Er is voorraad, waarom prikt GGD niet klokje rond?

Elke anderhalve seconde krijgt iemand een coronaprik in zijn arm, meldt de rijksoverheid op het coronadashboard. Per dag zijn dat zo’n 30.000 Nederlanders. Tot nu toe zijn zo’n anderhalf miljoen Nederlanders beschermd tegen Covid-19 via een vaccinatie, vooral 80-plussers en zorgmedewerkers.

Toch sloegen de ziekenhuizen begin deze week alarm: met dit priktempo en te hoge besmettingscijfers dreigt eind april een nieuwe piek. Nu al komen er meer coronapatiënten binnen. Dinsdag stond de teller op 2198 bezette bedden, het niveau van begin februari. Dat is niet ver van de situatie rond oud en nieuw, met 2900 covidpatiënten in de ziekenhuizen.

Jaloers

De voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg Ernst Kuipers kijkt jaloers naar zijn collega’s uit Groot-Brittannië. Daar ligt bijna geen coronapatiënt meer in de ziekenhuisbedden nu ruim een derde van de inwoners tenminste één prik heeft gehad. Het aantal nieuwe coronapatiënten in de ziekenhuizen kelderde er spectaculair met bijna negentig procent.

Die acht procent in Nederland is niet genoeg voor grote versoepelingen. Die voorziet het kabinet pas half mei, als de meeste 60-plussers zijn gevaccineerd. Waarom dan nu niet 24 uur per dag prikken? Nee, zegt de overheid, daar zijn te weinig vaccins voor. Afgelopen week zijn er iets meer dan 350.000 coronaprikken geleverd. Dat aantal loopt wel gestaag op. Volgende week worden het er al 400.000, de week erna 500.000. De GGD’s is gevraagd om vanaf mei anderhalf miljoen prikken per week te zetten. Ze breiden de huidige 75 priklocaties uit tot 140 om dat te kunnen bolwerken. De klok rond prikken is daarvoor niet nodig.

Eerste prik

Toch zien de ziekenhuizen mogelijkheden om de vaccinatiegraad sneller te verhogen. Zorgbaas Ernst Kuipers denkt dat dit kan door te focussen op de eerste prik, zoals in Engeland. Zo’n 28 miljoen mensen hebben daar één prik gehad, slechts twee miljoen een tweede. Zo’n 600.000 coronavaccins van de 2,1 miljoen gezette prikken waren in Nederland nu een herhalingsprik. “Terwijl mensen met één prik ook al een groot verschil kunnen maken voor de druk op de ziekenhuizen,” zegt hij.

Volgens hem moet er ook beter gekeken worden naar de voorraden. Nu liggen er voor zeker twee weken vaccins op de plank. Het coronadashboard meldt dat het op dit moment om ruim 600.000 stuks gaat. Ook dat kan veel minder, denkt hij, waarmee in korte tijd veel meer mensen worden gevaccineerd.

Kuipers krijgt over dat laatste bijval van vaccinologen Gideon Kersten en Ben van der Zeijst. Ook zij denken dat de huidige voorraad vaccins echt te veel is, zeker nu Pfizer heeft laten zien een betrouwbare leverancier te zijn. “Het liefst wil je helemaal geen voorraad hebben, maar elk vaccin zo snel mogelijk in de mensen krijgen. Dat is organisatorisch misschien lastig, maar een voorraad van enkele dagen is meer dan genoeg,” zegt Kersten.

Uitstellen

Ook zou het slim kunnen zijn eerst voor één prik te kiezen. “We zien dat de bescherming tegen corona na één prik tussen de 50 en 70 procent ligt. Maar het voorkomt 85 procent van de ernstige klachten en dat betekent minder ziekenhuisopnames en overbelasting van de zorg. Er is dus wat voor te zeggen om de tweede prik zo lang mogelijk uit te stellen, maar de uitdaging is wel dat goed te onderbouwen. Dat is cruciaal voor het draagvlak,” zegt vaccinoloog Van der Zeijst met steun van Kersten.

Het ministerie van Volksgezondheid laat in een reactie weten dat de voorraden van de vaccins binnenkort omlaag gaan. Dan worden er niet voor vijf maar voor drie dagen vaccins op de plank gelegd van Pfizer. De huidige voorraad van 600.000 geeft volgens een woordvoerder een vertekend beeld. Door de plotselinge stop van het vaccinatieprogramma met AstraZeneca is er nu tijdelijk meer op voorraad.

De tweede prik uitstellen vindt het ministerie op dit moment niet aan de orde. De Gezondheidsraad adviseerde het kabinet hierover onlangs nog ‘dat dit nog niet verstandig is’.