen-met-roken-maand.
ProRail is inmiddels de voorbereidingen gestart om de circa 400 rookpalen en rookzoneborden te verwijderen. Voorafgaand beëindigt de NS per 1 april de tabaksverkoop in alle 136 kiosken en stationshuiskamers. De spoorwegen praten daarnaast met Albert Heijn, uitbater van AH to Go, en Audax (Bruna en AKO). Langjarige contracten maken direct stoppen hier moeilijk. NS sluit geen nieuwe contracten met partijen die tabak willen verkopen meer af. De directeur van Albert Heijn, Marit van Egmond, noemde stoppen met het verkopen van tabak maandag nog ‘een grote stap’.
Boetes
ProRail belooft overtreders straks niet massaal op de bon te slingeren. “We verwachten niet dat het verbod veelvuldig ontdoken wordt,” zegt ProRail-woordvoerder Coen van Kranenburg. Momenteel deelt de spoorbeheerder jaarlijks circa 2.000 boetes – hoogte 95 euro – uit voor roken buiten de zones.
Staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) is zeer content met het besluit en hoopt dat het andere bedrijven aan het denken zet. “Als zo’n groot bedrijf als de NS het kan, kunnen anderen het namelijk ook. De NS en ProRail leveren hiermee een forse bijdrage aan het dichterbij brengen van een rookvrije generatie.”
AKO blijft voorlopig tabak verkopen
De AKO-winkels op de stations blijven voorlopig sigaretten en shag aanbieden. Ze hebben met de NS afgesproken dat te blijven doen totdat de bestaande huurcontracten van de winkels aflopen.
“De verkoop van tabaksproducten is een maatschappelijke discussie die wij al geruime tijd nauwgezet volgen. Uiteraard bekijken wij ook de optie om op termijn de verkoop van tabaksproducten in de AKO-winkels te staken,” laat het kioskbedrijf weten.
