‘Baliejihadist’ moet 15 jaar cel in voor rol in Syrische burgeroorlog

De rechtszaak tegen de twee Syrische broers is een van de opvallendste terrorismezaken in Nederland van de afgelopen jaren. Aziz (35) en Fatah (44) A. ontvluchtten beiden de Syrische burgeroorlog, kregen asiel in Nederland maar moeten nu jarenlang de cel in vanwege hun eigen aandeel in die oorlog.

Ze hadden, volgens de rechtbank, allebei tussen 2011 en 2014 een leidinggevende rol gehad in de jihadistische en terroristische strijdgroep Jabhat al-Nusra. “Mede door toedoen van deze organisatie is de hele Syrische samenleving in die periode volkomen ontregeld geraakt en zijn vele mensen op de vlucht geslagen.”

De Balie

De zaak kwam aan het rollen toen Aziz in 2017 aanwezig was bij een discussiebijeenkomst over de Syrische oorlog in het Amsterdamse debatcentrum De Balie. Hij werd daar door andere Syriërs herkend, zij vertelden de politie dat Aziz in zijn tijd in Syrië jihadist was. Het leven dat de Syriër in Amsterdam leidde, was totaal anders: hij werkte in een restaurant, bezocht festivals, rookte joints en had meerdere vriendinnen, onder wie de Nederlandse journaliste Ans Boersma. Zijn broer Fatah woonde met zijn gezin in Bergeijk en had een broodjeszaak in Eindhoven.

In 2018 werden Aziz en zijn broer Fatah toch opgepakt. Sindsdien zitten ze vast. Justitie stelt dat Aziz een leidinggevende rol heeft gespeeld bij Jabhat al-Nusra. Een groep die veel aanslagen in Syrië op het geweten heeft. “Aziz heeft een niet te onderschatten rol gespeeld in het drama dat zich afspeelt in Syrië. Hij was lid van een terroristische organisatie en speelde een rol in verschillende aanslagen in Syrië,” stelde het Openbaar Ministerie eerder in de zaak. “Die aanvallen waren erop gericht aanhangers van het regime om het leven te brengen, zonder aanzien des persoons.”

Zelf gemarteld en gemoord

Aziz kende andere leiders van de groep van voor de burgeroorlog, toen ze samen, als tegenstanders van de Syrische president Assad, vastzaten in de beruchte Sednaya-gevangenis. In die gevangenis werd gemarteld en gemoord, ook Aziz is er waarschijnlijk mishandeld. “Uw behandeling in Sednaya is waarschijnlijk onmenselijk geweest. Wat u daar meegemaakt hebt, moet iets met u gedaan hebben,” stelde Justitie al eerder.

Het OM vermoedt ook dat Aziz aanwezig is geweest bij de executie van 17 regeringssoldaten bij een grenspost in 2012. Maar het enige bewijs daarvoor is een afgeluisterd gesprek waarop te horen is dat Aziz naar een video van die slachtpartij kijkt en zegt erbij te zijn geweest. Dat is te weinig bewijs hem ook daarvoor te veroordelen. Toch eiste het OM 23 jaar cel tegen de Syriër. De rechtbank legt hem een stuk lager straf op: 15 jaar en negen maanden.

Getuigen

Zijn broer Fatah, veroordeeld tot 11 jaar en negen maanden (de eis was 10 jaar), is in Syrië betrokken geweest bij een gevangenis van Jabhat al-Nusra op de Tabqa-dam, een plek waar mensen na hun arrestatie ‘verdwenen’. Verschillende andere Syriërs in Europa hebben over de rol van Fatah verklaard. Justitie heeft geen getuigen gesproken in Syrië. “Dat mogen we niet, we hebben geen rechtshulprelatie met dat land,” aldus het OM. Wel heeft justitie een artikel van de Volkskrant in het dossier gestopt, een correspondent van die krant reisde wél naar Syrië en sprak er omwonenden bij de dam.

Beide Syriërs ontkennen een leidinggevende rol binnen Jabhat al-Nusrate hebben gehad en stellen überhaupt nooit bij die groep te hebben gehoord. Bart Nooitgedagt, de advocaat van Fatah, vroeg om vrijspraak. Het bewijs tegen zijn cliënt was volgens hem vooral indirect en Fatah zelf staat volgens hem bekend als ‘een leugenaar en een praatjesmaker’.

Ook advocaat Plasman, van Aziz, vroeg om vrijspraak. “Getuigen hebben hun verklaringen slechts van horen zeggen.” Daarnaast zijn lang niet alle getuigen even betrouwbaar vanwege hun eigen rol in Syrië. Ook stelde hij dat de vertaling van sommige afgeluisterde gesprekken slecht was, de ene tolk hoorde ‘toen ik ze doodde’, de andere tolk ‘toen hij ze vermoordde’.