Na crisisberaad CDA-top blijft Wopke Hoekstra aan als partijleider
Wopke Hoekstra blijft partijleider van het CDA. Na urenlang “intensief en indringend” crisisberaad in een hotel bij Utrecht behoudt Hoekstra het vertrouwen van CDA’ers. Maar interne onvrede zal ook na dit overleg nog smeulen.
“Er is een enorme kloof tussen ons en de rest van het land", zei Wopke Hoekstra na het urenlange overleg. “Dit gaat over iets groters, wij als CDA moeten ons deze uitslag aantrekken. We moeten hier echt mee aan de slag, zonder dat ik over een specifiek dossier zeg: dit moet zo anders. Ook wij hebben te weinig geluisterd naar de mensen in het land.” Hij spreekt van een “glashelder signaal” van de kiezer.
Partijleider Hoekstra, fractieleider Pieter Heerma, het dagelijks bestuur van de partij en twaalf provinciale afdelingsvoorzitters spraken dinsdagavond opnieuw uitgebreid over het verlies van het CDA bij de Statenverkiezingen en over de vraag: hoe verder? Een harde koerswijziging rond bijvoorbeeld stikstof is gewenst, vinden CDA’ers.
Vooraf hielden verschillende afdelingen ook de optie open dat Hoekstra zou vertrekken. Dat is ook besproken, maar Hoekstra kan “zonder twijfel” blijven, concludeerde CDA-partijvoorzitter Hans Huibers. “Het was een indringend, intensief gesprek, alles is open en eerlijk op tafel gelegd. Ook het leiderschap van Hoekstra is besproken, maar hij is zonder twijfel onze leider. Wel moet de verbinding met onze afdelingen vanuit Den Haag beter, dat wordt hard werken.” Hoekstra en Huibers beloven beterschap om de kloof tussen de partijtop rond het Binnenhof en de duizenden CDA’ers in het land te dichten.
Lees verder na de zetelverdeling over de Eerste Kamer
Het partijbestuur en de Tweede Kamerfractie benadrukken al de hele week dat de historische nederlaag bij de verkiezingen niet moet leiden tot bijltjesdag en discussie “over de poppetjes”.
Zo lijkt de binnenbrand bij het CDA voorlopig geblust, al zal de onvrede in de partij nog na smeulen. De regionale afdelingen moeten beter betrokken worden en het inhoudelijke CDA-verhaal deugt, maar het moet veel beter verteld worden. En om het kabinetsbeleid bij te sturen, wordt Hoekstra met huiswerk richting de coalitie verwezen. De stikstofkoers moet anders, claimt de partij in navolging van onder meer verkiezingswinnaar BBB en belangenorganisatie LTO.
2030 niet heilig
De deadline van 2030 voor het halen van de stikstofdoelen is volgens verschillende christendemocraten bijvoorbeeld onwerkbaar, ook gedwongen onteigening van boeren moet taboe verklaard worden.
Dinsdagavond laat wilde Hoekstra niet vertellen wat er allemaal precies anders moet aan de plannen. Wel zal een koerswijziging rond bijvoorbeeld stikstof “de komende weken en maanden gestalte moeten krijgen”, kondigde Hoekstra aan. “Het kan niet binnen een paar dagen of weken.”
Als die landelijke stikstofplannen inderdaad op de helling moeten, kan dat tot grote spanningen leiden binnen de coalitie. Vooral D66 houdt voorlopig stevig vast aan de afspraken uit het regeerakkoord, partijleider Sigrid Kaag herhaalde gisteren nog maar eens: ‘Afspraak is afspraak’. Al verwees ze ook naar het rapport van bemiddelaar Johan Remkes, die afgelopen najaar de harde deadline van 2030 al iets afzwakte.
Stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) bood wel wat meer speelruimte rond doelen en deadlines: “Enerzijds is er een groot probleem rond natuur en stikstof en is er weinig ruimte, tegelijkertijd heeft de kiezer gesproken”, zei Van der Wal na kabinetsoverleg op het Binnenhof. “Dat gesprek voeren we nu in het kabinet, daar loop ik niet op vooruit.”
Lees verder na de foto
CDA-er Heerma bleef erbij: “Ga aan de slag, 2030 is niet heilig. Maar ik sta hier niet om een kabinetscrisis af te kondigen.”
Al is dat precies het scenario waar verkiezingswinnaar BBB nu op rekent. De nieuwe grootste partij in de senaat gelooft niet dat de coalitie hier nog uit gaan komen. Na een informeel gesprek met VVD-leider Mark Rutte concludeerde leider Caroline van der Plas dat een kabinetscrisis onvermijdelijk is. “Ik verwacht dat de situatie gewoon onhoudbaar wordt in de coalitie en dat er voor het einde van het jaar nieuwe verkiezingen zijn”, zei Van der Plas in de wandelgangen van de Tweede Kamer.
Bronnen in de coalitie geloven ondertussen wel dat er een uitweg is. Bij het CDA hoopt men vooral dat formaties in de provincie van start gaan en dat de onderhandelende partijen daar alle ruimte krijgen om er samen uit te komen. Ook als dat betekent dat men de deadline van 2030 schrapt en gedwongen onteigening van boeren uit de plannen streept.
En ja: uiteindelijk zal het kabinet wat moeten met die provinciale plannen. Maar dan is er wel weer wat tijd gewonnen.
Ook kritiek van VVD’ers: ‘hapklare brokken uit Den Haag’
Ook bij andere partijen broeit er interne onvrede. Een groep VVD’ers uit in een brief aan de partijtop hun zorgen over de uitslag van de Statenverkiezingen. Ze schrijven aan onder anderen het partijbestuur en Mark Rutte dat de top geen verbinding heeft met leden en stemmers.
Zo vragen de ondertekenaars zich af of “de club in Den Haag” wel nadenkt over de eigen rol “in de huidige stand van zaken in het politieke en maatschappelijke landschap”, zo is te lezen in de brief die volgens de NOS door ongeveer honderd leden is ondertekend.
De ondertekenaars vinden dat de kennis en kunde van mensen binnen de partij beter moeten worden benut. “We krijgen top-down hapklare brokken voorgeschoteld die we mogen uitvoeren en ondergaan. De wijze van campagne voeren, zowel bij deze verkiezingen als ook de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen is hier een lichtend voorbeeld van. Beeldvorming van binnen en naar buiten is hierdoor niet optimaal.”
De uitkomst van de Statenverkiezingen waarbij de BoerBurgerBeweging als grote winnaar uit de bus kwam, maakt volgens de briefschrijvers duidelijk dat er werk aan de winkel is. “We dreigen na meer dan twaalf jaar hard werken ons mooie land nu te verliezen aan verdeeldheid, onvrede en een kloof tussen Den Haag en de rest van Nederland.”
