Nederland mag asielzoekers niet zomaar terugsturen naar Griekenland
Het kabinet zit in de maag met asielzoekers die niet kunnen worden teruggestuurd naar Griekenland. De Raad van State besloot woensdag dat er nog eens gekeken moet worden naar de uitzetting van twee asielzoekers, omdat Griekenland geen menswaardige opvang kan bieden.
En dat probleem is verre van opgelost: Griekenland is al een maand geleden gewaarschuwd dat het gevolgen ging hebben, maar een uitkomst is nog niet in zicht.
De uitspraak van de bestuursrechter van de Raad van State komt erop neer dat de staatssecretaris van Justitie beter moet uitleggen waarom vreemdelingen die hier asiel aanvragen, maar al een verblijfsvergunning hebben in Griekenland, naar dat land kunnen terugkeren.
Volgens de asielregels binnen Europa moet een asielzoeker in het land blijven waar hij asiel heeft aangevraagd. Doorreizen kan, maar dan riskeer je te worden teruggestuurd. Nederland en andere EU-landen doen dat ook, maar de rechters in verschillende landen steken daar nu een stokje voor. Dit komt omdat Griekenland de opvang niet op orde heeft, mede door de grote instroom. Te vaak is er geen onderdak, geen voedsel en amper water. Of zoals de Raad van State oordeelt: ‘Ze komen in een situatie terecht waarin zij niet kunnen voorzien in de belangrijkste basisbehoeften.’
Deze zaak draaide om twee Syriërs die in Griekenland weliswaar een asielvergunning hebben gekregen, maar daarna zijn doorgereisd naar Nederland en hier opnieuw om asiel vroegen. In principe stuurt de staatssecretaris hen direct terug, maar volgens de rechter moet Ankie Broekers-Knol (Asiel, VVD) uitleggen waarom er in haar mening dan wel een menswaardige opvang mogelijk is in het land.
Waarschuwing
Die opvang is al een punt van zorg sinds 2018. Ook toen waarschuwde de hoogste rechter al: terugsturen kon nog wel, maar de situatie werd al ‘moeilijk’ geacht. Dat lijkt dus een laatste waarschuwing te zijn geweest. Hoeveel asielzoekers nu alsnog uitzetting kunnen voorkomen is onbekend, maar ter illustratie: in Duitsland gaat het om zo’n 17.000 vluchtelingen die hoop kunnen putten uit dit soort rechtelijke vonnissen.
Verschillende landen zagen dit probleem al eerder opdoemen. In juni schreven Nederland, Duitsland en nog vier EU-landen een boze brief aan de Europese Commissie. Hun oordeel: Griekenland heeft de zaakjes zo slecht op orde, dat terugsturen niet meer kan straks. Dat ‘straks’ van een maand geleden, lijkt nu aangebroken.
Dit tot vreugde van Vluchtelingenwerk Nederland dat spreekt van ‘een belangrijke uitspraak'. ‘Nederland mag erkende vluchtelingen met een Griekse verblijfsvergunning niet zomaar terugsturen naar Griekenland. In Griekenland belanden zij nu op straat en worden ze aan hun lot overgelaten. Deze uitspraak laat zien dat Nederland en andere EU-lidstaten de bescherming van vluchtelingen niet zomaar op andere landen af mag schuiven.’
Vluchtelingenwerk Nederland erkent dat ‘Griekenland niet in staat is’ om alle vluchtelingen en migranten die daar aankomen goed op te vangen’. ‘De opvang van vluchtelingen in Europa is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ook Nederland niet voor mag weglopen. Door vluchtelingen eerlijk over Europa te verspreiden kunnen zij overal humaan opvangen worden. Niet afschuiven, maar samenwerken.’
Rug tegen de muur
Want Griekenland ziet een grote groep asielzoekers terugkomen, omdat verschillende landen (ook Nederland) de asielprocedure heeft verkort. En sowieso groeit het aantal aanvragen al, nu de coronacrisis op veel plekken luwt. Griekenland heeft juist het gevoel met de rug tegen de muur te staan en zei in een reactie op de klachten dat het doet wat het kan. Het liet weten zich ‘aan alle internationale regels’ te houden.
Griekenland krijgt in eigen land ook steeds meer kritiek omdat de migranten zich van de eilanden naar het vaste land verplaatsen, zonder enig perspectief.
Niet meer kunnen betalen
Maar de Grieken zeggen de opvang simpelweg niet meer te kunnen betalen en er hulp vanuit Europa nodig is. Bovendien besloot de Griekse regering eenzijdig Turkije tot ‘veilig land’ aan te merken, zodat de meeste asielzoekers die daar vandaan reisden, kunnen worden teruggezonden.
Volgens asieladvocaten is dat onzin en kan dat helemaal niet, omdat Turkije hen kan weigeren. Maar zowel voor- als tegenstanders erkenden: het tekent wel de wanhoop van de Grieken.
