Géén overlast, en toch twijfelen inwoners van Velsen-Noord over verlengen asielopvang: ‘Ons was een halfjaar beloofd’

De bijna duizend asielzoekers op de enorme veerboot aan de kade in Velsen-Noord zorgen niet voor overlast, en toch stemmen veel omwonenden straks tegen verlenging van het contract. ‘De gemeente en Den Haag hadden beloofd dat het maar voor een half jaar was.’

Bij Bart van Rixel mogen asielzoekers van het opvangschip gerust een vorkje meeprikken. Overnachten is ook geen probleem, want het zijn ‘hartstikke vriendelijke mensen’. Toch stemt de pensionado straks tegen als de gemeente hem vraagt of de asielboot nog wat maanden langer mag blijven liggen.

Hij is niet de enige. Op straat in Velsen-Noord is bijna iedereen positief over veerboot Silja Europa en zijn bewoners. Met een pendelbus kunnen de mannen, vrouwen en kinderen meerdere keren per dag naar het veel grotere Beverwijk, drie kilometer verderop. Hierdoor zijn er nauwelijks nieuwe bewoners in het dorp te vinden. En als ze er wel zijn, zeggen ze vriendelijk gedag.

De boosdoener is het gemeentebestuur, vinden veel inwoners. “Het was de burgemeester die hoog van de toren blies dat het voor maximaal een half jaar zou zijn. Het was de staatssecretaris die riep dat wij hem eraan mochten houden dat op 1 maart de boot weg is.” Het is de mening van Leo Aardenburg, bloemist in het centrum en tevens raadslid. Voor hem is de geloofwaardigheid in het college van burgemeester en wethouders weg.

Protestmars

Er was van de zomer veel commotie over de komst van het schip. Zo’n honderd inwoners liepen een protestmars. Ze waren van mening dat de maximale capaciteit van de boot, duizend bewoners, een te grote belasting zou zijn voor Velsen-Noord, met één huisarts, tandarts en apotheek. Uiteindelijk was de afspraak dat de noodopvang voor maximaal een half jaar zou zijn, zonder mogelijkheid tot verlenging.

Maar het ging zoals het de afgelopen maanden vaker is gegaan in een land dat al maanden in een diepe asielcrisis verkeert: de overheid kwam terug op haar belofte. Staatssecretaris Van der Burg (Asiel) wil het contract nu verlengen, omdat, staat in een brief van half januari, er nog steeds een schreeuwend tekort aan opvangplekken is.

Het college van Velsen ging niet in op dat verzoek – ze had een afspraak met haar inwoners. Het was de meerderheid in de gemeenteraad die eind januari opperde om tóch een raadpleging onder de inwoners van Velsen-Noord te doen, omdat onder meer de geluiden uit het dorp zo positief zijn. Het college ging daar vervolgens in mee. Dat schiet nu juist bij veel mensen in het verkeerde keelgat, want de uitkomst van de online raadpleging is dan weer niet bindend.

“Die boot is ons door de strot geduwd en nu moeten wij zeggen of ie mag blijven. Op deze manier zet je burgers tegen elkaar op. Als het eerlijk zou zijn gegaan had ik voor gestemd, maar dit is niet de afspraak. En ik denk dat van het overgrote deel van de tegenstemmers, de boot mag blijven,” reageert de gepensioneerde Van Rixel.

Duivelse worsteling

Voor Yvonne van de Scham is het belangrijkste dat de asielzoekers goed opgevangen worden. Dat gebeurt nu bij haar om de hoek en de inwoner van Velsen-Noord merkt er niets van. Maar dat de keuze nu bij haar wordt weggelegd én vervolgens niet bindend is, vindt ze een moeilijke situatie. “Ik weet daarom nog niet of ik überhaupt ga stemmen.”

Burgemeester Frank Dales noemt het een duivelse worsteling. Kiest zijn college als betrouwbare overheid tegen de verlenging, of weegt het menselijk aspect zwaarder? Het raakt hem dat hij als boeman wordt weggezet in deze kwestie, terwijl het de gemeenteraad was die zijn college overrulede. “Er is een verkeerd beeld ontstaan van mijn rol. Ik snap het ook wel, want in de ogen van de mensen ben ik de gemeente. Desondanks raakt het mij.”

De uiteindelijke keuze ligt wel bij hem en zijn collega-wethouders, nadat de uitslag van de burgerpeiling binnen is en de gemeenteraad een advies heeft uitgebracht. De verdeeldheid binnen zijn dorp vindt hij vervelend. “Maar discussie met elkaar over de inhoud kan geen kwaad. Het gaat over een moeilijk dilemma. Dan is het goed om met elkaar het gesprek aan te gaan en te kijken naar verschillen, overeenkomsten en verbinding.”

In Amsterdam, de enige andere Nederlandse stad waar een veerboot wordt gebruikt als asielopvang, is het besluit al bijna gevallen. De hoofdstad verlengt de opvang voor duizend asielzoekers in het Westelijk Havengebied met een half jaar.

Pal naast afvalverwerking

In Velsen-Noord hoopt ondernemer Gerrit de Vries dat dezelfde beslissing daar niet wordt gemaakt. De Silja Europa, met bewoners uit onder andere Syrië, Afghanistan, Iran, Jemen, Somalië en Eritrea ligt pal naast zijn bedrijf Marine Sampling Holland. Gevaarlijk, vindt hij.

Ondanks dat er de afgelopen maanden geen overlast was, vreest hij nog steeds voor onbevoegden op zijn terrein. Daar wordt met zwaar verkeer gereden. “Ik vind het onacceptabel dat je asielzoekers wegstopt op zo’n industrieterrein. Dit is een ongeschikte plek.”

De Vries doelt onder andere op het naastgelegen afvalverwerkingsbedrijf. Daarnaast is er veel bedrijvigheid rondom de kade. Vrachtwagens rijden af en aan. “Met duizend mensen naast je bedrijf vergroot je de veiligheid doorgaans niet. Als er iets zou gebeuren...”

Hij probeerde eerder met vier andere ondernemers via een kort geding te voorkomen dat de opvang zou doorgaan. Dat werd door de rechtbank afgewezen. Nu overweegt de ondernemer opnieuw stappen te ondernemen. Als stok achter de deur. “Anders hebben we geen enkele garantie wanneer de boot vertrekt. De geloofwaardigheid van de burgemeester is wel weg.”