Plus
Grote steden willen snelheid omlaag: overal 30 km per uur binnen bebouwde kom
De vier grote steden willen de snelheid op bijna alle stadswegen zo snel mogelijk terugbrengen tot maximaal 30 kilometer per uur. Dit moet het aantal dodelijke verkeersslachtoffers fors terugdringen.
Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht vragen het kabinet en de Tweede Kamer in een brandbrief de verlaging van de maximumsnelheid naar 30 kilometer per uur snel te regelen. Momenteel geldt op bijna de helft van alle wegen in de vier grootste steden al 30 kilometer per uur. Nu steden steeds drukker worden is dat nog lang niet voldoende, stellen de grote vier, kortweg G4.
De Amsterdamse wethouder Egbert de Vries (Verkeer en Vervoer) wijst erop ‘dat 80 procent van het aantal verkeersslachtoffers’ op wegen valt waar een maximumsnelheid van 50 kilometer per uur geldt. “In het verleden hebben we de auto te veel ruimte gegeven in steden, nu staat leefbaarheid voorop. Willen we voetgangers en fietsers beter beschermen dan moeten we actie ondernemen.”
Amsterdam onderzoekt daarom of de maximumsnelheid overal in de bebouwde kom kan worden verlaagd tot 30 km per uur. Het plan kan, als dat wordt goedgekeurd, al vanaf 2023 ingaan.
‘Verhuizen’
Naast een verlaging van de maximumsnelheid zouden e-steps, speed pedelecs en andere lichte elektrische voertuigen (zogenaamde LEV’s, red.) moeten ‘verhuizen’ naar de rijbaan, stelt De Vries namens zijn verkeerscollega’s. Het snelheidsverschil met gewone fietsers is volgens De Vries momenteel ‘te groot’ op het fietspad.
De G4 vraagt het kabinet de verkeersregelgeving en -borden zo snel mogelijk aan te passen, zodat ook op grotere verkeersaders nog maximaal 30 kilometer per uur mag worden gereden.
Op wegen waar hooguit 30 kilometer per uur mag worden gereden, zijn snelheidsremmende maatregelen als verkeersdrempels nu nog verplicht. Dat is logisch op een woonerf, maar de grote steden voelen er niets voor om de grote verkeersaders straks ook vol te leggen met drempels. “Hulpdiensten als ambulance en brandweer kunnen dan niet snel genoeg ter plaatse zijn,” luidt de verklaring van wethouder De Vries. Wel dienen grotere stadswegen uiteindelijk smallere rijstroken en vrij liggende fietspaden te krijgen.
Nu kan dat echter nog niet, omdat 50 kilometer qua wetgeving nog de norm is. Als steden 30 kilometerwegen toch zonder verkeersdrempels inrichten dan zijn ze juridisch aansprakelijk bij eventuele ongevallen.
Dodelijk letsel
De Fietsersbond is positief over de plannen en lobbyt zelf al jaren voor meer wegen waar hooguit 30 kilometer per uur geldt. Ook de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) is groot voorstander. “De kans op dodelijk letsel ligt bij een aanrijding bij 30 kilometer per uur beduidend lager,” stelt Wendy Weijermars, hoofd afdeling Infrastructuur en Verkeer.
In 2020 stierven er liefst 610 mensen in het verkeer, waaronder 229 fietsers en 41 voetgangers. Afgelopen maandag kwamen een verkeersregelaar en een jong meisje om in Amsterdam, nadat ze in botsing kwamen met een vrachtwagen binnen de bebouwde kom. Als de helft van de 50 kilometerwegen naar 30 gaat kan het aantal gewonden en doden binnen de bebouwde kom met ruim een vijfde tot bijna een derde omlaag, heeft de SWOV becijferd. Dan moeten automobilisten zich wel aan de lagere maximumsnelheid houden, beklemtoont Weijermars.
Ook Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zien dat in. Zij willen namelijk dat de politie de 30 kilometer actief gaat handhaven en de beschikking krijgt over meer mobiele flitsers.
30 kilometerweg wint gestaag terrein
In een kwart eeuw tijd heeft de 30 kilometerweg enorm aan populariteit gewonnen. Gold de verlaagde snelheid eind jaren 90 op slechts 15 procent van de wegen binnen de bebouwde kom – met name woonerven – het programma Duurzaam Veilig veranderde dat radicaal. In dit overheidsprogramma, waaraan we ook de Bob-campagnes te danken hebben, kreeg de 30 kilometerweg ruim baan. Met succes: binnen vier jaar was bijna de helft (45 procent) van het lokale wegennet ingericht als 30 km-zone. Hele woonwijken werden door gemeentes naar het lagere maximum overgezet.
De verlaagde maximumsnelheid rukte vervolgens verder op naar de stadscentra met hun fijnmazige, drukke straatjes. Inmiddels is het aantal 30 km-zones opgelopen tot circa 70 procent van de bebouwde kom, blijkt uit cijfers van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). In grotere steden ligt het percentage overigens vaak beduidend lager. In Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht is bijna de helft van de binnenstedelijke wegen een 30 kilometerweg.
Brede steun
De brandbrief van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht komt op een gunstig moment. Steeds meer gemeentes willen de snelheid binnen de bebouwde kom terugbrengen. Zo kondigde het Leidse college van B&W eind september aan dat veel wegen naar 30 kilometer per uur gaan.
Het Groningse stadsbestuur besloot eind 2020 al om de snelheid op zoveel mogelijk straten naar 30 terug te brengen. In Gouda werd dit jaar 30 kilometer per uur als het nieuwe normaal omarmd binnen de bebouwde kom.
In de Tweede Kamer lijkt dan ook brede steun voor de 30 km-zone. Een motie van GroenLinks-kamerlid Suzanne Kröger om van 30 kilometer de norm te maken behaalde ruim een jaar geleden een meerderheid. Tegelijkertijd zag toenmalig minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) destijds de noodzaak niet zo.
Donderdag 2 december debatteert de Tweede Kamer opnieuw over de Verkeersveiligheid. “Wij rekenen op steun voor meer 30 kilometerwegen,” stelt wethouder De Vries namens de G4. “Zonder maatregelen vergt het tien tot twintig jaar om 50 kilometerwegen naar 30 kilometer te brengen.”
G4 maakt vaart met 30
Afgelopen week maakte Amsterdam officieel bekend dat de meeste hoofdstedelijke wegen vanaf 2023 naar 30 kilometer per uur gaan. In de stad wordt straks onder andere op de Stadhouderskade, de Ceintuurbaan, een deel van de Pieter Calandlaan (Nieuw-West) en de Meeuwenlaan (Noord) langzamer gereden. “Uiteindelijk blijven er slechts een handvol 50 kilometerwegen over,” stelt De Vries.
Ook in Utrecht wordt 30 de norm, besliste de gemeenteraad eerder dit jaar. Onder meer bekende wegen als de Amsterdamse Straatweg en de Sweder van Zuylenweg nemen afscheid van de 50 km/uur. In Den Haag en Rotterdam (onder andere de Walenburgerweg) is het eveneens de bedoeling om de snelheid op veel wegen te verlagen. De Hofstad wil tot twintig 50 kilometerwegen aanpakken, waaronder de Van der Vennestraat, de Adriaan Goekooplaan, de Teresiastraat en Spui/ Pletterijkade.
