Hoe verwijs je zo inclusief mogelijk naar een wc? Nou, zo dus

Als Anna de Jonge aan de slag gaat met het ontwerpen van bewegwijzering – waarin ontwerpbureau Mijksenaar gespecialiseerd is – moet ze met regelmaat ook naar toiletten verwijzen. En dat wordt al lange tijd met het icoontje van een mannetje en een vrouwtje naast elkaar gedaan. Maar waarom eigenlijk, vroeg De Jonge zich af.

“Vroeger waren er niet eens gescheiden mannen- en vrouwentoiletten,” zegt De Jonge. “Op een gegeven moment gingen vrouwen meer werken, en zo zijn gescheiden toiletten ontstaan. Je duidde het ene toilet met een mannetje aan, en het andere met een vrouwtje: samen staat dat dan voor toilet.”

Preutsheid

De Jonge bedacht: eigenlijk is het best onlogisch dat een toilet met een icoon van twee mensen wordt aangeduid, en niet gewoon met een toiletpot. Want ja, waarom eigenlijk? “Dat zal wel met preutsheid te maken hebben, een beetje eromheen draaien wat het eigenlijk is.”

De laatste tijd worden genderneutrale toiletten steeds gebruikelijker. “Ik dacht dan ook: ik kan wel zelf van alles vinden, maar het beste is om onderzoek te doen, juist bij de groep die zo’n pictogram het meest treft: de personen die zich niet in het hokje van man of vrouw willen plaatsen.”

Schiphol

Ze besloot het te testen door reizigers van over de hele wereld op Schiphol te observeren. De Jonge plakte met haar team op de luchthaven verschillende pictogrammen op de deuren – onder andere van een toiletpot of een toiletrol – en keek vervolgens wat mensen deden. “Soms waren er mensen die het niet begrepen. Die liepen dan zelfs weg, ook al was de ruimte toch duidelijk een toilet.” De toiletpot scoorde het best.

Mijksenaar heeft ook tijdens de Pride getest, vanaf hun kantoor op de Amsterdamse gracht. Ze hebben vier grote posters op de ramen geplakt met pictogrammen – waaronder de toiletpot, maar ook het pictogram van een halve man en halve vrouw, en een pictogram van een eenhoorn – en daar koos 65 procent van de bezoekers voor de toiletpot. Dat is dan ook het meest inclusieve wc-pictogram gebleken.

Mijksenaar heeft nu een gehele pictogrammenset uitgebracht, waarin centraal staat dat niet de persoon die van de wc gebruik kan maken wordt afgebeeld, maar de functie van de wc zelf. Geen mannetje, maar een urinoir. “Zo voorkom je dat je mensen in een hokje stopt.”

En: je noemt het beestje bij de naam. Het Tropenmuseum en het Afrika Museum in Berg en Dal maken al gebruik van de nieuwe pictogrammenset.