ChristenUnie-leider Segers is bereid te praten over minder migranten: ‘Hoeveel mensen kan Nederland aan?’

Een deur die altijd open staat is niet gastvrij maar onveilig, vindt Gert-Jan Segers. “Gastvrij betekent dat iemand voor een dichte deur staat, aanklopt en vraagt: ‘mag ik hier binnenkomen’. En dan doe je de deur open en zie je: die heeft een goed reden om hier binnen te komen, die heeft ons nodig, die kun je binnenlaten. Maar gastvrijheid impliceert ook dat je moet kunnen zeggen: nu doe ik de deur dicht, voor deze persoon is geen ruimte. Daarom moet je de hand aan de klink houden.”

Segers weet: inperking van migratie, en dan met name asielzoekers, ligt gevoelig in zijn partij. Op congressen wordt – ook zaterdag weer – gepleit voor een barmhartiger asielbeleid. Toch valt er met hem over te praten, iets wat VVD-leider Mark Rutte zal verwelkomen. Die heeft zijn achterban moeten beloven zich in te spannen om de instroom te verlagen. Maar Segers stelt wel voorwaarden. En hij wil eerst iets rechtzetten.

Het stoort Segers dat migratie de coalitie vaak in twee kampen verdeelt: VVD en CDA versus D66 en de ChristenUnie. Armpje drukken, noemt hij dat. “Het beeld is nu: de ene kant wil minder migratie en andere partijen zeggen: kom allemaal maar binnen. Dat is primitief.”

Hij wil ‘legitieme vragen stellen’. “Wat voor migratie hebben we, hoe willen we het en hoeveel mensen kan Nederland aan? Migratie overkomt ons te vaak en is te weinig de uitkomst van politieke keuzes.”

Is migratie al snel asiel?

“Jaarlijks komt er een stad ter grootte van Deventer bij. Maar in die ‘stad’ is maar een wijkje gevuld met vluchtelingen. De bulk wordt gevormd door arbeidsmigranten. Ik was recentelijk in de Haagse wijk Transvaal. Daar leefden 17 arbeidsmigranten op 75 vierkante meter. Dit is de grootste migratiestroom. Het zijn vaak mensen die slecht gehuisvest zijn, minder verdienen, gedreven door werkgevers die goedkope arbeiders willen. En zodra dat niet meer profijtelijk is, trekken ze hun handen ervan af.”

Maar dat zijn niet de mensen die op een grasveldje in Ter Apel liggen.

“Maar het is niet humaan. Niet humaan onder welke slechte omstandigheden arbeidsmigranten moeten slapen en werken. Niet sociaal als lusten voor werkgevers zijn en lasten voor de samenleving. Het is begonnen met Rutte, die als staatssecretaris van Sociale Zaken zei dat er op termijn 44.000 arbeidsmigranten hier naartoe zouden komen. Het zijn er nu 800.000. Dat gaat toe naar 1.200.000.”

Dat is geen stad als Deventer meer, maar Amsterdam. Hoe kan het dat er 2500 malafide uitzendbureaus actief kunnen zijn? Dat lijkt op georganiseerde misdaad.

“Dit is het laatste bolwerk van het neoliberalisme. Een arbeidsmarkt waarin water altijd naar laagste punt stroomt. Dat het loont om mensen slecht te betalen, slecht te huisvesten.”

Dus met de ChristenUnie valt best te praten over beheersen van migratie, maar niet als het alleen maar over asiel gaat?

“Oók asiel. Ook daar moet je kunnen bepalen wie er wil en wie er niet binnenkomen. Waar ik bang voor ben, is dat we heel snel gaan praten over maatregelen die pestmaatregelen zijn: als je de procedure maar moeilijk genoeg maakt, juridisch uitkleedt, barrières opwerpt, dan heeft dat een afschrikkende werking. Dan gaan we in de ditjes en datjes van het asielbeleid winkelen en dan voorzie ik dat er heel snel verzuring plaatsvindt in dat politieke debat. Dan wordt het geen vruchtbaar debat.”

Is het vertragen van gezinshereniging, waar u in augustus in de asieldeal moest instemmen, ook zo’n pestmaatregel?

“Dat zijn een paar procentjes van een klein percentage. Dat zijn niet de grote aantallen.”

Moet iedere Eritreeër hier wel asiel krijgen? Door het categoriaal asielbeleid mogen asielzoekers uit sommige landen hier bijna altijd blijven.

“Dat kan in geval van oorlog wel legitiem zijn. Want je weet dat het niet veilig is. Maar naar inwilligingsverhoudingen kun je kijken; óók in vergelijking met andere landen. Vind ik niet bij voorbaat verkeerd, al gaat dit óók niet om grote aantallen. Maar waar ik voor wil waken is dat dat de bliksemafleider is.”

Wat moet er dan wel?

“We moeten inzetten op Europees migratiebeleid, Europees asielbeleid. Onze grenzen moeten inderdaad beschermd worden, maar dan wel de buitengrenzen. We hebben te lang onmenselijke opvang op Griekse eilanden gehad. Je ziet dat die niet werkt. Je zult tot opvang aan de randen van het continent moeten komen. Maar het moet humaan zijn. En wacht niet tot Hongarije het ermee eens is. Bouw dan tenminste aan een coalitie van landen die wél willen reguleren.”

En voor arbeidsmigranten?

“Daar zie je dat het ‘geloofsartikel’ vrij verkeer van mensen belangrijker is dan de sociale gevolgen van arbeidsmigratie. Ik vind dat niet terecht. Wij zouden het liefst toe willen naar een tewerkstellingsvergunning. En mocht dat een brug te ver zijn, dan moet je met landen aparte overeenkomsten sluiten. Bijvoorbeeld met Baltische landen: zij doen er alles aan om hun jonge mensen daar te houden. Hoe kunnen we voorkomen dat samenlevingen daar niet ontwricht raken en er hier geen tweedeling komt.”

D66 is mordicus tegen het inperken van vrij verkeer van personen en stelt zelfs dat er méér arbeidsmigranten nodig zijn.

“D66 is een sociale partij. Wat er nu gebeurt, kunnen ze niet sociaal vinden. We hoeven niet meteen het hele vrije verkeer overboord te gooien, maar wel ruimte bieden om afspraken te maken.”

Europese molens draaien traag...

“We hebben een premier met een lange staat van dienst. Hij heeft groot gezag. Zet dat in. Hij moet zijn gewicht inzetten om de belofte die hij aan zijn congres heeft gedaan waar te maken. Ik denk dat hij dat kan.”

Dat doet hij nu niet?

“Ik moet constateren dat dat tot nu toe niet is gebeurd. Er is altijd iets urgenters, iets actuelers. Maar willen wij voorkomen dat dit een politieke prestigestrijd wordt die alleen maar tot verzuring leidt, met kleine pestmaatregelen, dan moet je een grotere stap zetten.”

Het kabinet praat al in een klein clubje over deze vragen. Uw minister Carola Schouten zit daarbij. Wat verwacht u?

“Ik heb geen idee. Ik zit niet bij die gesprekken in het Catshuis.”

Nu doet u net alsof het een hobbyproject is. Daar wordt óók gesproken over een ‘beleidsmatig richtgetal’, hoeveel nieuwkomers kan Nederland aan? De coalitie moet daar toch ook wat van vinden?

“Het moet natuurlijk ook ‘landingsrechten’ krijgen in de coalitie. Zo’n getal is voor ons zeker bespreekbaar – ik ga geen aantal noemen nu – dan hou je rekening met de sociale en culturele draagkracht van het land, daar kun je op plannen. Als het maar geen quotum wordt. Zo van: 20.000 en nummer 20.001 is een Iraanse bekeerling. Jammer, sorry, het quotum is vol. Voor die bekeerling uit Iran en de homo uit Saoedi-Arabië moet altijd plek zijn. Die beschaving wil ik hooghouden.”