‘Dokter Franjo’ leidt de strijd voor medicinale cannabis vanuit bed

Franjo Grotenhermen (64) is een bezienswaardigheid. Het gebeurt niet vaak dat een arts-onderzoeker het publiek toespreekt vanuit horizontale positie. In de filmzaal van Lab111 krijgen de liggende houding en de brancard van Grotenhermen vrijdag nog een extra dimensie: de ruimte deed in het verleden dienst als pathologisch anatomisch laboratorium van het Wilhelmina Gasthuis.

Door de aderen van Grotenhermen stroomt echter nog bloed. Alleen schuilt er wel een probleem in zijn hart- en vaatstelsel. Door een versmalling van de bloedvaten kan hij per dag slechts een uurtje rechtop zitten of lopen. Hij vertelt het voor aanvang van de documentaire The doctor waarin hij hartstochtelijk pleit voor de erkenning van de geneeskrachtige werking van cannabis. Zelf kan het spul hem helaas niet echt helpen. Hij gebruikt het soms kortstondig, maar op de lange termijn biedt het geen soelaas.

Chronische pijn

Voor veel patiënten is dat echter anders, aldus Grotenhermen, die veel wetenschappelijke literatuur over cannabis publiceerde. Neem mensen met chronische pijn, vooral zenuwpijn. Van elke honderd pijnpatiënten biedt cannabis bij zo’n twintig tot zestig verlichting, aldus de arts.

Er zijn zo’n 5 miljoen Duitsers met chronische pijnklachten, terwijl er naar schatting slechts 50.000 tot 100.000 Duitsers gebruikmaken van medicinale cannabis. Het potentieel van het geneesmiddel wordt in de verste verte niet bereikt, stelt hij bitter vast. En dat is doodzonde voor patiënten.

Het staat vast dat cannabis een geneesmiddel is. Ook in Nederland kunnen artsen het voorschrijven. Het wordt ingezet voor bijvoorbeeld slapeloosheid, neurologische tics als het syndroom van Gilles de la Tourette, bij multiple sclerose, kankerbehandelingen en de oogaandoening glaucoom. Ook als cannabis niet geneeskrachtig is, zeggen patiënten er baat bij te hebben vanwege de afname van ziekteverschijnselen. Dat kan leiden tot afbouw van of stoppen met andere medicatie.

Opiumlijst

Cannabis is echter geen ‘normaal’ geneesmiddel. Zo staat het ook op de Opiumlijst en wordt het niet vergoed uit de basisverzekering. Ook de farmaceutische industrie heeft zich er niet massaal op gestort, omdat er geen patent op het natuurlijke middel is te vestigen. Patiënten in Nederland zijn aangewezen op zogenoemde ‘magistrale bereiding’; een apotheker moet de cannabis officieel bereiden voor één enkele patiënt.

Dat gebeurt bijvoorbeeld in Den Haag (Transvaal Apotheek), Limburg (Verenigde Apotheken Limburg) en Breukelen (Clinical Cannabis Care). Maar ook in Amsterdam bestaat sinds kort een apotheek die medicinale cannabis levert: MYCB1. De letters staan voor ‘mijn cannabinoïde receptor 1', een ‘ontvangstcel’ van cannabinoïden die ook door het eigen lichaam worden geproduceerd. De apotheek is gevestigd op het Science Park in de Watergraafsmeer en financierde Grotenhermens documentaire.

Weinig patiënten

Groot is de clientèle van MYCB1 voor medicinale cannabis nog niet, zegt Ruud Huisman, de financieel directeur. “Maar we zijn pas sinds januari actief.” Er zijn zo’n twintig tot dertig patiënten. De voorbije vier jaren zijn vooral besteed aan het verkrijgen van investeringsgeld, licenties en keurmerken om medicinale cannabis te mogen maken. Ook zat er veel tijd in de ontwikkeling van een app (‘Aletta’) om de effectiviteit en bijwerkingen te registeren.

Financieel directeur Huisman (72) is zelf ook patiënt. Hij had een stevige loopbaan bij onder meer AkzoNobel en Fedex, maar werd na zijn pensioen geveld door een paar lelijke hernia’s. Ondanks twee operaties was de pijn zo hevig dat hij was aangewezen op oxycodon, een pijnstiller op basis van opium.

“Het maakte me zo suf dat mijn vrouw de pillen de deur uit deed. Ik lag alleen maar op de bank weg te dromen. De medicinale cannabis zorgt voor minder pijnklachten. Ik beweeg beter en de druppels maken me niet high of stoned. Ik voel me kraakhelder.”

Winstgevend

Op den duur moet het bedrijf winstgevend worden, zegt Huisman. Niet alleen door de verkoop van medicatie in Nederland, maar ook in Duitsland, waar een eigen productiefaciliteit is gebouwd.

MYCB1 zet daarbij ook in op het systematisch meten van de positieve en eventuele negatieve effecten van medicinale cannabis. Via een app kunnen gebruikers die dagelijks registreren. De voorschrijvend arts kijkt mee en kan de dosering aanpassen na bijwerkingen. De data worden ook gebruikt voor onderzoek. Dat helpt om het geneesmiddel op den duur ook vergoed te krijgen, hoopt Huisman.