Mannen overlijden vaker aan coronavirus, wetenschappers zoeken verklaring

We zagen het al in China en Italië, en in Nederland blijken de cijfers niet anders: bijna twee derde van de coronapatiënten die in de afgelopen maand werden opgenomen in het ziekenhuis is man. Dezelfde verhouding – 64,5 procent – tekent zich af bij het aantal sterfgevallen. En dat is opmerkelijk, want uit de testen van de GGD’s blijkt dat mannen en vrouwen even vaak het virus oplopen.

Het sterfteverschil is volgens Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie aan het Radboudumc, het beste te verklaren door een combinatie van factoren: lichamelijke verschillen, gedrag en de leefstijl van mannen.

Om met het laatste te beginnen: mannen nemen meer risico’s. Ze roken en drinken meer. Sigaretten en drank tasten het hart en de bloedvaten aan, waardoor het lichaam de gevolgen van een besmetting met het coronavirus minder goed kan opvangen. Roken vermindert bovendien de functie van de longen. Wanneer corona huishoudt in de longen, herstellen deze minder goed en nemen ze minder zuurstof op in het bloed. Een coronapatiënt die rookt staat dus al met 2-0 achter.

Oestrogeen

Er is ook een evolutionaire verklaring voor het sterfteverschil. Vrouwen hebben waarschijnlijk een sterker immuunsysteem dan mannen. Het vrouwelijk geslachtshormoon oestrogeen zou beschermend werken, terwijl het mannelijke geslachtshormoon testosteron een snellere veroudering van het immuunsysteem zou geven.

Die theorie is onder meer gebaseerd op een Amerikaanse dierenstudie uit 2017. De onderzoekers haalden de eierstokken weg bij muizen en zagen dat de vrouwtjes hierna veel minder weerstand hadden tegen Sars, het broertje van het huidige coronavirus. “Door de evolutiedruk, duizenden jaren geleden, hebben vrouwen hoogstwaarschijnlijk een beter immuunsysteem gekregen. Vanwege de voortplanting en het opvoeden van het nageslacht is het belangrijk dat zij langer leven. Daar lijken grootmoeders, die nu Covid-19 krijgen, profijt van te hebben.” Vrouwen worden gemiddeld 83 jaar, drie jaar ouder dan mannen.

Stoere jongen uithangen

Maar ook ingesleten gedrag speelt mogelijk een rol, zegt Olde Rikkert. Uit eerdere studies blijkt dat vrouwen sneller naar de huisarts stappen wanneer ze kampen met gezondheidsproblemen. Mannen schuiven klachten vaker voor zich uit onder het mom ‘het gaat nog wel’. “Mannen hangen graag de stoere jongen uit. Dat begint al in de puberteit, waarin jongens onderling strijden wie de sterkste is. Het resulteert erin dat mannen een hogere sterfte laten zien bij acute ziekten. De dokter ziet hen pas wanneer de klachten ernstig zijn. Dan kan het ook sneller afgelopen zijn.”

Dat zou ook nu, tijdens de corona-uitbraak, kunnen verklaren waarom meer mannen in het ziekenhuis belanden, denkt de Nijmeegse hoogleraar. “Het zou me ook niet verbazen als mannen iets gemakkelijker omspringen met de maatregelen van de overheid, zoals thuisblijven en afstand houden.”

De hoogleraar geriatrie benadrukt dat alle verklaringen ‘slechts hypotheses’ zijn en waarschijnlijk samen het verschil bepalen. “We weten nog veel te weinig van het nieuwe virus. Het zijn waarschijnlijk een heleboel kleine radertjes, die uiteindelijk dit grote sterfteverschil tussen mannen en vrouwen laten zien.”