Documentaire over fraudezaak Fiod tegen Sumo mag niet worden uitgezonden

KRO-NCRV laat in een reactie weten de gang van zaken te betreuren. ‘De documentaire, en daarmee de kijker, is volgens ons nu slachtoffer geworden van een juridisch steekspel tussen het OM en de verdachten. Het betreft hier een onafhankelijke documentaire waarvan de inhoudelijke en creatieve verantwoordelijkheid bij de KRO-NCRV en de producent ligt.’ De omroep beraadt zich op vervolgstappen.

Als de documentaire wel wordt uitgezonden, kunnen de omroep KRO-NCRV en producent Selfmade rekenen op een dwangsom van 100.000 euro per keer, tot een maximum van 1 miljoen euro.

Driemaal geannuleerd

De documentaire zou zondagavond bij de Nederlandse Publieke Omroep te zien zijn geweest. Regisseur René Roelofs volgde de opsporingsdienst Fiod tijdens een omvangrijke belastingfraudezaak rond sushiketen Sumo voor zijn documentaire Nederland Fraudeland. Met het Openbaar Ministerie en de Fiod was afgesproken dat de documentaire zou worden uitgezonden zodra de strafzaak afgerond zou zijn.

“Ik had het niet verwacht,” zegt Roelofs over de uitspraak van vrijdag. “Ik vind het jammer dat de film uiteindelijk toch weer niet mag worden uitgezonden.” De uitzending wordt nu al voor de derde keer geannuleerd. De documentaire zou aanvankelijk in oktober 2019 uitgezonden worden.

Krokodillentranen

“Dit jaar in maart diende er ook al een kort geding voor de rechtbank Amsterdam. Toen wilden de eisers al het materiaal inzien, zelfs mijn aantekeningen, en hebben ze op alle fronten verloren. En nu heb je een andere rechter die het weer helemaal naast zich neerlegt. Ik begrijp er niets meer van.” Het vreemdste vindt Roelofs nog dat niemand de film heeft gezien. “De rechter niet, maar ook de eisers niet.”

Jan Driessen, woordvoerder namens de voormalige eigenaren van Sumo, noemt het ‘krokodillentranen’ van de regisseur en KRO-NCRV. “De omroep en de regisseur hebben zich met huid en haar overgeleverd aan het OM, waarin afspraken werden gemaakt dat het OM met alles eens moest zijn. Het is een pr-film voor het Fiod.”

Hij zegt dan ook dat het verbod de 'gerechtigheid' dient. “In Nederland mag je verwachten dat je in een rechtsstaat leeft. Daar hoort niet bij dat er heimelijk opnames worden gemaakt van een vertrouwelijk justitieel onderzoek, voor een bedrijfsfilmpje. Dat zei de rechtbank in Rotterdam ook al.”

Gesloten bastion

In juli van dit jaar achtte de Rotterdamse rechter in de strafzaak tegen de eigenaren van Sumo drie van de vier horeca-ondernemers schuldig aan belastingfraude, maar zij kregen geen straf omdat het OM probeerde de opnames geheim te houden voor de verdachten en de rechter.

‘Door het handelen van het OM is de integriteit van het strafproces in gevaar is gebracht,’ staat in het vonnis, ‘niet in de laatste plaats door de deal tussen OM en filmmaker.’ Zowel het OM als de voormalige eigenaren van Sumo zijn in deze strafzaak in beroep gegaan, aldus NRC.

Die krant schreef eind vorige maand tevens dat het OM zelfs de documentairemakers wilde betalen om van de uitzending af te zien. Om de uitzending tegen te gaan, is dus ook vrijdag het kort geding aangespannen door zowel het OM als de oud-eigenaren van Sumo.

Volgens advocaat Jens van den Brink van producent Selfmade is aan alle afspraken met het OM voldaan, en zijn alle wijzigingen waar het OM eerder om verzocht doorgevoerd. “Het is belangrijk dat de kijker een inkijkje krijgt in een gesloten bastion als de Fiod, daarom moet de uitzending doorgaan,” zei hij nog eerder op de dag. Ook Van den Brink laat weten teleurgesteld te zijn in de uitspraak.

De rechter heeft vrijdag in kort geding vonnis gewezen. Gebruikelijk is dan dat alleen de uitspraak wordt medegedeeld zonder de motivering, omwille van de snelheid, aldus een persvoorlichter van de Haagse rechtbank. Nadere motivering volgt dinsdag.