Hoe hoog is de asielinstroom nou echt?
Dagelijks slapen honderden mensen buiten in Ter Apel, omdat er in het aanmeldcentrum geen plek voor ze is. Toch komt dat niet door een piek in het aantal asielaanvragen.
Wie beelden uit het overvolle Ter Apel ziet zou kunnen denken dat Nederland kampt met een ongewoon hoge instroom van vluchtelingen. Nacht na nacht sliepen de afgelopen weken tot wel zevenhonderd mensen buiten, in afwachting van hun registratie door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Toch is de instroom van asielzoekers deze zomer vergelijkbaar met die van een jaar geleden. De afgelopen maanden kwamen rond de 4000 nieuwe asielaanvragen binnen per maand. Het grootste deel daarvan betreft zogenoemde ‘eerste asielverzoeken’. Ongeveer een derde van de aanvragen wordt gedaan door mensen van wie een familielid al een vluchtelingenstatus kreeg in Nederland en die in aanmerking komen voor gezinshereniging.
Relatief hoog
Dat aantal is relatief hoog, zeker vergeleken met de coronamaanden. In april 2020 kwamen minder dan 500 asielaanvragen binnen. Ook de maanden daarna was het rustig. Maar al vanaf juni 2021 liep het aantal aanvragen weer gestaag op. In augustus vorig jaar kwamen 3.500 nieuwe aanvragen binnen. In oktober 2021 waren dat er zelfs 5.000.
Dat de situatie bij het aanmeldcentrum juist deze zomer zo uit de hand loopt kan dus niet alleen worden geweten aan de relatief hoge instroom. Een groter probleem is dat de asielzoekerscentra in Nederland vol zitten. De doorstroom vanuit Ter Apel stokt omdat vluchtelingen die wél al geregistreerd zijn nauwelijks nog doorgeplaatst kunnen worden naar andere locaties.
Onvoldoende
Op dit moment vangt het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) een kleine 44.000 mensen op. Een jaar geleden was dat nog 27.000. Van de mensen in de asielzoekerscentra heeft ongeveer een derde al een status. Zij zouden eigenlijk buiten het azc moeten worden gehuisvest. De gemeenten moeten dat mogelijk maken, maar veel van hen krijgen dat onvoldoende voor elkaar.
Ook achterstanden bij de IND spelen een rol bij het vastlopen van de asielketen. Die overheidsdienst kampt met grote tekorten waardoor de behandeling van asielaanvragen vaak langer duurt dan de wettelijke termijn. Asielzoekers die wachten op een beslissing verblijven daardoor langer in de asielopvang.
Visumvrij
Overigens betreft het getal 44.000 alléén de asielzoekers die al geregistreerd zijn in Ter Apel. De mensen die in crisisnoodopvang van gemeenten verblijven of voor de poorten van het aanmeldcentrum wachten, zijn niet meegeteld. In de crisisnoodopvang is nu, verdeeld over de gemeenten, plek voor ongeveer 5000 mensen.
Ook de circa 70.000 vluchtelingen uit Oekraïne zijn door het COA niet meegeteld. Zij hoeven geen asiel aan te vragen in Ter Apel, omdat ze visumvrij mogen reizen binnen Europa.
