PlusUitleg
De rentes gaan weer omhoog, wat betekent dat voor ons spaargeld?
De tijd van negatieve rentes lijkt voorbij. Wereldwijd moet weer betaald worden voor geleend geld. Wie profiteert daarvan en wie betaalt de rekening? Vier vragen en antwoorden over de stijgende rente.
1. De rente stijgt, hoe kan dat nou?
Laten we beginnen te constateren dat er geen reden voor paniek is. De rente stijgt weliswaar, maar is nog steeds uitzonderlijk laag. De langjarige trend is nog altijd een dalende rente. Begin jaren 90 stond de rente voor een tienjarige staatslening nog op 8 procent. Sinds die tijd is die steeds verder gedaald tot 1,3 procent vandaag.
Rente is de prijs die je voor geld moet betalen. En die prijs is het resultaat van vraag en aanbod. Door de vergrijzing wereldwijd is er een enorm spaaroverschot ontstaan de laatste decennia. Het aanbod van geld is groter dan de vraag naar geld. Dus daalt de prijs van geld, de rente.
Centrale banken overspoelden de markten de afgelopen jaren met geld. Dat drukte de rente tot onder nul in Nederland en een aantal andere landen. Maar dat extra geld verdwijnt nu langzaamaan. En nu het economisch beter gaat neemt ook de vraag naar geld toe, voor investeringen door bedrijven bijvoorbeeld. Daarom stijgt de rente weer.
Daarnaast verhogen centrale banken wereldwijd de rente om de inflatie te bestrijden.
2. Wie profiteren van de hogere rente?
De banken en de pensioenfondsen. Banken halen een groot deel van hun inkomsten uit goedkoop geld lenen en duurder uitlenen. Dat verschil heet de rentemarge. Goedkoop lenen lukte wel, duur uitlenen niet. Dat tastte het verdienmodel aan. Nu de rente stijgt, kunnen ze hun klanten weer hogere rente rekenen en de rentemarge vergroten.
De pensioenfondsen profiteren op een indirecte manier. Hoe hoger de rente is, hoe minder geld ze in kas hoeven te houden voor toekomstige pensioenen. Dat betekent dat de pensioenen sneller en meer verhoogd kunnen worden. Veel fondsen verwachten dit jaar de pensioenen (een beetje) te kunnen verhogen. Voor veel fondsen is dat voor het eerst in zeker tien jaar.
3. Krijg ik nu ook weer rente op mijn spaargeld?
Die kans is klein. De rente op deposito’s, waarmee je geld voor langere tijd vastzet, is wel aan het stijgen. Maar voor tien jaar vast krijg je nog geen procent rente. Op spaargeld dat vrij opneembaar is, de bulk met 347 miljard euro, vergoeden banken nog steeds nauwelijks tot geen rente. Dat komt omdat banken dat geld verplicht moeten stallen bij de Europese Centrale Bank (ECB). De banken moeten daar rente over betalen. Dus spaargeld kost de banken nog steeds geld.
De ECB heeft inmiddels aangegeven de rente in ieder geval naar nul te brengen. Maar ook dan zal er naar verwachting geen hogere spaarrente komen. Pas als de ECB de rente verder verhoogt, is er kans dat spaarders weer rente krijgen.
4. Wie heeft nadeel van de hogere rente?
Simpel gesteld: burgers en bedrijven. Laten we met de beleggers beginnen. Sinds de rente aan het begin van dit jaar fors begon te stijgen, zijn de aandelenmarkten ingezakt. Op obligatiemarkten was het een bloedbad, duizenden miljarden aan waarde is verdampt. Dat betekent dat beleggers een stuk minder rijk zijn dan pakweg vijf maanden geleden.
En de rente op leningen stijgt. Sommige hypotheekrentes zijn bijvoorbeeld verdrievoudigd de afgelopen maanden. Hoe hoger de rente, hoe minder hypotheek iemand kan krijgen en dat kan de huizenprijs onder druk zetten. Bij een stijgende huizenprijs voelen consumenten zich rijker en geven ze gemakkelijker geld uit. Bij dalende huizenprijzen gebeurt het omgekeerde. De hogere rente kan zo de economische groei beïnvloeden.
Voor bedrijven wordt geld lenen voor investeringen duurder. Dat kan er toe leiden dat bepaalde investeringen niet doorgaan, omdat het qua kosten niet meer uit kan. Dat is dan weer nadelig voor de economische groei. Aan de andere kant zullen nauwelijks rendabele bedrijven sneller omvallen. Daarmee komt er ruimte voor meer efficiënte bedrijven om te groeien. En er komt extra personeel beschikbaar wat ook weer goed is voor de economische groei.
