Collectief Bosnian Girl: ‘Srebrenica hoort bij onze geschiedenis’

Vier Bosnisch-Nederlandse vrouwen vragen als collectief Bosnian Girl structurele aandacht in Nederland voor de genocide in Srebrenica, ­zaterdag 25 jaar geleden.

Het begon met nieuwsgierigheid naar elkaar. Vier jonge vrouwen met een Bosnische achtergrond, actief in de Nederlandse culturele en maatschappelijke sector. Architect Arna Mackic, filmmaker Ena Sendijarevic, theaterregisseur Daria Bukvic en beleids­medewerker Emina Cerimovic besloten anderhalf jaar geleden samen af te spreken.

Toen ze elkaar, vlak voor de 24ste herdenking van de genocide in Srebrenica, op een terras spraken, ­signaleerden ze dat er voor die ­herdenking maar weinig aandacht was in Nederland; en dat die op de schouders lag van een klein groepje nabestaanden en slachtoffers.

“We dachten: ze hebben hulp nodig,” zegt Sendijarevic (33), “Deze genocide op meer dan achtduizend Bosnische moslimmannen en -jongens die onder bescherming stonden van het Nederlandse VN-bataljon Dutchbat, dreigt hier te worden vergeten, terwijl het de grootste genocide in Europa was sinds de Tweede Wereldoorlog. En die speelt ook in de Nederlandse geschiedenis zo’n belangrijke rol.”

Daarom lanceerden ze de campagne Srebrenica is Nederlandse geschiedenis. Hoogste tijd, vinden ze, dat de ­genocide in Srebrenica een permanent deel gaat uitmaken van het ­collectieve Nederlandse bewustzijn.

Geschiedenisonderwijs

Ze hebben een manifest opgesteld waarin drie doelen worden geformuleerd. Ten eerste de totstandkoming van een permanent nationaal monument in Den Haag, ten tweede een structurele financiële bijdrage vanuit de overheid voor de jaarlijkse nationale herdenking en ten derde meer aandacht voor de genocide in het ­Nederlandse geschiedenisonderwijs, waarbij de gebeurtenissen belicht worden vanuit verschillende perspectieven.

Fotografe Robin de Puy maakte voor de campagne 25 portretfoto’s van 25-jarige Bosnische Nederlanders, die vanaf vandaag op het Plein in Den Haag te zien zijn. Naast dit tijdelijke fotomonument bestaat de campagne uit een online platform. Hierop presenteert Bosnian Girl een korte campagnefilm, filmprogramma’s in samenwerking met het Idfa en Eastern Neighbours Film Festival en verschillende publicaties over ­Srebrenica. Ook is er een petitie via srebrenica­isnederlandsegeschiedenis.nl.

De naam van hun collectief ontleenden ze aan de tekst die een Dutchbatter schreef op de muur van de VN-compound in Potocari – de plek waarvandaan de inwoners van Srebrenica door de Bosnische Serviërs werden ‘geëvacueerd’ en waar tegenover nu de begraafplaats met de ­eindeloze witte zuilen ligt. ‘No teeth…? A mustache…? Smel like shit…? Bosnian girl’.

Krachtig beeld

Sendijarevic: “Kunstenares Sejla Kameric heeft die tekst over een foto van zichzelf geplaatst waarop ze heel krachtig de camera inkijkt. Het was in 2003 een guerrillacampagne in Sarajevo, die veel aandacht en navolging heeft gekregen. We dachten: wat kunnen we doen in de geest van dat kunstwerk?’ Want als het over Srebrenica gaat, worden daarbij altijd de beelden getoond van de weeklagende moeders.”

“We staan volledig achter ze, maar altijd worden zij in hun grootste lijden getoond. Waarom niet een krachtig beeld, waaraan je zelf ook kracht kunt ontlenen. Dáár begon het vonkje; en een jaar later is het een uit de kluiten gewassen campagne.”

“Wij willen een structurele herdenking met steun van de Nederlandse overheid. Niet alleen als het 25 jaar geleden is. We willen een Srebrenicaherdenking die net zoals die van de Holocaust geïntegreerd is in ons ­herdenkingssysteem. Die verantwoordelijkheid willen we op ons ­nemen als vrouwen die actief zijn in het Nederlandse medialandschap. We willen onze frustratie omzetten in activisme.”