Nieuws
Kabinet gaat excuses aanbieden voor Nederlandse rol in slavernijverleden
Het kabinet gaat excuses aanbieden voor de Nederlandse rol in het slavernijverleden. Ook komt er een fonds met daarin 200 miljoen euro om het historisch bewustzijn te vergroten.
Met het geld kunnen projecten en lesmateriaal worden gefinancierd die duidelijk moeten maken hoe erg de slavernij was. Verder komt er 27 miljoen euro extra budget voor een slavernijmuseum. Bronnen rond het kabinet bevestigen berichtgeving hierover door RTL Nieuws.
Minister-president Mark Rutte zei de afgelopen jaren meermaals dat hij persoonlijk moeite had met excuses omdat de slavernij zo lang geleden was. Vorig jaar waarschuwde hij nog voor het risico dat dat ‘de tegenstellingen in Nederland juist zou aanjagen’. “Er is nog geen enkele regering op de wereld geweest, zover ik weet, die over is gegaan tot excuses,” zei hij in 2020. Ook wees hij er op dat slechte een kleine elite zich schuldig maakte aan slavenhandel. “Het gros van de Nederlanders had niets te zeggen.”
Afgelopen september liet hij opeens een ander geluid horen. Op bezoek in Suriname liet hij weten dat de slavernij juist nog niet zo lang geleden was: “Tussen ons in het heden en dat moment zitten welbeschouwd niet meer dan enkele generaties,” zei Rutte tegen het Surinaamse parlement. Maar excuses maakte hij toen niet.
Dat lijkt dit jaar echter toch te gaan gebeuren. Bronnen zeggen de excuses half december te verwachten, als het kabinet reageert op het rapport van het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden. Die adviseerde de regering om excuses te maken. In 2023 is het 150 jaar geleden dat de slavernij in Nederland werd afgeschaft. Rutte zei eerder dat hij vindt dat dit jaar in het teken moet staan van herdenking.
Tweede Kamer
Het maken van excuses roept weerstand op bij meerdere politieke partijen omdat het gepaard gaat met de discussie over herstelbetalingen. Zo reageerde JA21 al direct door te stellen dat 200 miljoen euro veel geld is ‘voor groepjes die feest gaan houden’. “Komen Arabische, Turkse en Afrikaanse slavendrijvers ook met wat geld over de brug?” sneert Kamerlid Derk Jan Eppink.
Maar een Kamermeerderheid drong onlangs juist aan om wél snel met excuses over de brug te komen. D66, CDA, PvdA, SP, GroenLinks, ChristenUnie, Volt en Bij1 adviseerden dat onlangs nadat die partijen een delegatie hadden gestuurd naar Suriname en de Antillen. Ook Denk en Partij voor de Dieren zijn voor.
Excuses Amsterdam
Burgemeester Femke Halsema bood namens Amsterdam vorig jaar excuses aan tijdens de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden.
“Geen enkele nu levende Amsterdammer heeft schuld aan het verleden,” zei de burgemeester. “Als bestuur nemen wij wel onze verantwoordelijkheid hiervoor. (...) Voor de actieve betrokkenheid van het Amsterdamse stadsbestuur bij het commerciële systeem van koloniale slavernij en de wereldwijde handel in tot slaafgemaakten bied ik, namens het college van burgemeester en wethouders, excuses aan.”
Reacties op aankondiging excuses
John Leerdam - Maatschappelijk kwartiermaker Nationaal Slavernijmuseum
“Ik ben aangenaam verrast dat het eindelijk zo ver is,” reageert John Leerdam. “Dit is iets dat al veel langer speelt, al sinds de tijd dat we het Nationaal Monument Slavernijverleden hebben onthuld in 2001. Toen al vond ik dat die excuses er tegelijk hadden moeten komen. Nu is het dan eindelijk zo ver. Ik denk dat het op zijn plaats is en heel goed is voor alle ontwikkelingen die er in de samenlevingen zijn. Het is tijd.”
Vincent de Kom - Achterkleinzoon Anton de Kom
“Dat de regering na al die jaren excuses aanbiedt, is een goede stap,” aldus Vincent de Kom. “Tegelijkertijd zijn excuses niet het enige ingrediënt voor herstel. Bewustwording, dialoog en erkenning zijn het pad voorwaarts. En uiteindelijk moet de regering werk maken van het ongedaan maken van doorwerking en achterstelling.”
Ivette Forster - Organisator van het Keti Koti-festival Amsterdam
“Ik vind die 200 miljoen voor bewustwording heel goed,” reageert Ivette Forster. “Het geeft aan dat het serieus genomen wordt en dat stemt positief. De tijden veranderen. Ik merk dat nazaten zich steeds meer gesterkt voelen om voor zichzelf op te komen en zich niet meer verschuilen voor mensen die zeggen dat het ‘al zo lang geleden’ is. Ik hoop dat dat proces van bewustwording doorgezet wordt en niet in een ambtelijk moeras verzuipt.”
Roy Kaikusi Groenberg - Voorzitter Stichting Eer en Herstel
Roy Kaikusi Groenberg zou het ‘chique’ vinden als het kabinet in gesprek gaat met nazaten over waar de 200 miljoen euro aan uitgegeven gaat worden. “Maar het is altijd positief wanneer mensen goede stappen zetten om zaken die in het verleden verkeerd zijn gegaan te erkennen. Liever laat dan nooit,” zegt hij. “Ik kan niet voor iedereen praten, maar mij geeft het een gevoel van erkenning en bevrijding. De excuses zijn een goed begin om met elkaar een betere samenleving te maken.”
