Grote steden willen meer van het Rijk: compenseer Nederlandse Surinamers volledig voor hun AOW-gat

Dat staat in een maandag te versturen brief aan de Tweede Kamer. De wethouders Sociale Zaken van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht schrijven dat ze een eenmalige tegemoetkoming niet voldoende vinden. Zij willen dat Surinaamse Nederlanders volledig worden gecompenseerd voor het AOW-gat dat zij hebben.

Het gaat om mensen die naar Nederland kwamen voordat Suriname in 1975 onafhankelijk werd. Zij hebben geen volledige oudedagsvoorziening opgebouwd over de jaren die ze in Suriname woonden, hoewel het land toen nog wel bij het Koninkrijk der Nederlanden hoorde. Afhankelijk van het geboortejaar kan een Surinaamse Nederlander zo tot wel 36 procent aan pensioen mislopen.

De wethouders zien dat veel Surinaamse Nederlanders moeten rondkomen van een inkomen onder het sociaal minimum, omdat ze geen andere inkomsten hebben dan een onvolledige AOW. Een eenmalige tegemoetkoming lost deze problemen niet op. ‘Wij vinden dat een onrechtvaardige en onwenselijke situatie, we streven er immers naar iedereen een bestaansminimum te bieden,’ staat in de brief.

34.000 slachtoffers

In Nederland wonen volgens de Sociale Verzekeringsbank 34.000 Surinaamse Nederlanders die geen volledige AOW ontvangen. De komende vier jaren komen hier nog 10.000 mensen bij, doordat zij de AOW-gerechtigde leeftijd bereiken. Gemeentelijk onderzoeksbureau OIS berekent dat het voor nu om ruim 5500 Amsterdammers gaat.

De kwestie voor deze groep speelt al langer en de wethouders deden in 2019 ook al een oproep aan het Rijk om dit aan te pakken. Net zoals Bij1 hier regelmatig voor pleit in de Tweede Kamer. Vorig jaar boog commissie-Sylvester zich over de kwestie. In een 35 pagina’s tellend rapport oordeelden zij dat er ‘goede gronden’ zijn om deze mensen tegemoet te komen.

De commissie wees het Rijk erop dat deze mensen onder de Nederlandse vlag zijn geboren in het Nederlandse Koninkrijk. Mede daarom hebben ze recht op de ontbrekende pensioenjaren. Bij hun aankomst in Nederland in 1975 zijn zij bovendien niet gericht geïnformeerd over de consequenties van het AOW-gat.

Koloniale verleden

Het koloniale verleden wordt ook benoemd in het rapport. De Surinaamse Nederlanders die in 1975 een keuze moest maken voor Nederlands of Surinaams burgerschap, na bijna 300 jaar in een kolonie geleefd te hebben, voelen zich als tweederangsburgers behandeld en ervaren het als onrechtvaardig en discriminerend dat zij geen volledig pensioen ontvangen.

Naar aanleiding hiervan keek de Raad van State of compensatie mogelijk was, maar zij concludeerden vorig jaar augustus geen juridische grondslag te zien om voor de ontbrekende jaren oudedagsvoorziening toe te kennen. Ook oordeelden ze dat er geen aanknopingspunten zijn voor een tegemoetkomingsregeling, al kijkt Schouten dus nu alsnog naar een eenmalig financieel belastingvrij gebaar.

Wethouder Rutger Groot Wassink verwacht meer van het Rijk. Groot Wassink: “Deze onrechtvaardige situatie is schrijdend en speelt bij een grote groep Nederlanders, ook in Amsterdam. Het is de hoogste tijd dat we dit rechtzetten zodat deze groep, die nu in armoede leeft als gevolg van wrange onrechtvaardigheid uit het verleden, recht wordt gedaan.”

Donderdag is hier in de Tweede Kamer een debat over.