Cruciale dagen voor asielboot in Velsen-Noord: mag het schip met 1000 bewoners langer blijven?

De burgemeester van Velsen staat voor een hels dilemma. Houdt hij woord en moet de asielboot met zo’n 1000 asielzoekers de gemeente verlaten? Of zwicht hij voor de druk van de staatssecretaris en mag het schip nog eens zes maanden blijven liggen? Deze dagen zijn cruciaal in Velsen.

Wat zich in Velsen afspeelt, is geen uitzondering. Veel Nederlandse gemeenten worstelen met de asielcrisis. Er is een schreeuwend tekort aan opvangplekken. De plekken die er zijn, zijn van tijdelijke aard. Ze worden aan de inwoners ‘verkocht’ voor zes maanden. En als blijkt dat de opvang goed verloopt, zoals in Velsen, vraagt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers om verlenging. Dat stuit inwoners, maar ook gemeentebesturen, tegen de borst.

Geen overlast, wel protest

Dat heeft, over het algemeen, niets te maken met de asielzoekers zelf. Op de meeste plekken verloopt de opvang van met name Syriërs, Afghanen en Turken geruisloos. Ook als er vooraf protest was, zoals in Velsen. En vooropgesteld: niemand wil eenzelfde situatie als afgelopen zomer, toen honderden vluchtelingen buiten sliepen voor de poorten van het aanmeldcentrum in Ter Apel. Toch is verlenging voor diverse gemeenten geen optie.

Zo sloot Waddinxveen onlangs de crisisnoodopvang in de gemeentelijke tennishal na vijf maanden. Kamers, bedden en vloeren werden weer weggehaald. “Ik vind echt dat je je aan je woord moet houden,” aldus de burgemeester over de sluiting. “Van meet af aan heb ik de bewoners steeds aangegeven: beste mensen, de crisisnoodopvang is tijdelijk.” Inmiddels is 25 kilometer verderop, in Leiden, een kantoorpand omgebouwd tot asielzoekerscentrum. Daar kunnen maximaal 340 vluchtelingen de komende vijf jaar onderdak krijgen.

Kleiner riviercruiseschip

De burgemeester van Velsen, Frank Dales, hangt eenzelfde beslissing boven het hoofd. Een die hij samen met zijn wethouders eigenlijk al had gemaakt: geen verlenging. Want het college had een afspraak met de inwoners: zes maanden en niet langer. Het was de meerderheid in de gemeenteraad die eind januari opperde om tóch een raadpleging onder de inwoners van Velsen-Noord te doen, omdat onder meer de geluiden uit het dorp zo positief zijn.

Inmiddels hebben de inwoners gesproken, via fysieke bijeenkomsten in het dorp en een online vragenlijst. Op de 4259 verstuurde uitnodigingen reageerde ruim 28,5 procent. Daaruit valt te concluderen dat 1217 inwoners het noodzaak vonden om hun mening te geven, maar het onderwerp bij het merendeel niet leeft. Of ze wisten simpelweg het antwoord op dit helse dilemma niet te geven.

Vrijdag wordt bekend wat de inwoners stemden, wat het voorgenomen besluit van het college is en welke alternatieve locaties in beeld zijn voor de vluchtelingen van wie de kinderen in de buurt naar school gaan. De gemeente wil hen op een kleiner riviercruiseschip opvangen.

Niet aan de slag

Een ding is zeker: de bewoners op de 202 meter lange veerboot Silja Europa aan de kade in Velsen-Noord zijn niet bezig met de gemeentelijke politiek. Ze zijn wel geïnformeerd via een brief die in zeven talen in de lift hangt. Maar na de zware reis die ze hebben gemaakt, zijn de meesten allang blij met een kamer. Ook al zijn de ‘suites’ op het Estlandse vaartuig niet groot en hebben niet alle kamers ramen. Dit is de hemel, hoor je ze zeggen. “Alhamdoelillah.” Godzijdank.

_{[Het verhaal gaat verder onder de foto]}

Ook de 28-jarige Hozan Adlo is ‘happy’. Samen met zijn vrouw en zoon vluchtte hij uit Syrië. Via Irak, Iran, Turkije en Griekenland kwamen ze in Nederland terecht. Ze hebben een hut op dek 11, de etage voor gezinnen. Dek 9 en 10 zijn alleenstaande mannen, dek 5 voor vrouwen. Overdag kijken ze televisie, doen kaartspellen en leren ze Nederlands via video’s op YouTube. De 2-jarige Aram kan zijn ei kwijt in de binnenspeeltuin.

Het liefst zou Adlo in Nederland aan de slag gaan als automonteur, zoals hij in zijn geboorteland deed. Ook de naastgelegen staalproducent Tata Steel staat te springen om mensen. Maar de wet laat het niet toe zolang de asielzoekers geen verblijfsvergunning hebben. Tot die tijd staan groepjes mannen uit verveling te roken op dek 6. Anderen hangen boven hun telefoonscherm, sporten op het autodek of wassen hun kleding in daarvoor ingerichte zeecontainers.

Kruiden voor de smaak

Waarom de nieuwe bewoners geen ritje naar Beverwijk maken met de daarvoor gefaciliteerde touringcar? Het is er te duur, is de reactie. Van de 12,95 euro leefgeld die asielzoekers per week krijgen, kunnen ze niet veel kopen. Op één populair ding na: een potje gedroogde kruiden. Het pronkt op verschillende tafels in het buffetrestaurant van de Silja Europa. Want als ze gezamenlijk één tekortkoming van de opvang moeten noemen, is dat het smaakloze eten. Ze missen de kruiden uit hun thuisland.

Het is ook niet niks voor de medewerkers van de twaalf verdiepingen tellende veerboot. Normaal hebben ze maximaal 3750 passagiers die tijdelijk aan boord zijn tijdens de reis tussen Tallinn en Helsinki, de hoofdsteden van Estland en Finland. Nu hebben ze bijna duizend bewoners die zes maanden lang dag in dag uit op het schip verblijven.

Inwoners en gemeenteraad

Hoewel de boot voor anker ligt, is de kapitein nog steeds de baas. Hij stuurt zo’n zeventig bemanningsleden aan die verantwoordelijk zijn voor de catering, schoonmaak en techniek. Om de drie maanden wisselt de samenstelling, net als wanneer ze op zee varen. Of dat niet gek is, werken op een boot die aan de kade ligt? “Nee, ik doe hetzelfde werk en krijg ervoor betaald,” vertelt een Roemeens bemanningslid.

Of hij vanaf half april weer op de Finse Golf vaart, hangt af van de burgemeester van Velsen. In aanloop naar zijn besluit, doet Dales geen interviews meer. Het woord is nu aan de inwoners en de gemeenteraad, liet hij weten via zijn woordvoerder. Een ding is zeker: de kwestie is hem niet in de koude kleren gaan zitten. “Ik ga er al weken mee naar bed,” zei hij eerder tegen deze krant.