Directeur Women Inc.: ‘Het is tijd voor een minister van inclusiviteit’

“In 2030 maakt het voor je kansen niet uit of je een jongetje of meisje bent,” zegt Jannet Vaessen, directeur en oprichter van Women Inc. “Dat is onze missie. Dat gaan we halen.” Haar zichtbare gedrevenheid verraadt niet dat ze er een kleine twintig jaar geleden helemaal niet op zat te wachten een organisatie voor emancipatie op te richten en te leiden. Sterker: ze wilde het niet.

“Ik had een bepaalde allergie voor waar het woord emancipatie destijds voor stond. Het was antiman, antihoofddoek, heel normatief. Dat stond me tegen.”

Haar leidinggevende bij de Cultuurfabriek, waar ze destijds maatschappelijke programma’s maakte, bleef pushen. Al was het Aart Jan de Geus, toenmalig minister van Sociale Zaken, die haar het laatste zetje gaf. Hij zei in 2003 dat de vrouwenemancipatie was voltooid en dat het kabinet daar geen geld voor hoefde uit te trekken.

Vaessen: “Dat was het startschot. Heel veel vrouwen klommen in de gordijnen en verenigden zich omdat ze verandering wilden. Mijn baas dacht: wie kan er goed dingen organiseren rondom maatschappelijke thema’s? Jannet.”

Vaessen stelde zich vragend op: hoe zit het nu eigenlijk met de loonkloof? Waarom vindt er zo traag verandering plaats? Waar komt die ongelijkheid vandaan?

“Pas toen ik op een onderzoekende manier naar emancipatie ging kijken, werd mijn interesse gewekt. Het is absurd dat ik me zo afkeurend opstelde tegen iets dat er ook voor mij is. Het was het frame dat me tegenstond. Iedereen is gebaat bij een samenleving met gelijke kansen en ik kan iets in gang zetten. Ik kan iets veranderen.”

De cursus ‘leer onderhandelen’

Vijftien jaar later somt de directeur in haar kantoor aan de Hoogte Kadijk met trots op waar Women Inc. aan heeft bijgedragen. Het partnerverlof is uitgebreid van twee dagen naar een week met daarbij nog vijf weken met 70 procent van het salaris. Er wordt onderzoek gedaan naar vrouwspecifieke aspecten binnen de gezondheidszorg, er is een vrouwenquotum.

“En mensen zijn zich ervan bewust dat er een probleem is,” zegt de directeur. “Je ziet veel bewegingen zoals Black Lives Matter en die zich bezighouden met lhbtq. Wij zoeken de gemeenschappelijke deler: wat alle bewegingen laten zien is dat we in een systeem zitten waarin in- en uitsluiting plaatsvindt en waarin mensen die niet tot de norm behoren benadeeld worden. Moet er geen minister van inclusiviteit komen?”

In de afgelopen jaren lobbyde Women Inc. bij de overheid voor verandering, organiseerde het masterclasses om mensen en organisaties te helpen bij hun weg naar inclusiviteit en lanceerde de organisatie verschillende tools, zoals een stijlgids voor inclusieve (beeld)taal.

Ook de organisatie zelf heeft zich ontwikkeld, legt de directeur uit. “Als we het bijvoorbeeld hebben over loonverschillen dachten we lang dat het kwam doordat vrouwen niet kunnen onderhandelen. Dat is een broodjeaapverhaal waar wij aan hebben meegewerkt. We gaven cursussen om te leren onderhandelen. Tot we ontdekten: hé, het is niet fix the women, het is fix the system. Er moet op een ander niveau wat veranderen, op macroniveau. De overheid moet in actie komen.”

De organisatie focust in haar jubileumjaar op de verkiezingen van 2021: er moet een gendervisie komen in het overheidsbeleid. “Kijk naar andere landen. Engeland, Finland, Duitsland, allemaal doen ze iets om een einde te maken aan de stereotype rolverdelingen tussen man en vrouw. Nederland heeft vrijwel niets over gendergelijkheid in beleidsstukken staan. Als het deze verkiezingen niet lukt, dan eet ik mijn schoen op.”

Het is geen grootspraak. Vaessen weet waarom de organisatie onder haar bewind morgen precies vijftien jaar succesvol is. “Wij brengen energie van verschillende mensen samen, dán gebeurt er iets.”

Minder sexy

Ze denkt terug aan de eerste debatavonden die ze organiseerde: zogenoemde zeepkistavonden, waar onderwerpen centraal stonden waarover iedereen een mening had. De emancipatie van kroeshaar bijvoorbeeld. Het wel of niet naar buiten treden met je geaardheid en economische onafhankelijkheid van vrouwen. Vaessen stelde zich op als een fly on the wall en zag hoe verschillende vrouwen van verschillende leeftijden en met verschillende achtergronden met elkaar het gesprek aangingen.

“Ik zag behalve verschillende meningen ook mensen die op diverse manieren opereerden.” Vaessen legt uit: er zijn clashers, die zijn compromisloos, staan altijd op de barricade en worden het meest gehoord, en er zijn verbinders die handelen vanuit professie. Ze kijken wat ze kunnen doen om ook maar een tiende van het uiteindelijke doel in de beleidsnota te krijgen. “Dat is misschien minder sexy, maar enorm belangrijk voor het systeem.” En er zijn ‘incorporate mensen’: mensen die op persoonlijk niveau bedenken welke bijdrage ze kunnen brengen. Bijvoorbeeld door hun kind anders op te voeden of hun partner te stimuleren voor een promotie te gaan.

Iedereen afzonderlijk in actie laten komen, werkt niet. “Als je alle drie de prikkels samenneemt, dan krijg je onze succesformule. Wij brengen de energieën samen en kunnen daardoor op macro-, meso- en microniveau iets veranderen.”