College Rechten van de Mens: overheid moet klimaatdemo niet verhinderen, maar faciliteren
Het demonstratierecht staat ‘ernstig onder druk’ door het aanhouden van klimaatactivisten die opriepen tot de blokkade van de A12, oordeelt het College voor de Rechten van de Mens dinsdag. ‘De overheid moet demonstraties faciliteren,’ benadrukt het mensenrechtencollege.
“Inzet van strafrechtelijke instrumenten om de organisatie van een demonstratie te verhinderen, is een extreem zwaar middel dat niet makkelijk te rechtvaardigen valt,” stelt het College, dat door de regering bij wet is ingesteld om de rechten van de mens en de naleving ervan te bevorderen.
Volgens het College lijkt het er bovendien op dat er met twee maten gemeten wordt. Klimaatactivisten en Black Lives Matteractivisten worden ‘onevenredig hard aangepakt’ in vergelijking met andere demonstranten, zoals die van Farmers Defence Force. Dat er voorafgaand aan de blokkade op de A12 meerdere klimaatactivisten werden opgepakt, wijst daar ook op, aldus het College.
“Het College onderstreept dat de overheid demonstraties moet faciliteren. Het opleggen van beperkingen mag alleen als dat echt noodzakelijk is en moet gebeuren op de minst ingrijpende manier.” Het College stelt dat dit bij de demonstratie van afgelopen zaterdag niet het geval was.
Verlammend effect
Burgemeesters moeten zich onthouden van het verbieden van demonstraties als de organisatie ervan vooraf met de politie afspraken maakt over de vorm, omvang, locatie en het tijdstip. De politie kan dan toezien op de veiligheid van de demonstranten, het verkeer omleiden en de demonstranten beschermen tegen eventuele gewelddadige acties van anderen.
Het College wijst ook op het chilling effect dat uitgaat van preventief arresteren, verhoren en vervolgen van organisatoren van demonstraties. Van dergelijk handelen van politie en het Openbaar Ministerie kan ‘een verlammend effect uitgaan: anderen kunnen hierdoor ervan weerhouden worden om hun recht op vrijheid van meningsuiting en vreedzaam protest uit te oefenen’.
Ook is het adviescollege kritisch op het arresteren van twee journalisten die aanwezig waren bij het protest van Extinction Rebellion op de A12 van afgelopen zaterdag. “De overheid moet hun bescherming zien als onderdeel van een goede facilitering van het demonstratierecht.” Ook bij eerdere demonstraties van de klimaatactieclub werden journalisten gearresteerd.
Eerder was ook Amnesty International kritisch op het optreden van politie en openbaar gezag tijdens de demonstratie van Extionction Rebellion.
