Bijna 20.000 achtstegroepers krijgen een verkeerd toetsadvies
Bijna 20.000 achtstegroepers hebben op basis van hun eindtoets een te hoog of te laag advies gekregen. Meestal viel dat door een rekenfout te hoog uit.
Bij 11 procent van alle leerlingen is een verkeerd advies gegeven. Dat blijkt uit een brief die het ministerie van Onderwijs naar middelbare scholen heeft gestuurd.
Het gaat om alle andere toetsen dan de centrale eindtoets, voorheen bekend als de citotoets. Van de commerciële toetsen IEP, Route 8, AMN en DIA kloppen de scores weliswaar, maar werden de bijbehorende adviezen niet goed berekend. Er kwamen signalen binnen over opvallende toetsadviezen. Daarop werd een onderzoek gestart.
Eindtoetsen
Ruim 178.000 leerlingen in het laatste jaar van de basisschool maakten in april één van de eindtoetsen. Meer dan 75.000 legden een commerciële toets af. Van alle groep 8'ers hebben er 18.288 een te hoog advies gekregen, 1566 te laag. Alleen leerlingen die praktijkonderwijs of vmbo basis op hun uitslagenformulier zagen staan, hebben kans dat dat advies te laag is. Zij hadden eigenlijk vmbo basis/kader moeten krijgen.
Hoewel de leerlingen vóór het maken van de toets al een schooladvies van hun meester of juf kregen, kan dat nog worden bijgesteld als ze op de eindtoets hoger scoren.
Deze fout heeft vooral impact op de leerlingen die een hoger toetsadvies kregen. Hoewel de leerlingen vóór het maken van de toets al een schooladvies van hun meester of juf kregen, kan dat nog worden bijgesteld als ze op de eindtoets hoger scoren. Die leerlingen hoorden op 15 mei de uitslag en waren blij dat ze tóch een beter advies kregen na de toets. Op sociale media zijn de joelende berichten van trotse ouders te vinden. Zij hebben bijvoorbeeld zwart op wit dat hun kind geen vmbo-t maar havo aankan of geen havo maar vwo.
Hoewel een deel van de achtstegroepers nog op een gesprek over een aanpassing van het schooladvies wachtte, hadden anderen al groen licht om tóch een niveau hoger te proberen. Die bijstellingen blijken echter onterecht. Dat kan al gevolgen hebben voor de aanmelding van leerlingen op middelbare scholen.
Rekenfout
Er blijkt een rekenfout te zijn gemaakt. Om het niveau van alle toetsen gelijk te trekken en een passend advies te kunnen geven, worden alle vragen tegen elkaar afgewogen. De uiteindelijke scores worden na die weging pas bepaald. De toetsaanbieders doen dat niet zelf, maar door de Expertgroep Toetsen PO, een onafhankelijk adviesorgaan van het ministerie van Onderwijs. Daar is de rekenfout gemaakt, waardoor de adviezen van de IEP, Route 8, AMN en DIA per ongeluk te hoog zijn uitgevallen. ‘De toetsaanbieders treft geen blaam’, zo valt er in de brief te lezen.
Minister Arie Slob (Onderwijs) betreurt de fout. “Dit is een buitengewoon vervelende situatie, in eerste instantie natuurlijk vooral voor de geraakte groep 8-leerlingen en hun ouders, maar ook voor alle leerkrachten en scholen die hierbij betrokken zijn. Zowel de basisscholen die de schooladviezen opstellen en nu mogelijk een tweede keer moeten heroverwegen, als de middelbare scholen die leerlingen mogelijk anders moeten plaatsen.”
Flinke uitschieters
Op sociale media spraken groep 8-leerkrachten de afgelopen dagen al hun verbazing uit over de ‘bizar’ hoge resultaten van hun leerlingen. Zij constateerden dat de leerlingen gemiddeld bijna een havo-advies haalden, terwijl meer dan de helft van de achtstegroepers naar het vmbo gaat. De leraren spreken van ‘flinke uitschieters’ onder de leerlingen en concluderen dat de norm dit jaar wel erg ‘soepel’ is. Eén leerkracht meldt zelfs dat de helft van haar klas hoger dan het advies scoorde. Een aantal heeft geen enkele leerling met een lager resultaat.
Ook het ministerie van Onderwijs ontving dergelijke klachten en besloot een onderzoek in te stellen. De ‘opvallende’ toetsadviezen waren afzonderlijk wel te verklaren, maar het waren er te veel. Ouders en scholen worden de komende dagen verder geïnformeerd over hoe deze fout wordt hersteld. Sommige adviezen die al naar boven zijn bijgesteld, moeten worden teruggedraaid.
De leraren vrezen voor ‘pittige’ gesprekken met ouders. Want wat als ze het advies niet naar boven willen bijstellen, omdat ze denken dat de leerling het helemaal niet aan kan? Sinds afgelopen weekend is op het ministerie van Onderwijs spoedoverleg gevoerd. De basis- en middelbare scholen zijn zojuist geïnformeerd. De website van aanbieder Route 8 ligt er al uit.
Teleurgesteld
GroenLinks noemt de fout ‘heel vervelend’ en heeft een debat aangevraagd. “Kinderen en ouders weten nu niet waar ze aan toe zijn. En ze zijn teleurgesteld omdat eerder hun advies naar aanleiding van de eindtoets juist naar boven is bijgesteld,” reageert Kamerlid Lisa Westerveld. De partij eist dat de minister zo snel mogelijk duidelijkheid biedt aan de kinderen, ouders en scholen. Ook wil ze een discussie over de waarde van de eindtoets. Westerveld: “Die weegt zo zwaar in het eindoordeel van basisscholen en is zo bepalend voor de toekomst van jonge kinderen. Moeten we dit nog willen?”
Ook D66-Kamerlid Paul van Meenen is ontstemd. “De toets levert al te veel stress op. Het schooladvies is bepalend en dat is maar goed ook.”
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Slob dat dit incident bewijst dat de huidige manier van adviseren ‘buitengewoon complex en daarmee kwetsbaar is’. De minister was al van plan het systeem aan te passen, maar laat het incident nu eerst onderzoeken. Voor de zomer hoopt hij de informatie te hebben.
VO-raad en PO-raad: ‘vo-scholen volgen advies basisscholen’
De sectororganisaties VO-raad en PO-Raad betreuren de gang van zaken, staat op de site van laatstgenoemde. Het is niet alleen erg vervelend voor een grote groep leerlingen en hun ouders, maar ook voor de leerkrachten, aldus de PO-raad.
“De leerkrachten zullen een bijstelling van het schooladvies opnieuw moeten heroverwegen. Voor de vo-scholen blijft onverminderd gelden dat zij het advies van de basisschool volgen. Indien een basisschool een reeds eerder afgegeven eindadvies bijstelt, laat de basisschool dit aan de vo-school waar de leerling is ingeschreven weten.”
De overgang van leerlingen van de basis- naar de middelbare school is een belangrijk moment in de ontwikkeling van een kind, benadrukt de PO-raad. “Om de kans op fouten hierbij te beperken, pleiten PO-Raad en VO-raad voor één toezichthouder op de eindtoetsen. Nu zijn te veel verschillende partijen betrokken bij de totstandkoming van een eindtoetsadvies. Als dit niet mogelijk is, zou het aantal eindtoetsen weer moeten worden beperkt tot één toets.”
