Cardioloog Yolande Appelman is gespecialiseerd in het vrouwenhart: ‘Bij vrouwen met pijn op de borst is vaak wel degelijk iets aan de hand’

Artsen ontdekken steeds meer over het vrouwenhart, maar volgens cardioloog Yolande Appelman kan er nog een tandje bij. ‘Patiënten moeten zich niet met een kluitje in het riet laten sturen.’

De derde druk van het boek Het vrouwenhart: van ischemie naar preventie, die onlangs verscheen, lijkt eigenlijk helemaal niet meer op de tweede druk uit 2017. “Het is echt veel dikker en inhoudelijk beter geworden. Toen we het schreven, merkten we dat er veel kennis bij is gekomen. Daar mogen we trots op zijn,” zegt Yolande Appelman, interventiecardioloog bij Amsterdam UMC, die zich heeft gespecialiseerd in het vrouwenhart.

Nog maar een paar jaar geleden werden vrouwen met pijn op de borst vaak zonder diagnose weggestuurd. Met een röntgenbuis werden de kransslagaderen gecheckt, maar eigenlijk bleek in de meeste gevallen dat daar helemaal niets aan mankeert. “We zagen open kransslagaderen bij de hartkatheterisatie, dus die vrouwen kregen te horen dat hun hart in orde was. Maar ze hielden wél klachten,” zegt Appelman. Met als gevolg dat deze patiënten terug bleven komen.

Intussen weten artsen veel beter wat deze vrouwen dan wel mankeren. Ze hebben bijvoorbeeld veel vaker dan mannen last van spasme in de kransslagaderen, waardoor die samenknijpen. Ook staan microvaten niet altijd goed open. Appelman: “Dat zie je niet bij een hartkatheterisatie, maar kunnen we met aanvullende tests zien. Ik heb vrouwen bij me gehad die tot tranen toe waren geroerd, omdat ze eindelijk een diagnose hadden. Ze kregen tot die tijd te horen dat het tussen hun oren zat, konden soms niet eens meer werken.”

Zwangerschapssuiker

Ook blijken zwangerschapssuiker of een te hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap later hart- en vaatziekten te kunnen veroorzaken. “We denken na een bevalling nog te vaak: mooi, de klachten zijn weg. Nee, deze vrouwen moeten we blijven controleren.” Want juist een gecompliceerde zwangerschap kan grote impact hebben op het vrouwenhart. Sommige vrouwen krijgen na de bevalling een acuut hartinfarct, doordat er scheurtjes in de vaatwand van de kransslagader ontstaan en de bloedstroom wordt geblokkeerd. “Het gebeurt gelukkig niet heel vaak, maar als het gebeurt is de impact enorm. Deze vrouwen zijn nog ontzettend jong. Dotteren moeten we bij deze patiënten vooral niet doen, maar wat dan wel? Daar doen we onder meer in Amsterdam UMC onderzoek naar.”

Dat is het punt dat Appelman wil maken: ja, het stellen van een diagnose gebeurt nu vaker. Maar nog steeds weten artsen veel meer over het mannen- dan over het vrouwenhart. Want hoe komt het dat vrouwen vaak andere hartklachten krijgen? En hoe moeten die worden behandeld? “Er zijn nog veel losse eindjes. Onderzoeken richten zich nog steeds meer op mannen, vrouwen doen vaak onvoldoende mee aan studies. Als we in dit tempo doorgaan, sukkelen we nog wel 25 jaar door met onderzoek naar het vrouwenhart.”

Gemiste kans

Dat is een gemiste kans, vindt Appelman. Want met wat meer geld voor onderzoek naar sekseverschillen in de gezondheidszorg valt er volgens haar een wereld te winnen. Bovendien kan de medische wereld zelf ook stappen zetten. Want bij vrouwen met pijn op de borst is wel degelijk vaak iets aan de hand. Zeker na de overgang groeit het risico op hart- en vaatziekten. “We hebben nu echt meer kennis over het verschil tussen mannen en vrouwen. Een deel van de artsen weet dat, maar een ander deel nog niet. Patiënten moeten zich niet met een kluitje in het riet laten sturen.”

Al kunnen en moeten patiënten daar zelf ook een steentje aan bijdragen, zegt de cardioloog. “We weten inmiddels ook dat veel klachten ontstaan door leefstijl,” aldus Appelman. “Rokende vrouwen krijgen eerder een hartinfarct dan rokende mannen. Suikerziekte wordt bij vrouwen vaak later ontdekt, waardoor er groter risico is op hart- en vaatziekten. Het helpt echt om je gezondheid serieus te nemen.”

Yolande Appelman & Jeanine Roeters van Lennep:
Het Vrouwenhart: Van ischemie naar preventie,
Bohn Stafleu van Loghum, € 29,95.